Як вы думаеце, дзе зроблена гэта фота і што за будынак на ім? Скажаце, які-небудзь пансіён або рэзідэнцыя дзесьці ў Еўропе? Нічога падобнага. Гэта звычайная школа ў звычайным райцэнтры з 18 тысячамі жыхароў. У Беларусі. У краіне, якую многія называюць беднай і дыктатарскай. Прычым Глыбокае, пра якое ідзе гаворка, — гэта нават не прыгарад Мінска, гэта глыбокая правінцыя: адсюль да сталіцы 160 кіламетраў ўспомніце, як выглядаюць райцэнтры ў 200 км ад Масквы, напрыклад Таржок.
І акуратная школа з лужком і набярэжнай — не адзінае, што кідаецца ў вочы ў гэтым мястэчку.
Ідэальная чысціня, парадак, ніякіх закінутых і недабудаваных аб'ектаў, усюды ўсё пафарбавана, газоны дагледжаныя, на вуліцах разметка, ніякіх смеццевых бакаў і брудных пад'ездаў, паўсюль мора кветак і… дзяцей.
Пагуляўшы па Глыбокім, я для сябе зрабіў зусім пэўную выснову — гэта самы круты правінцыйны гарадок, які я бачыў на прасторах былога СССР.
Глыбокае — раённы цэнтр у Віцебскай вобласці, у якім жыве крыху менш за 20 тысяч чалавек.
Горад месціцца на Старой Смаленскай дарозе паміж Вільняй і Полацкам і вядзе сваю гісторыю з 1414 года.
Калісьці даўно належаў двум багатым сем'ям — Корсакам і Зяновічам, якія дзялілі горад прыкладна напалову. На тэрыторыі горада налічваецца 5 азёр, адно з якіх, Глыбокае, і дало назву гораду.
Традыцыйная гарадская забудова для гэтага рэгіёну — адна- і двухпавярховыя жылыя дамы. Старыя — драўляныя, сучасныя — з цэглы. У Глыбокім шмат драўляных дамоў, якім 50 і больш гадоў, але закінутых і тых, што развальваюцца, вы практычна не ўбачыце.
Некаторыя вуліцы, асабліва на ўездзе з боку Полацка, забудаваны старымі драўлянымі дамамі.
Шыльдачка з СССР.
Але самае дзіўнае на гэтых старых вулачках — самі вулачкі. Дарога без ямы або нават латак, пешаходная частка пакрыта тратуарнай пліткай, у многіх месцах высаджаныя кветкі, на прыпынку грамадскага транспарту графік руху аўтобусаў.
Шмат будынкаў, вядома, родам з СССР і выглядаюць цалкам архаічна. Вось толькі яны не выглядаюць, як гэта звычайна бывае ў Расіі ці ва Украіне абшарпанымі, палылымі і нікому не патрэбнымі. Яны акуратныя, пафарбаваныя, вакол кветкі і падстрыжаныя газоны.
Раённая стаматалагічная паліклініка.
Аддзяленне банка.
Райгаз.
Дом культуры.
Гэта попельніца каля дома культуры.
Каваныя скульптуры там жа, каля дома культуры.
Гарадскі ўнівермаг. Я памятаю гэты будынак 12 гадоў таму. Тады гэта была панылая савецкая шэрая бетонная «каробка».
У пункце, які лічыцца цэнтрам горада, можна знайсці паказальнік адлегласцяў і накірункаў. Да Мінска — 162, да Масквы — 751.
Падобныя паказальнікі можна знайсці і на сценах некаторых дамоў.
Штокрок відаць, што горадам займаюцца.
Калісьці на гэтым месцы была пустка. Цяпер разбілі сквер, уладкавалі плошчу, паркоўку, набярэжную ўздоўж возера з альтанкамі і рамантычнымі месцамі. На краі паркоўкі ёсць нават невялікі трактарны музей пад адкрытым небам.
Скульптурная кампазіцыя «Рыбак-рамантык» на месцы былой пусткі.
Побач з ім нават прыгрэўся кот.
Месца для рамантычных сустрэч на набярэжнай. Днём яго упадабалі рыбакі з катамі, увечары — маладыя парачкі.
Альтанка на беразе возера. Тут таксама была пустка.
У некалькіх месцах горад уладкаваў вялікія дзіцячыя пляцоўкі.
На ўскраіне горада кварталы новага жылля. У райцэнтры з насельніцтвам у 20 тысяч!! Людзі не едуць адсюль масава ў сталіцу. Тут ёсць праца, у поўную сілу працуюць мясакамбінат, малаказавод, на якім робяць лепшую ў свеце згушчонку.
У Глыбокім два вядомыя храмы — адзін кафедральны ў гонар Нараджэння Найсвяцейшай Багародзіцы.
Насупраць яго — касцёл Святой Тройцы.
На плошчы паміж касцёлам і царквой — квітнеючы сквер з помнікам кнізе…
… і алеяй выбітных ураджэнцаў Глыбокага. Адзін з іх вядомы на ўвесь свет — гэта авіяканструктар Павел Сухой.
У гонар яго на ўездзе ў горад з боку Мінска ўстаноўлены адзін з баявых самалётаў КБ Сухога.
А яшчэ Глыбокае называюць сталіцай вішань). Не ведаю чаму, але тут заўсёды было шмат вішнёвых дрэў у прыватных домаўладаннях. Яшчэ з дзяцінства памятаю, як летам на рынку ўсе гандлявалі вішнямі вёдрамі. Не так даўно ў цэнтры нават усталявалі помнік вішням.
Згадкі пра вішні можна ўбачыць і ў іншых месцах.
Як і паўсюль, сустракаюцца ў Глыбокім і пацешныя рэчы. Напрыклад, гэты гібрыдны грыб)
Або кінаафішы быццам у СССР — намаляваныя ўручную фарбай на шчытах. Цэны на квіткі не проста дэмакратычныя… Яны дзіўна нізкія. «Горад герояў» каля 40 расійскіх рублёў, а «Свет юрскага перыяду» і наогул крыху больш за 20 рублёў.
Не дзіўна, што ў такім чыстым і дагледжаным горадзе і дзеці выглядаюць шчаслівымі і радаснымі.
Цяпер, акурат, пра мэра.
На кожным кроку відаць, што ўлады займаюцца горадам, сочаць за яго чысцінёй і развіваюць. Натуральна, падобную карціну ў тэорыі мы маглі б назіраць у любым горадзе нашай неабсяжнай краіны, у любым раённым цэнтры ці вёсцы. Але не назіраем.
Чаму? Пытанне рытарычнае і адказ на яго кожны можа знайсці для сябе сам.
Я пацікавіўся ў мясцовых жыхароў, дзе жыве мясцовы мэр і на чым ён ездзіць.
Адказы былі наступнымі. У мэра няма ніякага асабняка з трохметровым плотам і іншымі абавязковымі атрыбутамі сучасных топ-чыноўнікаў. Жыве Алег Морхат ў прыватным доме на дзве сям'і, як жыве тут мноства іншых жыхароў Глубокага. Машыны мае дзве — УАЗ Патрыёт, на якім мэр выязджае ў палі, і Mitsubishi Outlander. Кажуць, раней ездзіў таксама на службовай Toyota Camry, але апошнім часам яе не відаць.
Магчыма, з адказам на пытанне «чаму горад чысты і дагледжаны» ўсё вельмі проста? Магчыма, рэч усяго толькі ў тым, што ўлада займаецца сваімі прамымі абавязкамі, а не набіваннем кішэняў? Асабіста мне здаецца, што ўсё менавіта так і ёсць у Глыбокім…
