Я не глядзеў навагодні выступ Лукашэнкі па тэлебачаньні, але калі ён сваю прамову чытаў на беларускай мове, то я гатовы зьесьці свой артыкул разам з газэтай, у якой яго надрукуюць.
«Відавочна, што ўлада імкнецца знайсьці новыя сродкі самалегітымізацыі і перафарматаваць свае стасункі з грамадзтвам…». Але спадар Сіліцкі, хутчэй, выказвае свае чаканьні, чым робіць лягічныя высновы з чарговай прамовы Лукашэнкі. Чаму я ўсумніўся ў высновах спадара Сіліцкага? Таму што, даруйце паўтор словаў аўтара, — «рыторыка і практыка — дзьве розныя рэчы».
Размова ня можа ісьці пра навязваньні «ўласнай вэрсіі «нацыянальнага» і «дыскрэдытацыі беларускага нацыяналізму». Размова ідзе пра вырошчваньне з насельніцтва, якое пражывае на беларускай тэрыторыі, новай гістарычнай супольнасьці, якая будзе агучваць інтарэсы нацыі (працаваць на выжываньне той нацыі). Той нацыі, на мове якой яна будзе размаўляць.
Таму «нацыянальны дыскурс» так і застаецца ворагам, якога зьнішчаюць, але новым чынам — падменай і падманам. А словы: «Мы — нацыя», «адзінай, згуртаванай нацыяй», «энэргічнай, моцнай духам» — гэта той самы стары прыёмчык перакананьня легкавернага насельніцтва.
Уяўляеце, якая мы нацыя, калі прадстаўляем інтарэсы суседняй дзяржавы. Вы калі‑небудзь адстойвалі ў сваёй сям’і інтарэсы суседзкай жонкі? І якая «згуртаваная» сям’я ў вас выйдзе, калі вы гэта пачняце рабіць.
Згодны, што прага новых якасьцяў жыцьця (панагледзеліся, паначыталіся) у сучаснай Беларусі спрычыняе канфлікты са старым ладам і з правіламі гульні. Пад новымі якасьцямі жыцьця сёньня насельніцтва Беларусі разумее павелічэньне памеру ўласнасьці, новыя паслугі, якасьць жытла і тавараў. А тое, што, здабываючы гэтыя матэрыяльныя каштоўнасьці, яно значна скарачае сваё жыць¬цё (зьніжае жыцьцяздольнасьць), ня лічыцца зьніжэньнем якасьці жыцьця. Жыцьцё можа быць якасным, але нядоўгім (як у бройлера).
Падаўжэньне жыцьця людзей ня ўпісваецца ў эканамічную мадэль, якую ён сіліцца захаваць і якая зьяўляецца гарантыяй дзейнай улады. Для рэжыму нават лепш, калі людзі паміраюць, так і не зразумеўшы, чаго яны жылі і як павінныя жыць іхныя дзеці. Так прасьцей і лягчэй кіраваць. Вядома, пра пэнсійную сыстэму ня трэба клапаціцца, заадно мэдыцына будзе вымагаць менш выдаткаў. Для тых, хто пры ўладзе, адно дрэнна, што жывуць яны і іхныя дзеці не даўжэй за звычайных беларусаў.
Таму ёсьць адна надзея — на тое, што захочуць яны жыць даўжэй і пачнуць Бога пра гэта прасіць. А як гэта пачнецца, то, можа, даведаюцца, як Бог у Бабілёне людзей розуму вучыў. Менавіта так, гэта я зноў пра беларускую мову. Бог яе менавіта там нам даў, дзеля нашага беларускага выжываньня. Можа, ім раптоўна расхочацца саюзную «вежу» будаваць — марнаваць сваё жыцьцё і нашыя грошы. Вось тады, шаноўны спадар Віталь, і адкрыецца прастор для якасна новых грамадзкіх запатрабаваньняў.
