Вёска ўпершыню падзяліла галасы напалам між лукашэнкаўцамі і апазыцыяй. А астатняе вызначалі члены выбарчых камісій. Піша Аляксандар Агееў з Магілёва.
Выбары ў парламент. Вялыя і сумныя. Галасаваць не хочацца ні за кога. Але напачатку быў вырашыў праверыць, ці змагу прагаласаваць адразу ў двух месцах. Такой магчымасці дужа баяліся прадстаўнікі ад АБСЕ перад выбарамі.
У Магілёве я жыву, а ў Мікіцінічах на роднай Шклоўшчыне зараз знаходзіцца бабуля і маці. Паспець і там і там прагаласаваць цалкам рэальна. Адно пытанне, ці дазволіць мне камісія дапамагчы кандыдату ад БНФ Рыгору Кастусёву, якога ўжо колькі гадоў добра ведаю.
У дзень свята беларускай дэмакратыі недзе а дзесятай гадзіне я якраз скончыў пераворваць бульбу, пад’ехаў аўтобус з прадстаўнікамі выбарчай камісіі. Мая спроба сходу прагаласаваць завяршылася, трэба прызнаць, няўдачай. У спісы ні мяне, ні маці, якая прапісана ў Магілёве, не ўключылі.
«АБСЕ турбуюцца дарма», – вырашыў я. Але фраза членкі камісіі: «Можа вам лепей з’ездзіць на ўчастак, пагаварыць з старшынём камісіі, мабыць ён нешта і вырашыць?» – пакінула пэўныя сумненні ў чысціні эксперыменту.
Тутака вызначылася іншая праблема – маёй бабулі не аказалася ў спісах выбаршчыкаў. Іх ніхто вывераць перад выбарамі, натуральна, не стаў. А па разліках камісіі 89-гадовая бабуля павінна была ўжо сысці ў лепшы свет. Члены камісіі, да іх гонару, не сталі гэтага ёй тлумачыць, а выдалі бюлетэнь суседкі, якой не аказалася дома, і паабяцалі ўнесці маю бабулю ў спіс на ўчастку пазней. Але трэ было бачыць іхняе здзіўленне, калі яна прагаласавала за апазіцыянера Рыгора, а не за старшыню Шклоўскага выканкаму Іванова. Тут я вінаваты! Мая тлумачальная работа падзейнічала.
Старшая з дзвюх членак хутка перастроілася і сказала, што паколькі бабушкі яшчэ няма ў спісах, то бюлетэнь яны ў скрыню кінуць пазней, калі яе зарэгіструюць, і, пакуль мы пераварвалі сказанае, дзеўкі сышлі з хаты. Што яны з голасам бабулькі зрабілі ў выніку, ведаюць толькі яны самі і пан Бог.
Правакацыя мая не ўдалася. Ехаць у суседнюю вёску не было калі.
Павёў каня да суседа і каля калонкі выведаў увесь палітычны расклад вёскі.
Высветлілася, што ні прыўладнага, ні апазіцыйнага кандыдата ў вёсцы ніхто не бачыў. Два калгаснікі прагаласавалі за старшыню райвыканкаму Іванова.
На маё пытанне «Чаму?», адказалі катэгарычна: «Ну не за апазіцыянера ж галасаваць! Нам аб ім ў канторы расказвалі…».Бюракратаў гэтых трэба кожны год мяняць, пакуль яны не… сапсаваліся (тутака было натуральна іншае слова, якое сутнасці не мяняе)».Дзве пенсіянеркі, як не дзіўна, галасавалі за апазіцыянера. «Чаму?» Таму, што «мы пісалі, а начальства дарогу ў вёсцы не адрамантавала.
Хто ж з двух кандыдатаў перамог? Астатнія нікіцінскія выбарцы адмоўчваліся.
Як часцяком і бывае, маўклівая большасць, якая склала каля паловы апытаных, сыграла вырашальную ролю ў выбарах кандыдата. Выдавала тайну свайго галасавання яна павольна, пасля маіх настойлівых захадаў і цярплівага чакання шчырасці.
Тыпова растлумачыў працэс галасавання сусед Стас. Ён стандартны вясковы мужык. Выгнаны гарадской жонкай за п'янкі ўжо даўно атабарыўся ў вёсцы. Ужо тры месяцы атрымоўвае пенсію. Да гэтага гады тры натуральна галадаў, а заробленае ад безвыходнасці прапіваў. Суседзі год назад біліся аб заклад, праз колькі месяцаў ён пры наяўнасці грошаў ад перапою памрэ. Большасць давала два месяцы, і на пагост. Не! Пакуль ён трымаецца. Нават дровы на зіму набыў, прыдбаў каляровы тэлевізар. Каб усё не прапіць, частку пенсіі аддае маёй мамцы, а потым забірае.
Стас хваліўся, што пенсіі даюць яму цяпер трыста тысяч: «Не многа, але болей і ня трэба». Я напачатку яго развагі не разумеў: «Чаму гэта болей не трэба?» Сусед задумваўся, часаў патэліцу, а затым казаў: «Не больш не трэба». Не адразу, але да мяне дайшла прычына ягонага мінімалізму: на выпіўку пенсіі хапае, але грошаў і не так шмат, каб упіцца да смерці. Давалі б 600 тысяч – дык Стас бы дакладна і памёр, бо не змог бы выйсці з запою. А так у яго штомесяц апошнія дзён 10 здараецца лячэбнае галаданне праз адсутнасць грошай, а пасля атрымання пенсіі – чарговая рэлаксацыя.
Вось аказваецца, які разумны наш Прэзідэнт і ягоны Ўрад! Выбралі залатую сярэдзіну, бо ведаюць свой народ. Адсюль і папулярнасць іхняя. Зласліўцы, праўда, кажуць што задавальняюцца толькі самыя мізэрныя і нізкія патрэбы.
Але ж выбары паказалі рацыю ўраду.
Вінавата гледзячы на мяне, сусед выціснуў з сябе прызнанне:
«Я ім кажу: нікога з кандыдатаў не ведаю, пакажыце мне за каго галасаваць». — «А яны?» — «Яны мне Іванова і паказалі. Сказалі, што ён у нас галоўны кандыдат».Стас, як толькі стаў атрымоўваць пенсію, пачаў больш упэўнена глядзець на свет, але не на начальства.
Што ў выніку? Вёска. Усход. Самы антыапазіцыйны электарат. І тым не менш, за Кастусёва, хай сабе і ў знак пратэсту, прагаласавала 20—30 працэнтаў выбарцаў. Столькі ж набраў і афіцыйны кандыдат. А «нейтральныя» члены вясковай камісіі неназойліва вызначылі вынік выбараў праз беларускае «балота».
