Малады следчы страціў працу пасля спробы стаць кандыдатам у дэпутаты. Кажа, разумее: даказаць у судзе, што абедзьве падзеі — звальненне і перадвыбарная кампанія — звязаныя, немагчыма. «Таму я проста вырашыў расказаць, што адбылося, каб іншыя разумелі сітуацыю і не папаліся, як я, на словы пра тое, што кожны можа дапамагчы зрабіць краіну лепшай. Бо выходзіць, толькі павер у гэта і паспрабуй нешта зрабіць — і ад спробы не адмыешся», — сумна ўсміхаецца няўдалы кандыдат.
Гэтае фота Павел Зінін рабіў спецыяльна для перадвыбарчай кампаніі.
Павел упэўнены: змяняць імя ў публікацыі і спрабаваць неяк схаваць, хто ён і адкуль, сэнсу няма — выпадак у краіне адзінкавы, і «каму трэба, той і так ведае». Горш ужо не будзе. «Я цяпер беспрацоўны. А ў мяне хворая маці, маленькае дзіця і цяжарная жонка. Можа, камусьці патрэбен сумленны і адказны супрацоўнік. Так і напішыце: шукаю працу», — не губляе аптымізму малады чалавек.
Магілёвец Павел Зінін пасля 11 класаў паступіў у Акадэмію МУС, адвучыўся на следчага і па размеркаванні ў 2012 годзе трапіў у Клімавіцкі РАСК. У 2013 годзе з-за сур'ёзнай хваробы маці — ён адзінае дзіця ў сям'і — папрасіў перавод у Магілёў. Працаваў у Магілёўскім міжраённым аддзеле следчым. Кажа, за 4 гады працы былі і пакаранні за дрэнную, на думку начальства, працу, і матэрыяльныя заахвочванні — за добрую. Напрыклад, у 2015 годзе малады следчы быў адным з найлепшых у аддзяленні з 30 чалавек па паказчыках працы. 26 жніўня 2016 года Павел быў звольнены ў званні капітана юстыцыі.
— Калі пачалася агітацыя да ўдзелу ў выбарах, я падумаў: чаму б і не? У мяне юрыдычная адукацыя, вырашыў, што магу быць карысны ў працэсе заканатворчасці, — расказвае пра сваю матывацыю ўжо былы следчы. — У канцы мая — пачатку чэрвеня сабраў групу аднадумцаў — сваякоў, знаёмых — і 28 чэрвеня — самы першы — падаў дакументы на рэгістрацыю па Крычаўскай выбарчай акрузе № 83.
Магілёвец тлумачыць: ён вырашыў балатавацца ад гэтай акругі таму, што ў яе ўваходзяць Клімавіцкі, Крычаўскі, Хоцімскі, Чэрыкаўскі раёны, праблемы якіх ён ведае: «У Клімавічах год працаваў. З Крычава — сваякі жонкі. У Чэрыкаве і Хоцімску таксама ёсць знаёмыя».
— Я падаў дакументы і не папярэдзіў пра гэта начальства — не палічыў патрэбным, наіўны, — усміхаецца Павел. — У рэшце рэшт, у законе пра гэта нічога не сказана, а падача дакументаў — гэта не значыць аўтаматычная змена месца працы. А раптам я б подпісы не сабраў?..
Дакументы прадстаўленыя героем артыкула.
30 чэрвеня ініцыятыўную групу Паўла зарэгістравалі. У гэты ж дзень кіраўніцтва даведалася пра яго жаданне стаць дэпутатам.
— Тут жа прайшоў агляд майго кабінета, працоўнага камп'ютара. Хоць, сапраўды, начальства мае права зрабіць гэта ў любы момант. Але цікавей іншае. 1 ліпеня ў нас быў карпаратыў у гонар Дня следства, мне павінны былі ва ўрачыстай абстаноўцы ўручыць капітанскія «зорачкі». Дык вось начальства вярнула мне грошы за карпаратыў і сказала: «Нам такія не патрэбныя».
Пасля выхадных мне адпісалі справы з катэгорыі эканамічных злачынстваў — імі звычайна займаюцца следчыя, якія спецыялізуюцца на такіх матэрыялах. Пры гэтым намякнулі: калі ты такі малайчына, у Палату сабраўся, значыць, можаш і справы больш сур'ёзныя расследаваць. А тыя, якія да гэтага былі ў вытворчасці, забралі. Да 8 ліпеня мяне «тузалі» па дробязях, паказвалі на недахопы — рэальныя і неістотныя. Адну з новых спраў я ўжо рыхтаваў перадаць у суд — яна была гатовая працэнтаў на 98. Яе забралі і аддалі іншаму следчаму.
Па словах Паўла, з 11 ліпеня ён пайшоў на бальнічны праз падазрэнне на пнеўманію. Таксама — ён мяркуе, што на нервовай глебе — у яго абвастрылася язва страўніка.
— 14 лiпеня мяне выклікалі да генерала. У час размовы я атрымаў ультыматум: альбо адмаўляюся ад жадання стаць дэпутатам, або мяне звальняюць. На гэта я сказаў: «Дык нават калі я адмоўлюся, вы ўсё роўна мяне звольніце». Мяне не сталі ў гэтым пераконваць, у тым ліку таму я вырашыў ісці да канца. І самае крыўднае, што нават не спыталі пра мае планы, ідэі, з якімі я іду да выбаршчыкаў, пра мае палітычныя перакананні. А я ж не апазіцыянер. У сутнасці, падтрымліваў дзейную ўладу, хацеў усяго толькі дапамагчы акрузе.
Да бальнічнага ў свае выхадныя Павел паспеў з'ездзіць у раён, сам хадзіў па хатах, збіраў подпісы. А потым, кажа экс-следчы, яму патэлефанавалі з выбарчай камісіі і сказалі, што два члены яго ініцыятыўнай групы падалі заявы аб адмове ад удзелу ў зборы подпісаў. Адна з іх была разгледжаная на пасяджэнні акруговай выбарчай камісіі.
— Я не разумею, каму і навошта гэта было трэба. Я нават у ЦВК тэлефанаваў, мне сказалі, што законам такая працэдура — падача заявы аб адмове — не прадугледжаная. Гэта выключна добраахвотная справа: альбо ты збіраеш подпісы, альбо не. І пацвярджаць гэта дакументальна не трэба.
1 жніўня Павал выйшаў на працу. Яго азнаёмілі з вынікамі праверкі па старых справах, якія ў ліпені забралі з-за яго бальнічнага і накіравалі іншым следчым, і аб'явілі вымову.
— У заключэнні было напісана, што 14 ліпеня я ў прысутнасці чатырох кіраўнікоў адмовіўся даваць тлумачэнні па выніках праверкі. Пры гэтым я быў на бальнічным, у той дзень асабіста меў зносіны толькі з генералам і з адным з тых, хто падпісаўся ў дакуменце чатырох кіраўнікоў аб тым, што я хварэю, у мяне тэмпература, і я пакуль не магу даць тлумачэнні. Пры гэтым той чалавек сам быў суб'ектам праверкі. З астатнімі трыма падпісантамі я наогул не бачыўся ў той дзень.
Павел напісаў заяву на атрыманне копіі заключэння службовай праверкі з подпісамі чатырох начальнікаў. Яму адмовілі.
Магілёвец кажа, што 1 жніўня заканчваўся тэрмін падачы подпісаў у акруговую камісію. Паколькі ў яго не было спраў у вытворчасці — усё забралі з-за выхаду на бальнічны, — Павел папрасіў выкарыстаць адзін з адгулаў, якіх за апошнія два гады назапасілася каля 50 за неаплачаныя дзяжурствы і перапрацоўку. Сказаў, што трэба ехаць у Крычаў падаваць дакументы, а зрабіць гэта раней не мог. Яму адмовілі і прапанавалі выкарыстаць адгул 4 жніўня — у дзень, калі ў экс-следчага па графіку быў «адсыпны» пасля дзяжурства 3 жніўня.
— Толькі ў 12.00 у гэты дзень мне адпісалі першую справу. Але пратэрмінаваць падачу дакументаў я не мог — дзесьці ў 12.40 я паехаў у Крычаў. Вярнуўся каля пятай гадзіны. Потым у матэрыялах службовай праверкі напісалі, што я адсутнічаў на працоўным месцы 2 гадзіны 38 хвілін. За гэта мне потым абвясцілі няпоўную службовую адпаведнасць. Наступнае за ім у спісе дысцыплінарных спагнанняў за грубае парушэнне дысцыпліны — звальненне.
У акруговую камісію Павел падаў 1068 подпісаў — астатнія сам выкінуў як няправільна аформленыя. На пасяджэнні 11 жніўня камісія Зініну ў рэгістрацыі адмовіла, бо «32,5% подпісаў былі несапраўднымі».
— Камісія палічыла, што ёсць парушэнні ў афармленні падпісных лістоў, а менавіта — даты прастаўляла член ініцыятыўнай групы з Хоцімска. Яна сама напісала гэта ў тлумачэнні па запыце камісіі. Па «дзіўным» супадзенні ў «выпадкова» выбраных 20% для праверкі подпісаў лістах палова аказаліся сабранымі ёю.
Павел кажа, што ў падпісных лістах гэтага члена ініцыятыўнай групы графы 6-7, якія абавязкова запаўняе сам выбаршчык, адрозніваліся колерам стрыжня ад запоўненых членам ініцыятыўнай групы.
— Гэта значыць член ініцыятыўнай групы, выходзіць, спецыяльна браў іншую ручку пасля запаўнення пяці граф, ставіў дату сваёй рукой, а затым даваў гэтую ручку выбаршчыку? — усміхаецца Павел. — Пры гэтым камісія сказала, што была праведзеная почырказнаўчая экспертыза. Дык вось скажу як спецыяліст: зробленая па шасці лічбах, гэтая экспертыза не дае катэгарычнага адказу.
Па словах магілёўца, да 25 жніўня на працы яго працягвалі «прэсінгаваць»: «Я не кажу, што рабіў усё ідэальна. Знайсці, да чаго прычапіцца, можна ў працы любога. Проста калі раней на такія памылкі начальства проста паказвала, то ў жніўні гэта ўсё вылілася ў негатыў накшталт «ты дрэнны следчы і як ты наогул такі 4 гады прапрацаваў», а ў выніку — праверка і заключэнне: звольнены за сістэматычнае (больш за два разы на працягу года) невыкананне ўмоў кантракта аб службе».
Пасля заканчэння Акадэміі МУС следчы не адпрацаваў каля года з пяці патрэбных. За гэта яму трэба будзе заплаціць, па яго падліках, каля 4 тысяч рублёў. Таксама яму трэба будзе заплаціць за форму, тэрміны нашэння якой яшчэ не выйшлі, а таксама вярнуць адпускныя, атрыманыя ў пачатку года, і частку матэрыяльнай дапамогі на аздараўленне прапарцыйна адпрацаванаму каляндарнаму году.
«Я ведаю, што мяне не пахваляць за тое, што выказаўся. І нават асцерагаюся, што за гэта могуць паплаціцца сваякі. Але тыя, хто захоча балатавацца ў кандыдаты праз 4 гады, не павінны наступаць на тыя ж граблі, што і я, — кажа магілёвец. — Проста хачу параіць: старанна выбірайце членаў ініцыятыўнай групы — тых, на каго не змогуць аказаць уздзеянне. Паспрабуйце сабраць большасць подпісаў самі. І калі не хочаце, каб ваша гісторыя аб вылучэнні ў дэпутаты скончылася гэтак жа, як мая, то ўсё ж такі скажыце начальству пра свае планы».
У Следчым камітэце падкрэслілі, што сувязі паміж звальненнем і выбарамі няма.
— Звальненне супрацоўніка звязанае выключна з ягонай службай. Ён звольнены за неаднаразовыя парушэнні крымінальна-працэсуальнага заканадаўства, — сказала афіцыйны прадстаўнік Следчага камітэта Юлія Ганчарова. — Вымовы, аб'яўленне няпоўнай службовай адпаведнасці ў яго былі таксама ў 2014 годзе. Вядома, тады супрацоўнік быў малады, яго спрабавалі навучыць. Аднак у далейшым сістэматычныя грубыя парушэнні з яго боку працягнуліся. У тым ліку ў выніку яго дзеянняў былі парушаныя правы і свабоды пацярпелых. Чалавек проста не спраўляўся з працай, былі ўсе падставы для яго звальнення.
***
Сярод 522 кандыдатаў у дэпутаты супрацоўнікаў Следчага камітэта ў краіне няма. З прадстаўнікоў сілавых структур у Палату балатуецца толькі першы намеснік міністра ўнутраных спраў Валянцін Міхневіч — па Дзятлаўскай акрузе № 56 у Гродзенскай вобласці. Сярод яго канкурэнтаў — пракурор Віталь Заяц. У Крычаўскім акрузе № 83 за крэсла дэпутата змагаюцца старшыня Крычаўскага раённага Савета дэпутатаў Таццяна Марачкава, спецыяліст па аналізе і прагназаванні прыватнай інфармацыйна-асветнай установы Таццяна Шамбалава і галоўны дзяржаўны санітарны доктар Чэрыкаўскага раёна Людміла Шматова.
