Пільны аналіз генома маманта паказаў навукоўцам змены ў генах, якія дазволілі гэтым прадстаўнікам сямейства слановых выжываць пры нізкіх тэмпературах.
Дадзенае адкрыццё яшчэ на адзін крок наблізіла навуку да тэхнічнай магчымасці вярнуць на планету вымерлых жывёл. Аб генетычнай аснове унікальнасці мамантаў паведамляецца ў часопісе Cell Reports, піша Lenta.ru.
Вінцэнт Лінч (Vincent Lynch) з Чыкагскага універсітэта і яго калегі правялі глыбокае секвініраванне геномаў двух мамантаў і трох азіяцкіх сланоў - бліжэйшых сваякоў мамантаў. Усе геномы параўноўваліся адзін з адным, а таксама з геномам афрыканскага слана (прадстаўніка больш далёкага роду).
Генетыкі выявілі прыкладна 1,4 мільёны варыянтаў генаў, унікальных для мамантаў. Гэтыя варыянты мянялі бялкі, выпрацоўваемыя прыкладна 1600 генамі. Затым навукоўцы звярнуліся да масіўных баз дадзеных - для ацэнкі функцый генаў і іх уплыву на жыццядзейнасць арганізма.
Аказалася, што характэрныя для мамантаў змены генаў былі бліжэй за ўсё звязаны з метабалізмам тлушчаў (у тым ліку бурага тлушчу), інсулінавай сігналізацыяй, ростам валасоў і развіццём скуры (у тым ліку гены, асацыююцца з больш светлай поўсцю), адчуваннем тэмпературы і сутачным рытмам. Усе гэтыя ўласцівасці арганізма мелі важнае значэнне для адаптацыі да экстрэмальнага холаду і палярнай ночы. Нарэшце, навукоўцы вызначылі гены, якія вызначаюць анатамічныя асаблівасці мамантаў (форму чэрапа, маленькія вушы і кароткія хвасты).
Асаблівую цікавасць для даследчыкаў ўяўляла група генаў, якія адказваюць за адчуванне тэмпературы, якія таксама граюць важную ролю ў росце валасоў і запасу тлушчу. Навукоўцы змаглі ўзнавіць старажытны варыянт аднаго з гэтых генаў (TRPV3). Пры перасадцы яго ў клеткі чалавека аказалася, што TRPV3 маманта выпрацоўвае бялок, які рэагуе на цяпло слабей, чым той, што кадуецца слановай версіяй TRPV3. Аналагічна, лабараторныя мышы, у арганізме якіх TRPV3 быў адключаны штучным чынам, аддаюць перавагу халодныя памяшканням, а іх валасы больш курчавыя.
Хоць функцыі выяўленых навукоўцамі генаў у цэлым добра суадносяцца з умовамі асяроддзя пражывання мамантаў, Лінч папярэджвае, што па адным толькі геному немагчыма вызначыць, на што менавіта ўплываў той ці іншы ген.
«Мы не можам дакладна даведацца аб дзеянні гэтых генаў, пакуль хто-небудзь не уваскрэсіць жывога маманта», - паведаміў навуковец. Цяпер Лінч і яго калегі плануюць экспрэсіраваць бялкі мамантаў ў клетках сланоў.
Хоць мэтай Лінча з'яўляецца вывучэнне малекулярных асноў эвалюцыі, генетык прызнае, што высакакласнае секвеніраванне і аналіз генома маманта можа стаць асновай для праекта «ўваскрашэння» старажытных жывёл.
«З часам мы атрымаем тэхнічную магчымасць гэта зрабіць. Але пытанне ў іншым: ці варта ажыццяўляць падобнае? Асабіста я лічу, што не. Маманты вымерлі, а асяроддзе, у якім яны жылі, змянілася. Ёсць нямала жывёл на мяжы вымірання, якія патрабуюць нашай дапамогі», - сказаў на заканчэнне генетык.
