Некалі Уладзімір Жылка назваў крывіцкаю Меккаю слаўную Вільню. Учора я даведаўся, што на статус Меккі ў нас прэтэндуе слаўны Полацк. І не проста Меккі, не крывіцкай Меккі (хоць і сталіца крывічоў), а Меккі літаратурнай.
«Полацк як літаратурная Мекка» – такі загаловак мае карэспандэнцыя Ірэны Кацяловіч ва ўчарашнім нумары «Звязды». З гэтай карэспандэнцыі я даведаўся, што 3–4 чэрвеня Полацкі райвыканкам, выдавецкі дом «Звязда» і Нацыянальная бібліятэка ладзяць у слаўным горадзе на Дзвіне літаратурна-краязнаўчае свята «Полацкія сустрэчы». Каардынатарам гэтай імпрэзы прызначаны карэнны палачанін Навум Гальпяровіч.
З гутаркі карэспандэнткі «Звязды» са спадаром Гальпяровічам мне стала вядома, што на свята з Даўгаўпілса (колішняга Дзвінска) запрошаныя член Саюза пісьменнікаў Латвіі і Саюза пісьменнікаў Беларусі Станіслаў Валодзька і кіраўніца тамтэйшага цэнтру беларускай культуры Жанна Раманоўская, з Масквы прыедзе таксама член двух творчых саюзаў Валеры Казакоў, сваёй прысутнасцю свята ўганаруюць члены Саюза пісьменнікаў Беларусі Алесь Савіцкі ды Зіновій Прыгодзіч з Менска, галоўная рэдактарка «Літаратуры і мастацтва» Таццяна Сівец ды намеснік дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Алесь Суша, а з Беластока ў Полацк прыедзе Міра Лукша. Вельмі аўтарытэтны «дэсант», сказаў Навум Гальпяровіч. І не забыў адзначыць: «У маёй творчасці таксама шмат месца займае Полацк і яго гісторыя».
Карэспандэнтка спытала ў спадара Гальпяровіча: «Па якім крытэрыі адбіраліся ўдзельнікі?». І пачула адказ: гэта «вядомыя беларускія пісьменнікі, якія ў сваіх творах закранаюць пытанні патрыятызму, Радзімы, любові да гісторыі».
Не ўстрымаюся тут і параю пісьменніку Гальпяровічу выказвацца больш вытанчана. Выраз накшталт «закранаюць пытанні патрыятызму, Радзімы, любові да гісторыі» у вуснах літаратара – маветон, канцылярызм. Тым больш у дачыненні да пісьменніка, які піша на мове сваёй краіны.
Карэнны палачанін Уладзімір Арлоў не «закранае пытанні патрыятызму, Радзімы, любові да гісторыі», а праймаецца імі, калі не сказаць – прасякнуты. Але аўтара «Таямніцаў полацкай гісторыі» і кнігі «Еўфрасіння Полацкая», як я зразумеў, на «Полацкія сустрэчы» не запрасілі.
Не запрасілі і другога карэннага палачаніна – Лявона Баршчэўскага, які абеларушвае і антычную класіку, і творы замежных пісьменнікаў нашага часу, які ў архіўных сховах знаходзіць творы нашых паэтаў пачатку ХІХ стагоддзя і з’яўляецца аўтарам падручніка з гісторыі літаратуры.
А тонкі лірык і перакладчык замежнай класікі Алег Мінкін, чыё жыццё таксама звязана з полацкай зямлёю? Калі не памыляюся, і друкавацца Алег пачаў у полацкі перыяд свайго жыцця. Жыве ён недалёка – у Вільні. І з аднае сталіцы мог бы прыехаць у другую па старой – ці не з часоў Брачыслава і Усяслава – дарозе.
А пісьменнікі, якія жывуць творчым жыццём у Полацку і Наваполацку? Цікава, на гэтыя сустрэчы запрасілі Алеся Аркуша, Ірыну Жарнасек, Вінцэся Мудрова, Лявона Неўдаха?
Ёсць падазрэнне, што ўсе гэтыя пытанні – рытарычныя. Гэтае свята, гэтыя сустрэчы не для Арлова, не для Баршчэўскага з Мінкіным, і нават не для ўсіх літаратараў, якія жывуць і працуюць у Полацку і Наваполацку. Мусіць, недастаткова яны патрыятычныя, няправільна любяць Радзіму і неадэкватна ставяцца да яе гісторыі.
