Беларускім педагогам дадалі яшчэ адну грамадскую нагрузку — перапісваць «дармаедаў». Настаўнікам раздалі спісы грамадзян, якіх яны павінны наведаць, і апытальныя лісты. У спісах — «патэнцыйна непрацуючыя грамадзяне». У апытальніку каля дзесяці пунктаў. Першае пытанне «Ці працуеце вы?».
фота Наталлі Партолінай
— Калі чалавек адказвае на першае пытанне: так, я кажу дзякуй і сыходжу. Калі не, трэба запоўніць увесь апытальнік, — распавядае Алена. Яна выкладае ў адной з віцебскіх школ. Правёўшы шэсць урокаў, настаўніца адпраўляецца «перапісваць дармаедаў».
Перапіс адміністрацыя школы даручыла правесці за тры дні, кажа яна. За гэта педагогам абяцана па адгуле.
Але перспектыва адгулу Алену не вельмі радуе.
— Зараз мы будзем некалькі гадзін хадзіць па кватэрах, — уздыхае яна. — Я б лепш выдаткавала гэта час на падрыхтоўку да заняткаў. Ды і зневажальна гэта. Я не разумею, чаму і гэтую амбразуру закрываць кідаюць настаўнікаў?
Алена з карэспандэнтам Kp.by ідуць па мікрараёне, забудаваным старымі панэльнымі пяціпавярхоўкамі.
— Уяўляеце, у кожным з гэтых дамоў — па 18—20 чалавек, якія нідзе не працуюць. У асноўным людзі ва ўзросце каля пяцідзесяці і моладзь. Ёсць сем'і, дзе па некалькі непрацуючых.
Званок у кватэру, дзе, мяркуючы па спісах, жывуць дзве непрацуючых жанчыны. Адкрывае мілавідная цёмнавалосая дзяўчына.
— Яны працуюць, у Маскве — і мама, і Марына, — тлумачыць яна. — Аддзелачнікамі. Афіцыйна ці не? А я не ведаю…
У наступнай кватэры, дзе «патэнцыйных непрацуючых» трое, ніхто не адкрывае.
Трэба патэлефанаваць суседзям і запоўніць апытальнік з іх слоў, тлумачыць далейшы алгарытм дзеянняў Алена.
Пажылая суседка паціскае плячыма. Пра гэтых траіх яна мала што ведае. А вось пра жанчыну, якая жыве паверхам вышэй, якой таксама не аказалася дома, распавядае:
— Працавала гэтая дзяўчынка, сапраўды працавала, цяпер дзіцятка нарадзіла, у дэкрэце.
Алена ўжо пачынае рабіць пазнаку ў апытальніку, але потым запінаецца: мяркуючы па даных, жанчыне, пра якую яна кажа, пад пяцьдзесят. Сумнеўна, што гэта «дзяўчынка, якая нарадзіла дзіцятка». Значыць, з гэтым апытальнікам прыйдзецца вяртацца сюды пазней?
— Трэба было б, але… Калі шчыра, некаторыя наогул не ходзяць па кватэрах. Запаўняюць апытальнікі адвольна — не адкрылі дзверы, суседзі нічога не ведаюць. Свайго роду пасіўны пратэст.
Яшчэ ў некалькіх кватэрах нікога няма дома. Нарэшце знайшоўся жывы «дармаед». Мужчына сярэдніх гадоў распавядае, што з працы сышоў тры гады таму па стане здароўя. Цяпер прыглядае за хворай цёткай, але афіцыйна нічога не афармляў.
— Я працаваць хачу, — безнадзейна кажа ён. — Вось вартаўніком калі б… Вы запішыце мой тэлефон, калі хто патэлефануе, так я ж з радасцю працаваць пайду. А сам? Не, сам не шукаю…
Гаспадыня апошняй у спісе кватэры здзіўлена прыўздымае бровы.
— А як я аказался ў гэтых спісах? Так, у студзені я звольнілася з працы, каб з'ездзіць у госці да дачкі, яна жыве за мяжой. Вось толькі днямі вярнулася. Цяпер зноў уладкоўваюся, месца ўжо знайшла. Але ж у дармаеды запісваюць, калі не працуеш паўгода, ці не так?
Робячы апошнія пазнакі ў апытальніку, Алена задаволена заўважае:
— Добра, сёння ўсе людзі адэкватныя. А нашага фізрука учора паслалі…
