Фота з сайта imgarcade.com
Пасіўнасць — гэта не спосаб перамагчы ў спрэчцы. Але калі вы думаеце пра тое, як перамагчы, вы прайграеце. З пункту гледжання неўралогіі, калі пачынаецца спрэчка, спыняецца перакананне.
Група даследчыкаў пад кіраўніцтвам псіхолага Дру Уэстэна паставіла незвычайны эксперымент, што апісваецца ў кнізе Уэстэна «Палітычны мозг».
Падчас перадвыбарчай кампаніі ў ЗША ў 2004 годзе навукоўцы з дапамогай магнітна-рэзананснай тамаграфіі прасачылі за рэакцыяй мозга прыхільнікаў Буша і Кэры на відэа, дзе іх кандыдат супярэчыць самому сабе.
Калі людзі заўважалі, што інфармацыя канфліктуе з іх карцінай свету, часткі мозга, адказныя за логіку, бяздзейнічалі. Тым часам часткі мозга, што адказваюць за рэакцыю «бі ці ўцякай», уключаліся.
То значыць, калі дыскусія ператвараецца ў спрэчку, яна перастае быць практыкаваннем у логіцы і становіцца банальнай бойкай. У ёй чалавеку не істотна, хто правы, а істотна перамагчы. Калі хочаце некага пераканаць, спрэчка — гэта правальны шлях.
Як тады перамагчы ў дыскусіі? Спытайце сябе, якая вашая сапраўдная мэта.
Калі «я хачу даказаць, што апанент неправы» – здавайцеся, нічога не дакажаце ў барацьбе з чалавечай прыродай. Калі «сам не ведаю, як тое пачалося, але мы ж спрачаемся» – проста перастаньце спрачацца. Многія спрэчкі жанатых пар не вырашаюцца ніколі, але праз спрэчкі пары распадаюцца, а праз выхад са спрэчак – не.
Калі нешта кшталту «я хачу паўплываць на апанента, каб ён рабіў па-мойму» – усё нармальна, можна вучыцца пераконваць. Дзеля гэтага аўтар прыводзіць спіс публікацый.
Сярод іх 6 прынцыпаў перамоў са злачынцамі, што захапілі закладнікаў. Калі сцісла:
- Задавайце адкрытыя пытанні (адказ на якія не «так» ці «не»).
- Рабіце паўзы (дайце час, каб апанент працягваў думкі).
- Кажыце кароткія фразы згоды («так», «ОК», «разумею»).
- Паўтарайце апошняе слова апанента («…адчуваю, што ўсе вакол мной камандуюць» – «Камандуюць, кажаш?»).
- Перафразіруйце апанента і паўтарыце гэта (не аўтаматычна, а з асэнсаваннем і пераасэнсаваннем).
- Апісвайце словамі эмоцыі апанента («здаецца, ты пакрыўджаны, яны з табой былі несправядлівыя»).
Іншая спасылка – 6 прынцыпаў пераканання прафесара універсітэту штата Арызона Роберта Чалдзіні:
- Узаемазамяшчэнне («людзі любяць тых, хто любіць іх»).
- Узаемнасць («рабі так, як хочаш, каб зрабілі з табой»).
- Сацыяльнае перакананне (прыводзьце ў прыклад блізкіх па сацыяльным стане людзей, сяброў апанента, звяртайцеся па дапамогу да роўных апаненту па стане).
- Упадабанне (калі апаненту спадабаецца справа, аб якой яму кажуць, ён за яе возьмецца; калі апанент выказаў думку добраахвотна, ён будзе яе адстойваць).
- Аўтарытэт (паказвайце, што вы спецыяліст у справе, нечага дасягнулі ў тэме дыскусіі).
- Дэфіцыт (прапануйце нешта ўнікальнае і эксклюзіўнае; паказвайце, што апанент атрымае, ідучы па вашым шляху).
Акрамя таго, рэкамендуецца да азнаямлення вядомая кніга псіхолага Дэйла Карнэгі «Як заваёўваць сяброў і ўплываць на людзей», выдадзеная яшчэ ў 1936 годзе.
***
Пад завяршэнне адна маленькая дэталь. Веды аб тым, як перамагчы ў спрэчцы, не даюць нічога, апроч перамогі ў спрэчцы. Ад іх мо нават больш стратаў, бо параза ў спрэчцы —гэта карысны досвед на ўсё жыццё.
