«Акцёры і рэжысёр адважыліся пагаварыць аб ідэнтычнасці, неабходнасці роднай мовы, не ўпадаючы ў агрэсіўны нацыяналізм… Цяжка было сабе ўявіць, што гэтыя сціплыя спробы самаідэнтыфікацыі выклічуць такую хвалю эмоцый у Маскве… Жанчына гадоў 60-ці гучна выкрыкнула: «Сама я ў Беларусі не была, але ўяўляю, што там парадку больш, чым у нас, або ва Украіне!». Спрэчка набывала палітычны характар. Пра тэатр наогул забыліся, як і пра акцёраў. А потым наогул іх абвінавацілі ў некарэктнасці з'яўлення спектакля ў тыя дні, калі разгараліся падзеі на Майдане. Нашы гледачы расцанілі гэта ледзьве не здрадай», — піша «Маскоўскі камсамолец» пра спектакль «Бі-лінгвы» беларускага рэжысёра Андрэя Саўчанкі. Спектакль паказалі ў пазаконкурснай праграме маскоўскага тэатральнага фестывалю «Залатая маска».
Білінгвы — гэта людзі, якія з дзяцінства размаўляюць на дзвюх мовах. У спектаклі Андрэй Саўчанка разважае пра суіснаванне рускай і беларускай моваў і пра тое, як гэта ўспрымаецца ў беларускім грамадстве.
Скандалу як такога не было, сведчыць Уладзімір Сурвіла, ён быў на пастаноўцы. Маўляў, адной даме падалося падазроным, што ў Беларусі з'яўляецца спектакль пра мову і самаіндэтыфікацыю падчас Майдана. Але высветлілася, што праект узнік за год да Майдана, тэму закрылі. Расіяне распытвалі беларускіх акцёраў пра беларускую мову і пра жыццё ўвогуле:
«Яны ставяцца да беларусаў досыць добразычліва, але не разумеюць, што там адбываецца. І таму на іх вялікі ўплыў маюць радыкальныя меркаванні. Калі нехта скажа, што гэта бандэраўцы ці фашысты, яны павераць».
Раман Падаляка, удзельнік пастаноўкі, кажа, што, па-першае, спектакль быў сустрэты апладысментамі. А па-другое, так, падчас дыскусіі артыстам давялося давесці сваю пазіцыю па моўным пытанні (ім нават раілі замест беларускай мовы лепш вучыць англійскую) і развеяць міфы, у якія вераць расіяне.
Па словах аўтара і рэжысёра праекта Андрэя Саўчанкі, запрашэнне на «Залатую маску» стала нечаканым для акцёраў. Пасля роздумаў і размовы з арганізатарамі яны вырашылі ўсё ж пагадзіцца на прапанову і прадэманстраваць «адэкватнае адлюстраванне таго, што робіцца ў Беларусі». На думку Андрэя, дыскусія, якая разгарэлася пасля спектакля, была хвалюючай і гарачай, аднак ніхто нікога за грудкі не хапаў:
«Былі спробы ў некаторых гледачоў перавесці гаворку ў палітычны бок, але гэта былі разавыя акцыі ўнутры абмеркавання. І, думаю, ніхто там не забыўся ні пра спектакль, ні пра акцёраў, як піша журналіст. Проста былі ўсхваляваныя людзі і ўсё».
Напрыканцы гледачы ўсё ж параілі акцёрам не забывацца пра рускую мову, але беларусам гэта, перакананы рэжысёр, не пагражае.
