Меркаванні11

«Красуйся і ў шчасці жыві…»: камертон Сяргея Ваганава

Час ад часу ў мяне пытаюцца: чаму «Камертон»? У пытанні адчуваецца, а калі і наўпрост чую, папрок у нясціпласці. Маўляў, ці не зашмат бярэ на сябе аўтар, прэтэндуючы на абсалютны слых, на неабвержную бездакорнасць думак і абагульненне пачуццяў?

Насамрэч усё значна прасцей.

…Ужо і не памятаю, хто прапанаваў з’ездзіць у вёску па самагон і сала. Хутчэй за ўсё я сам. Бо на чым яшчэ было ехаць акрамя як на бацькавым «масквічыку»? Тым больш што да Новага года заставалася якіясь 5—6 гадзінаў, і паспець на нашу студэнцкую складчыну іншым чынам было немагчыма.

Што да вёскі, то і назву яе не памятаю, і скажы хто зараз знайсці яе, не знайду. Памятаю толькі, што ў кірунку Паперні, а потым яшчэ кудысь убок, агулам кіламетраў 30 ад Мінска. Ці 40…

Снежань на той год выпаў амаль як сёлетні— марозны і маласнежны. Не тое, што восень, калі пад халодным, бесперапынным, з ветрам, дажджом поркаліся ў пошуку падгнілых бульбін у гразкіх барознах. Да хаты дабіраліся ледзь жывыя, гаспадар, здаецца Пятро, наліваў у жалезную конаўку, адну на трох, пякучай каламутнай вадкасці, кожнаму па глытку, а Ганна, гэта памятаю дакладна, ужо ладзіла яешню з леташняй скваркай…

Цяпло бегла па сасудах, і, павячэраўшы, мы адразу валіліся на шырокі сяннік, раскладзены па падлозе. Хата, аб адным пакоі, яшчэ будавалася. Ні ложкаў, ні канапаў не было — толькі печ ды падлога. Пятро, Ганна… Па тагачасным уражанні гадоў недзе за 70, мо нават і болей. Але кожную ноч праз паўсон толькі і чулася з печы валтузня і бясконцае: «Ды адчапіся ты… хлопцаў пабудзіш…» Ага, пабудзіш…

Пятро, дарэчы, быў без нагі, але кульгаў на драўляным пратэзе даволі спрытна. Дзе згубіў нагу, ды і ўвогуле пра жыццё, ніколі не распавядаў. Ды і цікавіцца падавалася непрыстойным.

Згубіў і згубіў. Аднойчы толькі, калі мы заспрачаліся пра культ асобы, пра Сталіна і Хрушчова, зірнуў з-пад сівізны слязістымі вачыма: «Кіньце, мальцы, што вы пра тое ведаеце…» Нам бы даведацца, чаму ён на старасці будавацца пачаў, ці была і куды падзелася ягоная родная хата. А мы ўсё Хрушчоў, Сталін, культ асобы…

…Самагону Пятро наліў ад душы, у вялікую, мо літры на тры, бутлю. Адрэзаў кавалак сала, Ганна наклала кіслай капусты. На развітанне глынулі па глытку, усё з той жа жалезнай конаўкі. Абняліся, павіншаваліся з надыходзячым… Я глянуў на гадзіннік — шчэ гадзіны тры, паспею…

Недзе праз паўгадзіны распачалася завіруха, першая на тую зіму. Снег заляпляў шкло, фары сляпілі ўжо мае ўласныя вочы… 

Усё ж добрае было аўто — «Масквіч-402»! Жалеза добрае, шведскае… 16 гадоў па ўсіх рыбацкіх мясцінах ад’ездзіў, як прадавалі, бацька, стрымліваючы слязу, усё ляпаў яго па даху: «Як званочак… як званочак…»

 «Званочак» трошкі вільнуў задам, споўз у кювет і мякка лёг на правы бок. Кювет не кювет, так, равок. Не, усё ж кювет, самому выбрацца немагчыма. Мо хто паедзе, дурням заўжды шанцуе… Не пашанцавала. Добра, хоць паліва амаль бак і печка спраўная…

Хвілін за пяць да дванаццаці я дастаў з бардачка кілішак, наліў з Пятровай бутлі і ўключыў радыё. Прамаўляў, здаецца, Левітан: «С Новым 1961-м годом, дорогие товарищи! С новым счастьем!»

…Ужо трошкі прыснуў, калі раптам пачулася: «Уладзімір Алоўнікаў, «Песня аб Радзіме». Спявае дзіцячы хор Мінскай музычнай школы-дзесяцігодкі».

Я расплюшчыў вочы, заглушыў рухавік. Завіруха скончылася, і ўсё навокал сталася белым. Усё, наколькі хапае далягляду, іскрыцца ў ззянні маладзіка, што мусіць ужо адольваць першую квадру. І нібыта з нябёс ліецца мелодыя: «Радзiма-а мая дарага-а-я…»

Няўжо Сярожа? Так, я чую, гэта ён. Мабыць, стары запіс, мо нават з дэкады, недзе там уплецены і мой голас…

Я зноў заплюшчваю вочы. І бачу канцэртную залу з высокімі, у прыгожых пераплётах, вокнамі, што глядзяць на плошчу Свабоды, чорны раяль з адкінутым векам і Мікалая Фёдаравіча Маслава — ледзь прыўзнятай рукой заклікае да цішыні. Секунды на тое, каб услухацца ў цішыню, і раптам яна поўніцца высокім меладычным гукам, нібыта пачынае гучаць паветра, пранікае не толькі ў слых, у лёгкія, але і ў душу. Так Мікалай Фёдаравіч распачынае рэпетыцыю нашага хора — лёгкім ударам металічнай палачкі па такім жа металічным прадмеце, падобным на тоўсты двухзубы відэлец. Мы ўжо ведаем, што прадмет завецца камертонам, а гук, які здабываецца з яго, нотай ля…

Кароткі ўзмах, і…

…1955 год, сцэна Вялікага тэатра, хлопчыкі ў белых кашулях і чорных, пашытых на заказ, штанах з шавіёту, дзяўчынкі з бантамі і ў белых фартухах. І усе з чырвонымі піянерскімі гальштукамі. І ўсе ўглядаюцца ў пазалочаную пячору цэнтральнай ложы, нібыта там, у загадкавай цемры, Сталін… І так шчыра, ані ноткі фальшывасці, усе спяваюць «Радзіму…».

А саліруе Сярожа Мінчонак — бялявы хлопчык, мо гадкоў дзесяць, з зайздросным, надзвычай дзівосным, крынічным голасам…

І вось гэты голас ізноў ліецца з нябёс. Разам са святлом маладзіка, што ўжо адольвае першую квадру.

…Не злічыць, колькі месячных квадраў прайшло, а штогод, калі на гадзінніку дванаццаць, узгадваю, як сустракаў 1961-ы — сам-насам з Прасторай і Часам. І з Сярожам Мінчонкам.

Ад тае пары ні яго, ні пра яго я не чуў. Акрамя таго, што, па звестках, у яго зламаўся голас.

Шмат чаго зламалася з таго, у што свята верылася. Але камертон захаваўся: «Красуйся і ў шчасці жыві…»

Каментары1

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню41

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню

Усе навіны →
Усе навіны

Берасцеец ператварыў сямітонны валун у каменную ванну5

Мінчукі скардзяцца на атручванне пасля наведвання вядомага рэстарана. Працу ўстановы прыпынілі6

«Саўт-парк» жорстка высмяяў Трампа. Белы дом рэзка асудзіў12

РПЦ запатрабавала ад Беларускай праваслаўнай царквы вярнуць у назвах згадванне Маскоўскага патрыярхата50

Мінск зноў затапіла1

70-гадовую жанчыну з Гомеля пасадзілі за каментары. Гэта самая пажылая палітзняволеная44

У расійскім Саратаве выбух. Абваліўся цэлы пад’езд дзесяціпавярховай панэлькі9

Сярэдні заробак дактароў дасягнуў 4100 рублёў «бруднымі»3

Амерыканскую зорку Джэйсана Дэрула прывезлі да Віктара Лукашэнкі17

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню41

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць