Грыбны сезон у самым разгары. Хтосьці самастойна выпраўляецца ў лес за свежымі баравікамі і падбярозавікамі, а іншыя купляюць грыбы ў гандляроў. Карэспандэнт «Рэспублікі» зазірнула на мінскі Камароўскі рынак і даведалася, якую праверку праходзяць дарункі лесу, перш чым трапіць на прылавак.
Высокі грыбны сезон пратрымаецца да таго часу, пакуль тэмпература ноччу не ўпадзе ніжэй за 7—10 градусаў.Ад багатага выбару грыбоў на рынку вочы разбягаюцца: тут і ваўнянкі, і падбярозавікі, і чырвонагаловікі, і лісічкі, і рыжыкі. Але больш за ўсё на прылаўках баравікоў: грыбнікі расказваюць пра іх небывалы ўраджай сёлета. Таццяна Маісеева, навуковы супрацоўнік Інстытута лесу Акадэміі навук, тлумачыць, што восень зараз цёплая і дажджлівая — гэта і стварае спрыяльныя ўмовы для росту грыбоў. Высокі сезон пратрымаецца да таго часу, пакуль тэмпература ноччу не ўпадзе ніжэй за 7—10 градусаў.
— Не жадаеце купіць вядзерца баравічкоў? Паглядзіце, якія чысценькія! — звяртаецца да мяне прадавец з Баранавіцкага раёна. — Усяго 9 рублёў.
На кожную партыю грыбоў тут ёсць талончык, які паказвае сапраўдную чысціню тавару — наяўнасць у іх радыенуклідаў. Пакупнік на рынку можа заўсёды запатрабаваць вынік экспертызы.
— Дапушчальная норма для грыбоў — 370 Бк/кг, — кажа Валерый Варабей, намеснік начальніка службы арганізацыі рыначнага гандлю Камароўскага рынку. — Вось у гэтых баравічках у 10 разоў менш цэзію.
Зараз чатыры гадзіны дня — жадаючых праверыць прадукцыю ў лабараторыі няма. Таццяна Бацюк, выконваючая абавязкі загадчыцы лабараторыі № 4, гаворыць, што чэргі на даследаванне бываюць толькі раніцай:
— Для экспертызы неабходна здаць кілаграм прадукцыі, прычым грыбы павінны быць пасартаваныя па відах, бо кожны назапашвае радыяцыю па-рознаму. За сённяшні дзень лабаранты праверылі 54 партыі грыбоў.
Дапушчальная норма радыенуклідаў для грыбоў — 370 Бк/кг.
Урач-радыёлаг Юлія Абрамчук дэманструе нам працэс. Перш за ўсё кілаграм грыбоў здрабняецца і кладзецца ў ёмістасць — яна павінна быць запоўненая максімальна, інакш вымярэнне не дасць дакладных вынікаў. Далей грыбы адпраўляюцца ў спецыяльны прыбор. Чакаць прыйшлося каля дзесяці хвілін — затым на маніторы з’яўляецца лічбавае значэнне ўдзельнай актыўнасці радыенуклідаў цэзію-137. Баравікі праверку прайшлі: прыбор паказаў 30 Бк/кг.
Між іншым, гандляры абавязаны разам з пробай прынесці ўсе грыбы, якія яны маюць намер прадаваць. Калі вынік перавышае норму, то прадукцыя ўтылізуецца ў іх прысутнасці. Таццяна Бацюк заўважае:
— Сёння 25 кілаграмаў баравікоў аказаліся непрыдатнымі для продажу.
Калі выйшла з рынку, звярнула ўвагу на некалькіх нелегальных прадаўцоў грыбоў і ягад каля ГЦ «Імпульс». Талона на чысціню прадукцыі ў іх не было. Стала цікава: наколькі адрозніваецца кошт правераных грыбоў і тых, пра месца збору якіх можна толькі здагадвацца.
— Вядзерца баравікоў аддам за 8 рублёў! — гучыць прапанова аднаго з прадаўцоў.
На чырвонагаловікі, рыжыкі і іншыя віды розніца таксама не перавышала аднаго рубля. Дык ці варта рызыкаваць здароўем з-за неістотнай эканоміі?
