На будынку Тэатру імя Янкі Купалы ў Менску дагэтуль вісіць шыльда, прысьвечаная бальшавіцкаму так званаму «Першаму Ўсебеларускаму Зьезду Саветаў Рабочых, Сялянскіх і Чырвонаармейскіх Дэпутатаў», які адбыўся там у лютым 1919 г.
Толькі ўдумайцеся:
устаноўчы зьезд сваёй марыянэткавай беларускай рэспублікі расейцы-бальшавікі правялі ў дакладна тым жа самым месцы, і назвалі яго амаль слова ў слова гэтак жа сама, як Першы Ўсебеларускі Зьезд сьнежня 1917 г., на якім была ўтвораная будучая Рада БНР.
Гэта была відавічная спроба перацягнуць на сябе легітымнасьць Беларускай Народнай Рэспублікі і Ўсебеларускага Зьезду 1917 году, мімікраваць пад іх, заняць іхнае законнае месца.
Ворагі беларускай дзяржаўнасьці любяць казаць, што беларускую дзяржаву стварылі бальшавікі, а ня самі беларусы. Яны кажуць, што камуністы стварылі «рэспублікі» нават для народаў Цэнтральнай Азіі, якія раней ня мелі дзяржаўнасьці, а значыцца ў любым выпадку аўтаматычна стварылі б і БССР для беларусаў, якая ў 1991 г. нібыта аўтаматычна сталася б незалежнай разам з іншымі рэспублікамі ССР.
Аднак гэты тэзіс красамоўна абвяргаецца хаця б элемэнтарнай храналёгіяй падзеяў. Узбэцкая і Туркмэнская ССР былі створаныя ў 1925 годзе. Таджыцкая ССР створаная ў 1929 годзе, Казахская і Кыргыская — увогуле ў 1936-м. У 1940-м годзе была таксама ўтвораная Карэла-Фінская ССР, потым зноў далучаная да Расеі (РСФСР).
Першая беларуская савецкая рэспубліка (ССРБ) была абвешчаная ў 1919 годзе.
Такім чынам,
на момант стварэньня Казахскай ССР у савецкай Беларусі ўжо пасьпелі адзін раз памяняць канстытуцыю, распачалася і завяршылася савецкая беларусізацыя, прайшло некалькі хваляў рэпрэсій супраць беларускіх незалежнікаў.
Цэнтральнаазіяцкіх рэспублік не было б, калі б перад гэтым не было створана Беларускай ССР, Украінскай ССР і трох закаўкаскіх ССР — то бок, калі б цэнтральная савецкая ўлада не прыняла менавіта гэтую канфігурацыю сваёй дзяржавы у выглядзе фармальна фэдэрацыі некалькіх незалежных савецкіх рэспублік.
А беларускай, украінскай і закаўкаскіх ССР не было б, калі б на іх месцы перад гэтым не было незалежных дзяржаваў і не было б моцнага незалежніцкага руху (у тым ліку збройнага), зь якім бальшавікі былі б вымушаныя лічыцца.
У тым ліку і руху за незалежнасьць Беларусі.
ССРБ/БССР была створаная не на пустым месцы, а відавочна як антыпод, як «савецкая вэрсія» Беларускай Народнай Рэспубліцы, якая зьявілася перад гэтым. Нават абвешчаныя першапачатковыя межы ССРБ супадалі з межамі БНР.
Акупаваўшы Беларусь, сваёй самай першай пастановай бальшавікі забаранялі дзейнасьць Рады БНР. Бо Рада БНР і ідэя незалежнай Беларускай Народнай Рэспублікі уяўлялі для савецкай улады рэальную пагрозу.
Бальшавікі былі вымушаныя стварыць марыянэткавую рэспубліку на месцы БНР толькі і выключна таму, што беларускі нацыянальны рух — адзіная сіла, якая патрабавала незалежнасьці ці хаця б аўтаноміі для Беларусі — стаў фактарам, зь якім нельга было не лічыцца.
Стварыўшы БНР, беларусы навязалі бальшавікам парадак дня і паставілі іх перад неабходнасьцю стварэньня асобнай беларускай рэспублікі, а ня некалькіх дадатковых абласьцей у складзе РСФСР.
Бальшавікам было выгадней накіраваць беларускі рух у рэчышча БССРаўскай квазідзяржаўнасьці, чым наўпрост супрацьстаяць балахоўцам, партызанам-незалежнікам, масаваму незалежніцкаму і нацыянальна-адраджэнскаму руху сярод беларускіх інтэлектуалаў.
Беларусы з зброяй у руках патрабавалі сабе незалежнасьці — і бальшавікі былі вымушаныя ім даць хаця б фармальныя атрыбуты яе. А разам зь беларусамі аўтаномію атрымалі і многія іншыя народы былой Расейскай Імпэрыі.
З надыходзячым Днём Волі!
