У 2009 годзе лонданскі аэрапорт Хітроў запусціў у эксплуатацыю цалкам аўтаматызаваную транспартную сістэму з беспілотнымі аўтамабілямі. Тое, што раней здавалася фантастыкай, стала рэальнасцю. Машыны-модулі на акумулятарах перавозяць пасажыраў найбуйнейшага аэрапорта Еўропы без кіроўцы.
Гэта адна з першых транспартных беспілотных сістэм, якую запусцілі ў эксплуатацыю. Але падобныя машыны здольныя ездзіць толькі ў межах адмысловай транспартнай сістэмы па зададзеным алгарытме — працаваць на звычайных дарогах яны не могуць.
Якія існуюць яшчэ транспартныя беспілотныя сістэмы, наколькі яны гатовыя да эксплуатацыі і ці магчыма наогул адмовіцца ад паслуг кіроўцаў у найбліжэйшыя гады?
Шматлікія кампаніі займаюцца распрацоўкай беспілотных аўтамабіляў. Сярод іх як прамысловыя гіганты (General Motors, Volkswagen, Volvo), так і праекты іншых кампаній (Google, 2getthere, AKTIV, Tesla).
Беспілотнік Mercedes
Некаторыя кампаніі ўжо прэзентуюць свае беспілотныя канцэпты. Напрыклад, Audi прапанавалі журналістам пратэсціць беспілотную версію мадэлі A7. Свой беспілотнік Concept IAA прэзентаваў і Mercedes.
Канкурэнцыя высокая, таму свае праекты прэзентуюць і іншыя вытворцы. Аўтамабілі маюць аўтапілот, аднак падобныя канцэпты могуць толькі паркавацца, ехаць па вялікіх трасах і ў заторах.
Фактычна, яны не з’яўляюцца паўнавартаснымі беспілотнікамі, паколькі не ў стане ездзіць у гарадскім асяроддзі.
Вытворцы даўно ўсталёўваюць на свае аўтамабілі электроніку для круіз-кантролю, распазнавання палос і іншых карысных функцый. Гэта звычайная эвалюцыя аўтамабільнай электронікі. Аднак цалкам аўтаномная машына — крыху іншая справа. Такі аўтамабіль павінен распазнаваць пешаходаў, раварыстаў, дарожныя знакі і камунікацыі паміж удзельнікамі руху. Падобныя транспартныя сродкі з’явяцца не раней, чым у пачатку наступнага дзесяцігоддзя. Серыйная вытворчасць цалкам беспілотных аўтамабіляў пачнецца яшчэ пазней.
Адзін з заснавальнікаў кампаніі Uber Трэвіс Каланік адзначыў: «Па-першае, стварэнне беспілотных аўтамабіляў зойме значна больш часу, чым гэтага чакаюць СМІ. Па-другое, гэта будзе вельмі працяглы пераход. У адных месцах такія аўтамабілі будуць працаваць, у іншых — не».
Задача даволі амбіцыйная: стварыць аўтамабіль, які б распазнаваў самыя розныя сітуацыі на дарозе: ад футбольнага мяча, які вылецеў на дарогу, да плямы з фарбай на дарозе. У дадзены момант беспілотныя аўтамабілі нават не могуць адрозніць скамечаную паперу ад каменя. У адрозненне ад аўтамабільных гігантаў і стартапаў, якія ўзяліся за найбольш простую і рэалістычную частку (язду па трасе на аўтапілоце), Google паставіў перад сабой больш амбітную задачу: стварыць цалкам аўтаномны ў гарадскіх умовах аўтамабіль.
З 2010 года Google тэсціруе аўтамабілі Toyota Prius, Lexus RX450h і Audi TT з усталяванай сістэмай, якая выкарыстоўвае інфармацыю Google Street View, відэакамеры, датчык святла на даху аўтамабіля і радары. На сакавік 2016 года аўтамабілі Google праехалі ў суме больш за 2,4 млн км.
Але пакуль заўчасна казаць пра тое, што беспілотнік ад Google у хуткім часе зможа выйсці на аўтамабільны рынак. Найбольшую праблему ўяўляюць не столькі тэхналогіі, колькі нявырашанасць юрыдычных і этычных пытанняў.
Заканадаўства ва ўсіх краінах пакуль што не гатовае да беспілотных аўтамабіляў. Незразумела, хто будзе несці адказнасць у выніку аварыі (вытворца альбо ўладальнік аўтамабіля). Няма адзінага меркавання наконт таго, як павінен паводзіць сябе камп’ютар пры непазбежным сутыкненні, калі ў любым выпадку пры сутыкненні будуць ахвяры, і як камп’ютар будзе вырашаць, хто будзе ахвярай у падобнай сітуацыі. Які алгарытм павінна выбраць машына, калі сутыкненне непазбежнае і магчымы два варыянты: звярнуць налева і збіць цяжарную жанчыну альбо звярнуць направа і збіць двух дзяцей?
Не вырашана пытанне прыватнасці асоб. Таксама можа ўзнікнуць праблема бяспекі, паколькі ёсць імавернасць выкарыстання беспілотных аўтамабіляў тэрарыстамі. Разам з вырашэннем этычна-прававых пытанняў, патрэбна будзе цалкам мадэрнізаваць транспартную інфраструктуру і перапрафіляваць кіроўцаў, якія застануцца без працы.
Аўтамабільныя вытворцы распрацоўваюць беспілотныя сістэмы не толькі для легкавых аўтамабіляў, але і для грузавікоў. Канцэрн Daimler нядаўна прэзентаваў аўтаномныя грузавікі, якія здольныя пад кіраваннем аўтапілота самастойна рухацца па грамадскіх дарогах. Грузавікі могуць ісці разам і абменьвацца дадзенымі праз Wi-Fi. Такі ланцужок з беспілотных грузавікоў будзе займаць менш месца, чым ланцужок грузавікоў з кіроўцамі, бо дыстанцыя паміж машынамі скарачаецца з 50 метраў да 15-ці.
Уласныя распрацоўкі ёсць і ў беларускіх аўтамабілебудаўнікоў. У пачатку 2015 года БелАЗ прэзентаваў беспілотны кар’ерны самазвал БелАЗ-75131 грузападымальнасцю 130 тон. Самазвал можа рухацца па загадзя зададзеным маршруце пры дапамозе GPS. Прэс-служба БелАЗа паведаміла «Нашай Ніве», што пакуль дадзеная мадэль працягвае выпрабаванні і ў серыйную вытворчасць не трапляла.
Такім чынам, нягледзячы на імклівае развіццё тэхналогій, пакуль заўчасна чакаць у хуткім часе шырокага распаўсюджвання цалкам беспілотных аўтамабіляў. Без вырашэння юрыдычных, этычных і тэхнічных пытанняў беспілотныя машыны ў горадзе так і застануцца фантастыкай.
