Лідар беларускай групы Brutto Сяргей Міхалок даў гранічна рэзкае інтэрв’ю ўкраінскаму «Праекту 603,7». Вось некаторыя з выказванняў Міхалка (у арыгінале шмат нецэнзурнай лексікі).
«Мы музычныя партызаны, але пры гэтым ясна кажам, хто наш вораг: Крэмль, імперыі, тыраны, Лукашэнка, Пуцін. Мы не ўтойваем, што падтрымліваем ідэі дэмакратыі і свабоды. Мы не аперуем супрацьстаяннем «правыя-левыя», «фа-антыфа», якое збіла аскоміну. Мы акумулюем у Brutto ўсю лютасць субкультуры і андэграўнду. Для мяне калі творца заяўляе, што ён сёння «апалітычны», гэта тое самае што калі ён называе сябе бісэксуальным. Калі чалавек не зрабіў выбару — ён апрыёры становіцца на бок ворага. Дакладны Рубікон — або ты за гэтых, або за гэтых. Галоўнае — не заскварыцца», — сказаў Міхалок.
— Што рабіць з тымі, хто інфікаваны шавінізмам?
— Мы выступалі ў Расіі. Вядома, сутыкнуліся з сур'ёзным супрацьстаяннем.
Пуцін — гэта гэбіст, чалавек для якога важна, каб увесь час быў трэш, было супрацьстаянне.
Наогул сілавыя ведамствы, усе гэтыя ўдзельнікі тэорыі змоў, вельмі любяць агрэсіўнае асяроддзе: вайну, кіпіш, таемныя спецаперацыі — тады яны становяцца патрэбнымі.
У мірным жыцці нарвежцаў або канадцаў спецслужбаў практычна не відаць, бо ім там няма чаго рабіць — там талерантная супольнасць, правы чалавека, грамадзянскія свабоды, але і вялікая адказнасць кожнага чалавека.
Тое ж, што адбываецца на тэрыторыі былога Савецкага Саюза, — гэта нейкая антыматэрыя.
Інфармацыйны напалм, які стварае Лукашэнка, інфармацыйны напалм, які стварае пуцінская імперыя — гэта доўгі масіраваны мазгавы штурм. Вядома, многіх цяжка выратаваць. Але мы спяваем песні, здымаем кліпы, кажам нейкія рэчы. Цяпер у нашай групе граюць беларуска-ўкраінскія хлопцы, якія разумеюць, што ва Украіне адбылося самая важная падзея за апошнія 20 гадоў, калі народ даў адпор карумпаванай, тыранічнай уладзе.
Я думаю, што ні Пуцін, ні Януковіч, ні Лукашэнка, ніхто гэтага не чакаў. Ніхто не мог пралічыць подзвіг народу, ніхто не мог падумаць, што «маргінальныя групы», як яны называюць хлопчыкаў і дзяўчынак з хард-кору, з каляфутбола, выйдуць, будуць цвярозыя і будуць гатовыя да схваткі, і што ў іх ёсць спружына.
Рэвалюцыйную сітуацыю можна стварыць, стварыць перадумовы, штосьці муціць, але ёсць прамое сутыкненне ў крайні момант. У асноўным, вядома, у той крайні момант калектыўны крэтынізм перарастае ў паніку, боязь, уцёкі. Вы першыя, хто не пабеглі.
На жаль, у Беларусі навязваецца «код цярпіл» ужо многія гады — у рок-н-роле, у субкультуры, у хіпстарстве. Шмат вось гэтага: «дык у нас нармальна», «дык у нас нядрэнна».
І гэта дазваляе нашаму кіраўніку лавіраваць сюды-туды, хоць ён, вядома ж, марыянетка і васал Крамля. Таму калі ён кажа вашаму прэзідэнту «Пеця, мы дапаможам» — гэта, вядома ж, хлусня. Ён проста спрабуе разыгрываць нейкія свае камбінацыі.
— І вашым і нашым.
— Я б сказаў: вашым менш. Усё ж такі Лукашэнка падыгрывае Крамлю. І ўсе гэтыя перамовы, калі кіраўнік дзяржавы прымае тэрарыстаў у сябе ў краіне, як сусветных лідараў, прымае гэтае быдла і гопнікаў з ДНР…
Дзякуй богу, што ў нашай краіне ёсць моладзь. Асноўнай часткі моладзі, каляфутбольнікам, людзям і з хардкору, панку, вядома ж, гэта вельмі не падабаецца. Нам не хочацца быць часткай Расійскай імперыі і гэтага славутага «рускага свету».
На працягу дзесяці гадоў у сваіх песнях, у сваіх кліпах я змагаюся з адраджэннем Саўдэпіі.
Вось гэты таталітарызм, апісаны Шаламавым, Салжаніцыным, не толькі верне нас у дзікія і вельмі страшныя часы, гэта можа разарваць усю планету. Па сутнасці сваёй савецкая імперыя — гэта абсалютнае зло.
Калі Пуцін пераможа, то п…ц усім.
Не будзе больш ні аднаго шанцу ні ў аднаго народа, калі Пуцін, як пішуць яго прыхільнікі, перагуляе. Якая гульня? Забіваюць зусім безабаронных людзей.
Прыязджаюць нейкія чэлы, як на сафары, якія раней стралялі недзе ў тайзе, хадзілі ў пейнтбольны клуб, потым прыязджаюць і адстрэльваюць жывых людзей.
— Парэчанкаў?
— Ну, гэта гупёшкі. У пэўны момант яны хутка мімікруюць. Гэтыя 90%, якія сёння падтрымліваюць Пуціна, на наступны дзень пасля яго канца будуць казаць: «А мы не ведалі, а мы былі тут ні пры чым». Што было пасля смерці Сталіна? Дзе былі тыя людзі, якія пісалі даносы, дзе былі тыя людзі, якія стукалі на сваіх суседзяў, на сваіх родных і блізкіх? Не было ж ніякай люстрацыі.
— У Гітлера таксама быў добры працэнт падтрымкі.
— Так! Што тут казаць! Паглядзіце, што дзеецца ў «саўку», што дзеецца ў Азербайджане, што дзеецца ў Казахстане — гэтая герантакратыя.
Чалавек, які сядзіць і аднаасобна кіруе больш пакладзенага тэрміна, не бачыць рэальнай карціны свету. Для яго ўтрымліваць уладу — адзіная магчымасць жыць. Ён змагаецца за сваё жыццё. А калі чалавек нявыхаваны, не разумее, што такое дабро, то ён ідзе на любыя крайнія, радыкальныя меры. Таму не трэба, як мне здаецца, шукаць выхад у нейкіх… Мір, мір…
Вось прыехаў Шаўчук да нас у Мінск і кажа: «Вялікія казлы, хто развязаў вайну». Я гэтага не люблю. Цяпер не павінна быць ніякіх эківокаў. Да майго вялікага жалю, адзінкі ў Расіі, хто пра гэта кажа, пачынаюць гінуць на вуліцах.
Вось смерць Барыса Нямцова — гэта крывавая ганьба. За некалькі метраў ад Крамля. Яны павінны былі самі яго ахоўваць. І я не ведаю, калі кажуць: «Гэта Пуцін яго забіў ці яшчэ хтосьці». У Расіі створана такая сітуацыя, што чалавек, які падазраецца ў сувязях з нейкай славутай пятай ці шостай калонай, можа быць забіты кожным. Бо атмасфера там настолькі гарачая, настолькі шмат дэбілаў, правых радыкалаў, левых радыкалаў — усё з ног на галаву.
Я з групай яшчэ «Ляпіс Трубяцкой» прыязджаў у Расею, і ў нас былі адмены канцэртаў, бо нас ідэнтыфікавалі як правых радыкалаў. І вось калі мы прыязджалі, дапусцім, у Цюмень, то бачылі маю фатаграфію і надпіс: «Учора ён стаяў на Майдане і крычаў: «Забі рускага, а сёння прыехаў у наш інтэрнацыянальны горад». І ўсё гэта абрастае рознай гапатой.
Чаму я выкарыстоўваю слова «гапата»? Бо Пуцін павінен бачыць перад сабой людзей, якія гатовыя адказаць, даць ім адпор. Вось украінцы далі адпор. Пакуль гэты баявы дух не загас, усім, у каго ёсць смеласць, трэба гаварыць. Brutto пра гэта не кажа — мы крычым! «Партызан-рок» выкарыстоўвае досыць агрэсіўную тактыку, мы ўвязваўшыся ў бойку.
Мы бачым, што сёння рускі рок на службе ў Крамля. Калі ты такі, калі ты за ДНР, напішы пра гэта песню, пакажы, што ты можаш? Вось мне 43 гады. Я самы слабы з Brutto. Самы стары. Выйдзі супраць мяне, Кіпелаў, Скляр, Сукачев! Давайце збярэмся. Пабіцца хочаце? І яны паказваюць, што яны сцыкуны, яны не вераць, у што кажуць. Яны гупёшкі. Што Чычэрына разумее, аб чым ідзе гаворка? Яе прывезлі, штосьці паказалі, пафатаграфаваць…
Вось на моладзь у Расіі ў мяне адзіная надзея. Гэтых людзей можна на хвіліну збянтэжыць. Можна падкупіць — вось падкупілі ў Расіі лідараў каляфутбола, каго трэба…
— Такія з наколкамі…
— Я размаўляў з хлопцам у чыне лейтэнанта з аддзела «Э»… Мы з ім гаварылі, ён быў на трох канцэртах… І ён прасіў мяне не спяваць песню «Воіны святла». Ён паказваў свае татуіроўкі, казаў: «Бачыш, я такі як ты. Я разумею, ты маеш права. Але клуб мы зачынім, калі ты заспяваеш «Воінаў святла»…
Ссучаных шмат. А ссучаны — ён не за ідэю, ён здраднік.
І здрадніка рана ці позна накрывае хваля расчаравання, сумленне яго грызе, ён адчувае, што не мае рацыі.
— І яго не баішся.
— Не баюся. Я ведаю, як з ім размаўляць. З імі трэба быць агрэсіўным. Пуцін павінен ведаць, што яго не баяцца. Бо ўсе тыраны сілкуюцца страхам. Калі ім даць нармальны адпор, то вораг здрыганецца і пабяжыць, таму што яны выхаваныя і натрэніраваныя на слабых. Яны думаюць, што ўсе слабыя.
Таму, нават калі ты сцыш — не паказвай гэтага нікому.
Інакш сабака кусае.
Brutto — гэта сплаў вулічнага жаргону, хардкору, панк-культуры і каляфутбола. Наш сплаў настолькі унікальны і фенаменальны, што ў адзіночку раздзяўбаць увесь рускі рок.
У мяне пытаюцца «Ты гатовы ўзяць вінтоўку?». А я адказваю «Кулак — мая вінтоўка, мікрафон — мая граната».
— Можаш пару слоў распавесці пра кліп «Гары»? У сацсетках, на форумах ён выклікаў сур'ёзныя дыскусіі. Што для цябе значыць гэтая песня?
— Гэта фанскі кліп. Яго зрабілі людзі. Ён добры, цікавы, але гэта адна з трактовак песні. Песня трохі шырэйшая, чым відэакліп. Вобраз Гары — гэта вобраз простага хлопца. Гэта можа быць футбольны хуліган, рабочы заводу. Са свайго маленькага свету ён быў неабходным элементам нармальнага і сапраўднага жыцця. Простыя хлопцы становяцца ваярамі нехаця. Вось і ён стаў на абарону сваёй сям'і і даў адпор дзікім сабакам. Калі б не было гэтых дзікіх сабак, гэты хлопец застаўся б жывы, жыў бы сваёй простым мірным жыццём.
Гаворка пра простыя рэчы. Аб безыменных герояў. І гэтая песня супраць дзікіх сабак.
Не трэба лезці да суседзяў і вучыць іх жыццю, тым больш, з дапамогай меча і агню.
— Цяпер на ўсходзе Украіны ваюе шмат хлопчыкаў і дзяўчатак з Беларусі. Яны разумеюць, што ад сітуацыі тут залежыць лёс Беларусі?
— Я думаю, што большасць хлопчыкаў і дзяўчатак менавіта таму там. Таму што вельмі шмат сапраўдных патрыётаў у нашай краіне знаходзяцца на нелегальным становішчы.
Дапамагчы Беларусі, як мне здаецца, нашмат цяжэй, чым дапамагчы ў барацьбе з сапраўдным злом. Бо свабода ў Беларусі наўпрост залежыць ад пуцінскага рэжыму. Гэта адназначна! Наша тыранія існуе за кошт падачак, за кошт ідэі адраджэння нейкага еўразійскага монстра.
У спорце кажуць: «Галоўнае не падняць, галоўнае ўтрымаць». Вось цяпер у вас адбываецца ўтрыманне. Калі мы ўтрымаем разам, значыць, будзем чэмпіёнамі.
Значыць, рана ці позна свабода прыйдзе паўсюль. Іншага сцэнара не бачу.
— Якімі ты бачыш Украіну і Беларусь праз 10—15 гадоў?
— Мы будзем незалежнымі краінамі еўрапейскага дэмакратычнага ўзору.
Я думаю, раўняцца трэба на прыбалтаў, бо яны таксама былі пад ярмом саўка доўгі час, і іх вопыт у пабудове новай дзяржавы можа ўсім нам спатрэбіцца.
Вядома, шмат у каго будуць нейкія рэваншысцкія думкі ў галаве. Некалькі гадоў будзе вельмі цяжка.
Адбудзецца перабудова велічэзнай сістэмы. Мы столькі гадоў былі пад ярмом. Самастойна жыць крыху складана, будуць праблемы эканамічнага характару. Але трэба вырывацца з гэтага саўдэпаўскага пекла.
Усё адбудзецца нашмат раней, чым праз 10 гадоў. Два-тры разы стукнуць і разваляцца.
— Будзем спадзявацца. Чаго чакаць аматарам ў бліжэйшы час? Новыя кампазіцыі, кліпы?
— Сёння мы запускаем «Партызан-рок». Наша праграма радыкальная, магутная і жорсткая. Калі крыху зменіцца абстаноўка, будзем мяняць настрой свайго творчага пасылу. Але вядома ж, мы заўсёды будзем за бітву, бо пратэст, барацьба — гэта перманентны стан любога сучаснага мастака. А раз мы назваліся Brutto, раз мы прапагандуем усвядомлены і трошкі агрэсіўны погляд на становішча мужчыны-паэта ў сучасным грамадстве, то, вядома, будзем змагацца.
Я не веру ў ўтопію. Я не веру, што ўсё стане ідэальна. Заўсёды будуць праблемы і заўсёды будуць нейкія сволачы, якім трэба будзе даць п… Яны па-іншаму не разумеюць.
— У завяршэнне невялікі зварот да ўкраінцаў, матывуючае пажаданне. Ты часта звяртаешся да людзей са сцэны. Можа, хто не трапляе на канцэрты ўбачаць.
— Я думаю, што галоўнае — не паддавацца паніцы і каб не наступіла калектыўная роспач. Асабіста я пра сябе зараз кажу: у мяне быў выбар. Я забаронены ў Расіі, я забаронены ў Беларусі. І ў Расіі, і ў Беларусі асабіста мне, маёй сям'і, маім сябрам пагражае фізічная расправа, былі заведзены крымінальныя справы і ў Беларусі, і ў Расіі.
У мяне велічэзны выбар. Я мог жыць у Празе, працаваць на радыё «Свабода», на гранты жыць. Мог паехаць жыць у Вільню. Я абраў Украіну, бо калі я сюды прыязджаю, вось гэты пераможны дух, гэты радасны кліч яшчэ гучыць, ён ёсць.
Вы першыя, хто парушыў кодэкс цярпіл на тэрыторыі Савецкага Саюза. І вядома ж, ворагі будуць выкарыстоўваць любую магчымасць усё гэта расхістаць, падвергнуць сумневу.
Але я асабіста чую над усім гэтым люты крык пераможцы, і пакуль ён гучыць, трэба знаходзіць у сабе сілы, не трэсціся, а верыць хоць бы ў сябе.
Не трэба чакаць дапамогі ад Парашэнкі, Яцанюка, Меркель. Трэба спадзявацца на сябе і на такіх хлопчыкаў і дзяўчатак, як ты.
Будзь моцным! Умей абараніць свой агарод. Ідзі падцягніся на перакладзіне! Не ный! Не чакай! Не вер! Ня бойся! Не прасі! І вось гэтая блатная, але вельмі вечная штука вельмі важная.
Таму, я яшчэ раз кажу: мы спадзяёмся толькі на сябе. Час далучыцца да супольнага геройства і хоць трошкі адчуць сябе героем.
— Вялікі дзякуй! Поспехаў. Не губляць хваткі! Жыве Беларусь!
— Слава Украіне!
* * *
