Сёлета выйшаў пераклад яшчэ адной кнігі Віктара Марціновіча на нямецкую мову. Услед за «Паранояй», якая дасягнула пэўнага поспеху ў нямецкага чытача, які зацікаўлены Усходняй Еўропай з тых ці іншых прычын, «Мова» дапоўніць невялікую палічку перакладаў з беларускай на нямецкую. Аўтарам рэцэнзіі з’яўляецца Марцін Бэкер.
У невялікім водгуку асноўная ўвага канцэнтруецца на стылі і жанравай прыналежнасці кнігі. Сюжэт асветлены менш. Пададзеная толькі мінімальная інфармацыя аб тым, што мова — гэта «несубстанцыянальны» наркотык, які складаецца з літар, і, каб дабіцца стану наркатычнага сп’янення, чалавек павінен проста чытаць літары. Ягоны эфект мацнейшы за LSD. За гандаль гэтым рэчывам пагражае смяротнае пакаранне.
Сюжэт рамана разгортваецца з двух пунктаў гледжання — дылера і спажыўца. Кніга пачынаецца ў «старой» Еўропе — у Варшаве. Раён польскай сталіцы зусім збяднеў, у параўнанні з расійска-кітайскім саюзным горадам Мінск.
Асноўны тон рамана зададзены ягонай жанравай растроенасцю паміж прыпавесцю, дыстопіяй і трылерам. Асноўнымі адзнакамі аўтарскага пісьма Бэкер лічыць парадаксальнае змяшэнне экзістэнцыяльнасці і іроніі.
Асаблівую ўвагу атрымлівае гумар раманіста. «Віктар Марціновіч расказвае з шалам, з мужнасцю, з жартам» (па-нямецку гэта гучыць з унутраным рытмам: mit Wucht, mit Wut, mit Witz). Сюды ж трэба залічыць мову пісьменніка. Бэкэр здзіўляецца ўмельству Марціновіча ў літаратурнай гульні, якое мяжуе з нахабствам. Шматузроўневасць тэксту, на думку нямецкага рэцэнзента, грае асаблівую ролю ў сіле ягонага мастацкага ўздзеяння. Дзякуючы яму ўзнікае асабліва моцнае прыцягальнае ўздзеянне кнігі.
Бэкер звяртае ўвагу на тое, што раман «мае нашмат больш супольнага з сучаснасцю, чым можна меркаваць з увагі на летазлічэнне 4741». Гэтую думку ён пакідае збольшага адкрытай, ніяк не тлумачачы ані сэнс назвы рамана, ані ягоную прывязку да цяперашняга становішча беларускай мовы ў Беларусі. Ён паказвае гэта на прыкладзе таго, як Марціновіч падае праблему шлюбу і кахання. У будучыні беларускага пісьменніка гэтыя з’явы лічацца канструктам мінуўшчыны, цалкам пераадоленым. Калі апавядальнік шкадуе аб халоднай неабавязковасці чалавечых дачыненняў, яго рухаюць тыя ж рэчы, якія надзённыя і для нас. Для Бэкера менавіта ў гэтай спалучанасці рамана і цяпершчыны палягае сакрэт поспеху «Мовы».
«Гісторыя аднаго прыходу» — так называецца рэцэнзія. Бэкер прэзентуе чытачу свой вопыт знаёмства з кнігай, якая адначасова «гратэск, дэтэктыў, кашмар, сп’яненне». Гэта «задавальненне ад чытання», ні ў якім разе не ботанская навуковая фантастыка». Гэта моцнае рэчыва ў форме кнігі, спажыванне якога можна параіць з найбольшай ахвотай».
У канцы нямецкіх рэцэнзій традыцыйна паведамляюць бібліяграфічныя звесткі пра кнігу: Віктар Марціновіч, «Mova». Пераклад з беларускай Томаса Вайлера. 400 старонак, прадаецца ў Германіі за 25 еўра.
