Беларусь - адзіная краіна на постсавецкай прасторы, дзе да гэтага часу 7 лістапада - чырвоны дзень календара.
І хоць большасць ўжо нават не памятае, чаму прысвечаны гэтае свята, для некаторых гэтая дата ўсё яшчэ застаецца важнай.
Карэспандэнт Naviny.by спытала сакратара ЦК КПБ Мікалая Валовіча, калі ў Беларусі пачнуць зносіць помнікі Леніну, і ці гатовыя камуністы папрасіць прабачэння ў ахвяраў сталінскіх рэпрэсій.
Мікалай Валовіч працуе ў маладзёжным крыле партыі на грамадскіх пачатках. Яго асноўная пасада - памочнік намесніка старшыні Мінгарвыканкама Ігара Карпенкі, які ўзначальвае КПБ. Так што падумаць аб камунізме ў Мікалая ёсць час і на працы.
На яго стале - бюст Леніна, а на сцяне - партрэт Сталіна. Беларускі і расейскі сцягі стаяць на акне, з якога адкрываецца выдатны від на Чырвоны касцёл. Помнік правадыру ўсіх часоў і народаў адтуль таксама добра бачны.
– Мікалай, раскажыце, што для вас значыць 7 лістапада?
– Гэты дзень мае вельмі вялікае значэнне для гісторыі беларускага народа. Менавіта дзякуючы Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі з'явілася на карце беларуская дзяржава. Думаю, многія на постсавецкай прасторы і ў цэлым у свеце станоўча ацэньваюць гэтую падзею, таму што ўпершыню ў гісторыі чалавецтва працоўны народ змог вызваліцца ад путаў рабства.
– Але свята 7 лістапада не адзначаюць нават у Расіі. І кожны год гучаць заклікі адмяніць яго і ў Беларусі …
– Чарговае глупства ад людзей, якія недальнабачныя ў палітыцы. Гэта эпахальная падзея змяніла лёс не толькі асобна ўзятай краіны, а ўсяго чалавецтва. Кастрычніцкая рэвалюцыя паўплывала і на капіталізм на Захадзе. Ён стаў больш гуманным, з больш чалавечым тварам. У краінах Заходняй Еўропы і ЗША ўвялі 8-гадзінны працоўны дзень, супрацоўнікам далі сацыяльныя гарантыі - бо гэта ўсё заваёвы Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі.
Свята можна забараніць, а камуністаў не любіць і называць дыназаўрамі, але ідэя сацыяльнай справядлівасці, якая ўвасоблена ў нашай ідэалогіі, будзе жыць. Яна ўсё больш авалодвае розумамі чалавецтва. Марксісцкае вучэнне становіцца настольнай кнігай для еўрапейцаў. На гэтым падмурку будуецца сучасная эканоміка і палітыка.
«Кожны дзесяты член КПБ - малады чалавек да 30 гадоў»
– Пра камуністаў-дыназаўраў не чула, але ў інтэрнэце вашу партыю часта называюць маргінальнай.
– Гэта меркаванне так званай беларускай апазіцыі, якая адпрацоўвае заходнія гранты, якія выдзяляюцца на «дэмакратыю». Мы бачым на прыкладзе Украіны, да чаго гэта прывяло. Бо гэта на самай справе не дэмакратыя, а выразнікі інтарэсаў заходняй буржуазіі. Тыя, хто заяўляюць, што камуністаў у Беларусі не падтрымліваюць, працуюць у інтарэсах буйнога заходняга капіталу, а не нашай дзяржавы.
– Як шмат беларусаў падзяляюць камуністычную ідэалогію, асабліва сярод моладзі?
– Кожны дзесяты член партыі - малады чалавек ва ўзросце да 30 гадоў. У партыю могуць уступаць толькі паўналетнія грамадзяне, але мы плануем стварыць грамадскае аб'яднанне камуністаў, да якога змогуць далучыцца і маладыя людзі да 18 гадоў. Так што за папулярнасць левых ідэй турбавацца не варта. Камуністычная партыя была, ёсць і будзе. Гэта найстарэйшая партыя з часоў СССР у Беларусі.
– Дарэчы, пра СССР. Вы сумуеце па тых часах?
– Вядома, можна настальгаваць і успамінаць, які гэта быў выдатны час. Бо Савецкі Саюз дамогся значных поспехаў у палітыцы, эканоміцы. Яго баяліся і паважалі Злучаныя Штаты. Але гэтай дзяржавы больш няма. Ёсць Рэспубліка Беларусь, якая на савецкім падмурку будуе сваю будучыню.
– Як вы думаеце, чаму па Савецкім Саюзе настальгуе моладзь, якая нават Гарбачова не застала? Бо вы самі ў СССР пражылі толькі 6 гадоў…
– Усеўладдзе капіталу і беззаконне творыць з народам усё, што заўгодна: войны, галеча - увесь свет бурліць. І толькі наша краіна захавала падмурак спакою, стабільнасці, дзякуючы таму, што нашы палітыкі выкарыстоўваюць савецкі вопыт. І моладзь усё гэта бачыць, чуе ўспаміны бацькоў, як ім добра жылося ў СССР. Таму сацапытанні і паказваюць, што многія маладыя людзі станоўча адгукаюцца пра Савецкі Саюз.
– Замежнікі часта кажуць, што Беларусь так і засталася савецкай краінай. У нас да гэтага часу захавалася абавязковае размеркаванне маладых спецыялістаў, лячэбна-працоўныя прафілакторыі для алкаголікаў. Зараз вось пачалася барацьба з дармаедамі …
– Тое, што захаваліся ЛПП, правільна. Алкаголікаў трэба лячыць і сацыялізаваць. Што тычыцца барацьбы з дармаедамі, гэта таксама варта зрабіць. Чаму працоўны ля станка павінен на свае падаткі ўтрымліваць тых, хто не хоча працаваць? Усе гэтыя ініцыятывы мелі станоўчы вынік у савецкі час, і цяпер не варта ад іх адмаўляцца.
«Пры Сталіну ў Беларусі было больш беларускіх школ, чым пры Шушкевічу»
– У гэтым годзе ва Украіне знеслі некалькі помнікаў Леніну. Як думаеце, калі тое ж самае адбудзецца ў Беларусі?
– Беларускі народ - гэта мудры народ, таму ў нас такога ніколі не будзе. Яшчэ класік беларускай літаратуры Францішак Багушэвіч казаў: «Хто не памятаю сваёй гісторыі, не мае будучыні». Сваю гісторыю трэба памятаць і шанаваць. Няправільна выкрэсліваць перыяды з памяці людзей. У гэтым годзе я быў у Італіі. Там стаяць помнікі, якія ўсталёўвалі пры Мусаліні, і ніхто іх не зносіць. Чаму ж мы павінны дэмантаваць помнікі або пераназываць вуліцы? Апазіцыйныя палітыкі заклікалі ў Мінску станцыю метро імя Леніна назваць «Плошча Незалежнасці». Але ж станцыя будавалася і праектавалася, як «Плошча Леніна», яна іншага назвы не мела. Дык чаму мы павінны яе перайменаваць? Гэта наша гісторыя!
– Але гісторыя Беларусі пачалася не ў 1917 годзе. У нас жа і да гэтага былі значныя адкрыцця, дасягненні, заваёвы. А сёння складваецца ўражанне, што ўся гісторыя сканцэнтраваная толькі на савецкім перыядзе. Хіба гэта справядліва?
– Калі браць гісторыю да 1917 года, то Беларусь у цяперашніх межах знаходзілася ў складзе Расійскай імперыі, Польшчы (дзяржава называлася Рэч Паспалітая)…
Ну, Вялікае княства Літоўскае можна назваць беларускім, таму што справаводства вялося на беларускай мове. Але гэта была старабеларуская мова, якая была падобная і на рускую, і на ўкраінскую. Афіцыйнае назва дзяржавы было Вялікае княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае. Так, мы павінны ведаць гісторыю да 1917-га, але дзяржаўнае самавызначэнне беларусаў і развіццё нацыянальнай культуры пачалося толькі пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі. Трэба ўспомніць палітыку беларусізацыі, калі адкрываліся беларускія школы. Многія цяпер кажуць, што Сталін быў крывавым дыктатарам, а пры ім было больш беларускіх школ, чым у 1991 годзе пры Шушкевічу!
«Калі сусед напісаў данос на суседа, прычым тут Сталін?»
– Дарэчы, пра Сталіна. Ці гатовая ваша партыя як пераемніца КПСС папрасіць прабачэння ў ахвяраў рэпрэсій, якія яшчэ жывыя, і іх сваякоў?
– Што тычыцца рэпрэсій, то гэта ляжыць на сумленні людзей, якія пісалі даносы. Дапусцім сусед пакрыўдзіў суседа, і той напісаў на яго данос. Гэта ж не Сталін вінаваты.
– Сталін стварыў сістэму, пры якой на падставе даносаў расстрэльвалі людзей.
– Некаторыя сцвярджаюць, што ў Савецкім Саюзе было знішчана ледзь не 20 млн. чалавек. Але трэба глядзець на рассакрэчаныя лічбы НКВД. Усяго ў СССР па растрэльнай артыкуле прысуджанае 755 тысяч чалавек. Гэта зусім не тыя маштабы, аб якіх кажуць нашы апанента.
– Але 755 тысяч чалавек - гэта ж таксама велізарная лічба!
– Калі мы гаворым аб будаўніцтве магутнага дзяржавы, якое паставіла задачу прайсці за дзесяцігоддзі той шлях, які многія дзяржавы Еўропы праходзілі сотні гадоў, то, вядома, маштабныя дзяржаўныя задачы вырашаюцца і такім складаным шляхам. Успомнім Пятра Першага, бо ён таксама пабудаваў расейскую імперыю на касьцях.
– Хіба гэта можна апраўдваць?
– Гэта проста рэальнасць, якую трэба прыняць. Маштабы рэпрэсій у савецкія часы занадта перабольшаныя. Гэтае пытанне варта далей аб'ектыўна вывучаць. Наша партыя гатовая працаваць у гэтым кірунку.
– Камуністы часта ўспамінаюць пра ахвяраў фашызму. І Гітлера асудзіў увесь свет. Але чаму замоўчваюцца злачынствы, учыненыя рэжымам Сталіна? Бо ў Савецкім Саюзе, як і ў Германіі, знішчалі людзей па нацыянальнай прыкмеце, па палітычных, рэлігійных матывах …
– Гэта ў корані няслушна, у савецкай дзяржаве гэтага не было. Ну якія палітычныя матывы складаюцца ў тым, што асудзілі грамадзян, якія здраджвалі дзяржаве, наносілі ёй шкода? Хіба гэта рэпрэсіі? Не трэба двайных стандартаў у адносінах да савецкай дзяржавы.
«Ва Украіне членаў кампартыі апускалі ў смеццевыя бакі»
– Нядаўна ў Мінску прайшоў 35-ы з'езд СКП-КПСС. На ім гучалі даволі рэзкія заявы ад Зюганава і Сіманенка, што ў Кіеве ўлада захапілі неафашысты. Наколькі ваша партыя падтрымлівае гэтыя тэзісы?
– Мы не прызнаем вынікі парламенцкіх выбараў ва Украіне. Ніякіх свабодных выбараў не можа быць, калі ў краіне ідзе грамадзянская вайна. Калі кандыдатам-камуністам пагражалі, цкавалі іх, апускалі ў смеццевыя бакі. Як у такіх умовах могуць праходзіць дэмакратычныя выбары?
– А прэзідэнцкія выбары?
– Мы не прымалі заяву з гэтай нагоды. Але Беларусь прызнала вынікі выбараў. Дзякуючы пазыцыі Лукашэнкі, Мінск стаў пляцоўкай для перамоваў Пуціна і Парашэнка. Да гэтага ні пра які дыялог не было і гаворкі.
– Таму і дзіўна, што ў Мінску гучыць, што ў Кіеве ўлада захапіла «фашыствуючая хунта».
– Ёсць пазіцыя дзяржавы, а ёсць пазіцыя партыі. Камуністычныя партыі сапраўды лічаць, што да ўлады ў Украіне прыйшла «фашыстсвуюшчая хунта», якая развязала крывавую бойню. А дзяржаўны падыход - дыпламатычным шляхам вырашыць гэты канфлікт. Дзякуючы пазіцыі Лукашэнкі, былі дасягнуты дамоўленасці аб спыненні агню на Данбасе.
– У наступным годзе ў Беларусі будуць выбіраць прэзідэнта. Ваша партыя выставіць свайго кандыдата або традыцыйна падтрымае Лукашэнка?
– КПБ будзе ўдзельнічаць у выбарчай кампаніі, але аб сваёй стратэгіі мы заявім пазней, калі пройдзе з'езд партыі.
