Увайсці
  • Навіны
  • Усяго патроху
  • Культура
  • Рэкламадаўцу
бел / рус
  • Гісторыя
  • Афіша
  • Музыка
  • Мова
  • Архітэктура
  • Кіно
  • Літаратура
  • Культура. Рознае
  • Беларусы замежжа
  • Тэатр
Гісторыя
Фота 2 з 4

Максім Чарняўскі.

01.08.2018 / 11:48

Беларускія археолагі знайшлі амулет, якому 4500 гадоў ФОТА

Падчас раскопак старажытнага паселішча эпохі нэаліту на мяжы Бешанковіцкага і Сеньненскага раёнаў археолягі знайшлі ўнікальны артэфакт — фрагмэнт касьцяной падвескі ў форме галавы зьмяі, піша радыё «Свабода».

Археоляг Максім Чарняўскі, кіраўнік экспэдыцыі Інстытуту гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук, якая стаіць лягерам ля вёскі Асавец, адносіць артэфакт да сярэдзіны 3-га тысячагодзьдзя да нашай эры.

Максім Чарняўскі.

«Мяркуючы па суправаджальным матэрыяле, так, сярэдзіна 3 тысячагодзьдзя да нашай эры. Гэта значыць, вырабілі яе 4,5 тысячы гадоў таму. Наогул касьцяныя скульптуркі такой старажытнасьці ўнікальныя ва ўсім сьвеце, а ў Беларусі Крывінскі тарфянік — амаль адзіны для гэтага пэрыяду, дзе ёсьць зааморфная і антрапаморфная скульптура. Другі выраб, падобны на галаву зьмяі, быў знойдзены літаральна за 20 мэтраў ад гэтага месца. Праўда, здарылася гэта ў 1980 годзе! Пасьля гэтага падвескі больш не трапляліся. Іншымі словамі, першая за амаль чатыры дзесяцігодзьдзі».

Крывінскі тарфянік у паўднёвай частцы беларускага Паазер’я археолягі лічаць унікальным месцам — тут знаходзіцца комплекс тарфянікавых стаянак бронзавага веку.

Людзі жылі на нізкім беразе возера, пасьля яно забалоцілася. Атрымаўшы такі ахоўны «саркафаг», у добрым стане захаваліся крэмень, кераміка, косьць, драўніна і бясцэнныя вырабы зь іх. Напрыклад, падчас гэтай экспэдыцыі валянтэры знайшлі буйны бурштын.

Асавецкі бурштын.

«Бурштын знайшлі крыху на іншым раскопе, — працягвае Максім Чарняўскі. — Не без шанцаваньня. Калі прыехалі, не адразу здолелі пачаць працу — у першы ж дзень экспэдыцыі ўзровень вады падняўся на 40 сантымэнтраў, усё было проста затоплена. Тады заклалі іншы, фактычна без матэрыялу, як бы невялікая лякуна (відаць, некалі працякаў ручай). І вось сярод нешматлікіх знаходак аказаўся і бурштын. Гэта два розныя раскопы, паміж якімі дзесьці 150 мэтраў».

Максім Чарняўскі кажа, што ўдзельнічае ў раскопах на Крывінскім тарфяніку 20 гадоў, але да падобных артэфактаў дакрануўся ўпершыню. «Зразумела, быў у шоку», — ня ўтойвае эмоцый старшы навуковы супрацоўнік аддзелу археалёгіі першабытнага грамадзтва Інстытуту гісторыі.

Месца раскопак.

«Для мяне ў нейкім сэнсе юбілейны год: дваццаты раз запар капаю на Крывінскім тарфяніку — ужо як археоляг, а да таго прыяжджаў удзельнікам з бацькам (Міхась Чарняўскі — выдатны беларускі гісторык, археоляг. — РС). І гэта толькі першая мая знаходка такога кшталту. На дваццаты год хоць фрагмэнт, але сапраўднай скульптуркі».

Археалягічны летнік «Асавец-2018» будзе працаваць да 5 жніўня. А гэта значыць, час на новыя знаходкі яшчэ ёсьць.

Радыё «Свабода»

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішы ў наш Тэлеграм

Даслаць навіну
Чытайце яшчэ
Заходні марксізм, права на паўстанне і нацыі, якія «не толькі маюць права, але і абавязаныя быць нацыянальнымі». Спадчына Энгельса
Жыццё да Міндоўга. Як выглядала ранняя Літва
Што новага ў Львове?
Бетховен. Без барацьбы няма перамогі
Каментары
Храналагічна Спачатку новыя Спачатку папулярныя
Палітыка і грамадства
Статкевіч адмовіўся працягнуць азнаямленне з матэрыяламі справы: Я цвёрда перакананы, што яна сфабрыкавана
Улады Кітая аштрафавалі Alibaba на 2,78 мільярда даляраў за парушэнне антыманапольнага заканадаўства. Гэта рэкордны штраф у гісторыі краіны
Ва Украіну не пусцілі аўтобус з беларусамі: ва ўсіх 35 пасажыраў былі падробленыя даведкі аб ПЦР-тэстах
Рэдактар Hrodna.life падаў скаргу на штраф за распаўсюд экстрэмісцкай інфармацыі
Каранік прыйшоў у фэйсбук: Вам не ўдасца выбіць мяне з каляіны сваімі каментарамі
Актрыса Наталля Качаткова, якая аддала Купалаўскаму 50 гадоў: Яны проста абслугоўваюць уладу, і калі-небудзь ім будзе за гэта сорамна
Жонка берасцейца, якому далі тры гады «хіміі»: Асобны дзякуй чытачам «Нашай Нівы»
Усяго патроху
Вялікі вясновы распродаж керамічнай пліткі і сантэхнікі Roca & Laufen — зніжкі да -80%
Дзе ў Мінску можна купіць свежы бярозавік
Дзясяткі мільёнаў людзей ужываюць мянушкі жывёл у якасці пароляў
На Netflix выйдзе серыял, прадзюсарамі якога сталі прынц Гары і Меган Маркл
Што такое таксічная прадуктыўнасць і чым яна небяспечная
Кім Кардаш’ян трапіла ў спіс мільярдэраў Forbes
Беларус са «Што? Дзе? Калі?» назваў самага непрыемнага чалавека ў клубе
Спорт
«Шахцёр» сыходзіць у адрыў, а «Рух» — без зрухаў. На што паглядзець у чацвёртым туры вышэйшай лігі
ЗША могуць байкатаваць Алімпіяду ў Пекіне

Віктар Ганчарэнка ўзначаліў «Краснадар»
«Юнацтва» стала 10-разовым чэмпіёнам Беларусі па хакеі, а Баскава асвісталі ў Гомелі
Мархель сышоў з пасады галоўнага трэнера футбольнай зборнай пасля 0:8 ад Бельгіі
В.а. галоўнага трэнера футбольнай зборнай прызначаны Георгій Кандрацьеў
Герасіменя: Думаю, нашы спартсмены паедуць на Алімпіяду пад нейтральным сцягам
«Падчас кросу можна пабачыць жырафаў». Топавая беларуская бягуння, якую выключылі са зборнай, пра жыццё і трэніроўкі ў Кеніі
Здарэнні
З Намібіі дэпартавалі беларуску, асуджаную ў свой час за махінацыі з палівам
«Міцубісі» не саступіў дарогу матацыклу — байкер загінуў
У Зэльве школьны конь Юлій праваліўся ў яму. Ратавальнікі яго выцягнулі за 20 хвілін ФОТА, ВІДЭА
Мінчук падмануў больш за сто чалавек на 100 тысяч, паабяцаўшы ім удзел у рэаліці-шоу

Жыхар Пружанаў абгарэў, заснуўшы каля печкі
У Слоніме хлопец аформіў аўтамабіль у «апазіцыйных» колерах — і атрымаў суткі, а машыну канфіскавалі
Ноччу на МТЗ загарэўся склад
Пенсіянерка з Мінска прадала кватэру, а па званку махляроў пералічыла ім 236 тысяч рублёў

У Магілёве цалкам згарэла «Тэсла»
Карысная інфа
Вясна прыйшла. Але літаральна на некалькі дзён
Сіноптыкі: 9 красавіка — да +12

У нядзелю абяцаюць ужо да +18
ДАІ заклікае быць асцярожнымі на дарогах: моцны снег
Сёння ў Мінску да +6°C, мокры снег
Здароўе
Скандал: Славакія выявіла, што пастаўленыя ёй вакцыны «Спутніка» адрозніваюцца ад той, якая праходзіла праверку
Піневіч распавёў, з якой хуткасцю прасоўваецца вакцынацыя ў краіне
Беларусы запусцілі сэрвіс, які выяўляе бессімптомную пнеўманію
Нечаканае і важнае адкрыццё: пераксід вадароду дапамагае ў змаганні з ракам
Мова
«Мова прафесіі»: стартуе новы праект, які дапаможа пашыраць беларускую мову
Падступная прастата класікі, або Што значыць «…цягам доўгія часіны»
Выйшаў чацвёрты том слоўніка мовы «Нашай Нівы»
«Успомніць, што такое «дзьмухавец», калі бяжыш 10 км/г — складана». У Беларусі практыкуюць новы спосаб вывучэння роднай мовы
Аўто
Xiaomi інвестуе 10 мільярдаў даляраў у вытворчасць электрамабіляў
Для ўладальнікаў электрамабіляў адмянілі транспартны падатак на 5 гадоў
Усе запатрабаваныя паркоўкі ўнутры другога кальца ў Мінску зробяць платнымі

Найвялікшы кітайскі аўтавытворца створыць электрамабіль — канкурэнта Tesla
Важныя змены: цяпер пасля афармлення нават дробнага ДТЗ могуць забраць правы на 2 гады
Эканоміка
Продажы новых аўто ў Беларусі знізіліся на 43,5%. Эксперты звязваюць трэнд з падзеннем даходаў

Даляр і еўра сёння патаннелі на дзве капейкі
Даляр і еўра сёння крыху патаннелі
Даляр абнавіў рэкорд, а еўра падаражэў на тры капейкі
Золатавалютныя рэзервы апусціліся ніжэй за $7 мільярдаў. За сакавік — мінус $175 мільёнаў
Меркаванні
Якія нумары «Нашай гісторыі» будуць у асартыменце на продажы ў Рэдакцыі? Спіс
абноўлена
Шукаем на працу менеджара па распаўсюдзе «Нашай гісторыі»
Мікола Ермаловіч, які вярнуў беларусам ВКЛ. Новы нумар «Нашай гісторыі» і дзе яго купіць
«Нашу гісторыю» выкідаюць з «Белпошты», таму мы запускаем сваю сістэму падпіскі. А ў пятніцу і суботу прадаём новы нумар — прыходзьце!
Гісторыя
Заходні марксізм, права на паўстанне і нацыі, якія «не толькі маюць права, але і абавязаныя быць нацыянальнымі». Спадчына Энгельса
Бетховен. Без барацьбы няма перамогі
Жыццё да Міндоўга. Як выглядала ранняя Літва
Як старажытную Гародню ледзь не напаткаў лёс Берасця
Што новага ў Львове?
Генерал, які даказаў імперыі, што беларусы існуюць
Янка Брыль: як шчасліва пражыць нешчаслівую эпоху
Культура
Музыка зорак. Паслухайце, як сучасныя тэхналогіі ператварылі космас у мелодыі
У 44 гады памерла беларуская актрыса Бэла Шпінер
Наклад кнігі Альгерда Бахарэвіча забралі на экспертызу
З'явіўся кароткі спіс кніг, намінаваных на прэмію за найлепшую вокладку
Галівудскае карэйскае кіно: на вялікі экран выйшаў прэтэндэнт на шэсць «Оскараў»
Arche ладзіць велікодны распродаж: 40 выданняў, зніжкі да 70%
Еўрабачанне адказала на прапанову дапусціць на конкурс беларусаў як гасцей
Навука і тэхналогіі
Смартфон realme C21 здзівіў суадносінамі кошту і функцыяналу — агляд навінкі
У ЗША прайшла першая аперацыя па трансплантацыі трахеі
Аўтамабіль сам плаціць за паркоўку, а міска для ката замаўляе яму корм. Новыя рэаліі інтэрнэту рэчаў 
Польшча перацягнула 790 беларускіх айцішнікаў
Верагодна, вучоныя знайшлі пятую сілу прыроды
Амерыканскі рэпер Will.i.am выпускае «разумную» маску
Амерыканская армія пратэсціруе ўласную вакцыну ад кавіду
Каханне і сэкс
Былая жонка заснавальніка Amazon выйшла замуж за школьнага настаўніка
Памёр бацька Дэніса Родмана. У яго было 29 дзяцей ад 16 жанчын
Як склаўся лёс закаханых парачак з вокладкі «Нашай Нівы» за 2013 год?
У Грэцыі адчыніліся легальныя публічныя дамы. Але ёсць вельмі цікавыя ўмовы
Маладыя з Мінска вырашылі адсвяткаваць вяселле на нядзельным маршы
Паляк спрабаваў незаконна перасекчы мяжу, каб убачыць каханую дзяўчыну з Беларусі
Як вытрымаць некалькі тыдняў самаізаляцыі ў сям'і і не рассварыцца. Раіць псіхолаг
Свет
Амерыканская разведка выдала змрочны прагноз на наступныя 20 год
Улады Кітая аштрафавалі Alibaba на 2,78 мільярда даляраў за парушэнне антыманапольнага заканадаўства. Гэта рэкордны штраф у гісторыі краіны
Памёр муж каралевы Вялікабрытаніі прынц Філіп. Ён пражыў амаль 100 гадоў
У Крамлі патлумачылі сцягванне войскаў да мяжы з Украінай
Аналітыкі: Расія падцягвае да ўкраінскай мяжы «Іскандэры»
Расія не хоча абмяркоўваць перанос перамоў па Данбасе з Мінска
Зяленскі ў касцы і бронекамізэльцы спусціўся ў акопы да байцоў
Афіша
У суботу адбудзецца канцэрт салідарнасці хору «Унія»
У Батанічным садзе пачынаецца тыдзень бэзу
«Ураджай» купалаўцаў, тэатр Сінгапура і contemporary цырк: новая падборка анлайн-відовішчаў на тыдзень
Лявон Вольскі сёння правядзе анлайн-канцэрт для слухачоў з Украіны
Галоўнае
Статкевіч адмовіўся працягнуць азнаямленне з матэрыяламі справы: Я цвёрда перакананы, што яна сфабрыкавана
Продажы новых аўто ў Беларусі знізіліся на 43,5%. Эксперты звязваюць трэнд з падзеннем даходаў
Ва Украіну не пусцілі аўтобус з беларусамі: ва ўсіх 35 пасажыраў былі падробленыя даведкі аб ПЦР-тэстах
Каранік прыйшоў у фэйсбук: Вам не ўдасца выбіць мяне з каляіны сваімі каментарамі
Актрыса Наталля Качаткова, якая аддала Купалаўскаму 50 гадоў: Яны проста абслугоўваюць уладу, і калі-небудзь ім будзе за гэта сорамна
Жонка берасцейца, якому далі тры гады «хіміі»: Асобны дзякуй чытачам «Нашай Нівы»
Музыка зорак. Паслухайце, як сучасныя тэхналогіі ператварылі космас у мелодыі
Рэклама на NN.BY
Усяго патроху
Міністр інфармацыі Пярцоў: Прыйшоў час абмежаванняў і забарон, а можа — і пакаранняў
За шпацыр з парасонамі дзяўчыне далі 25 сутак. А калі прыходзілі па яе, заадно затрымалі яе маму, брата і сястру
МУС: Хлоркай не катуюць, яе выкарыстоўваюць для прафілактыкі кавіду
Белстат: За 2020-ы насельніцтва зменшылася на 60 тысяч. У 2019-м было мінус 19
Рэклама на NN.BY
Прыватныя абвесткі
Свiдраванне на ваду па ўсёй Беларусi. wwd.by
Віншаванне ад Вясёлага шляхцюка з падарункам "Прынука ды Прымус"
Віншаванне ад Вясёлага шляхцюка з падарункам "Тры слупы"
Віншаванне ад Вясёлага шляхцюка з падарункам "Будзьма!"
Віншаванне ад Вясёлага шляхцюка з падарункам "За сустрэчу, за цудоўны вечар"
Віншаванне ад Вясёлага шляхцюка з падарункам "Неяк у дуброве"
Сустрэча гасцей па-шляхецку
Віншаванне ад Вясёлага шляхцюка з падарункам "Бедна Басота"
Відыя віншаванне з Днём нараджэння анлайн! Видео Поздравление с Днём рождения онлайн!
Імпрэзы, Вечарыны, Урачыстасці, Святы, Нагоды Па-беларуску пад ключык
Фота / Відэа
Шчырая гутарка з Алесем Юркойцем пасля 6 гадоў зняволення: пра беларускую мову ў СІЗА, «справу мытнікаў» і смерць маці
«Ад раніцы камеру залілі хлоркай. Цяпер там робяць так кожную раніцу». Прадпрымальнік расказаў, як яго 15 сутак ламалі
Рэклама на NN.BY
Апытанка
Анекдоты
Анекдот. «Усім папіцот» і «ўсім папітнацаць»
Анекдот. У Беларусі нават снег баіцца ісці…
Анекдот. А помніце, Бабарыка?
Самае чытанае
МУС: Хлоркай не катуюць, яе выкарыстоўваюць для прафілактыкі кавіду
Сустрэча з прадстаўнікамі партыі Бабарыкі «Разам» у Маладзечне не адбылася. Умяшалася міліцыя
«Калі дачцэ споўнілася 14, прынёс ёй Крымінальны кодэкс». Інтэрв’ю з адвакатам Сяргеем Зікрацкім, якога пазбавілі ліцэнзіі
Міністр інфармацыі: У Беларусі заўсёды былі і будуць апазіцыйныя СМІ, але…
«Ад раніцы камеру залілі хлоркай. Цяпер там робяць так кожную раніцу». Прадпрымальнік расказаў, як яго 15 сутак ламалі
Самае лайканае
Айцішнік Аляксей Караткоў адмовіўся даваць паказанні: Мой дзед пад страхам смерці не стаў супрацоўнічаць з фашыстамі. Што б ён рабіў у маёй сітуацыі?
Гід з музея Вялікай Айчыннай: Я правёў экскурсію для курсантаў з брыгады спецназа, а потым яны мяне затрымалі за значок з Пагоняй
«У Жодзіне адвялі ў душавую і сталі дубасіць. А пры вызваленні міліцыянер сказаў: «Давайце яму дубінку ў сраку засунем»
Сабаку ў Старобіне пахавалі жыўцом — у магіле ён правёў пяць дзён. Цяпер жывёлу ратуюць валанцёры
Бабуля, якая дапамагла злавіць беглага салдата: «Кажу яму: дзетачка, ідзі ад мяне, я нікому не скажу, толькі ідзі»
Гарачыя тэмы
Скандал: Славакія выявіла, што пастаўленыя ёй вакцыны «Спутніка» адрозніваюцца ад той, якая праходзіла праверку
Мікола Ермаловіч, які вярнуў беларусам ВКЛ. Новы нумар «Нашай гісторыі» і дзе яго купіць
«Я стаў менш пузатым буржуем». Што сказаў Бабарыка ў судзе
Віктар Бабарыка моцна схуднеў ФОТА
«Падарвала прэстыж краіны, дыскрэдытавала кіраўніцтва дзяржавы». На Аляксандру Герасіменю завялі крымінальную справу
Памочнік Пуціна: Як выйшла, што велікароскія землі апынуліся на тэрыторыі Украіны, Казахстана і нават Беларусі?
«Урок для ўсяго горада». Маладзечанцы адстойваюць дырэктара школы
Арыштаваны афіцэр Генштаба, які раскрыў планы сілавікоў на Дзень Волі
«Па неафіцыйнай інфармацыі, ён у СІЗА КДБ». У Мінску знік ветэран «Алмаза», спецыяліст па выбухоўках
PDF версія
Каляндар
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
пн аў ср чц пт сб нд
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30
Рэклама на NN.BY
Рэклама на NN.BY
Падзякі
Дзякуем фундатарам НН Віталю Броўку, В.Ваяйкову, Яўгену Чыгіру…
Дзякуем фундатарам НН Беляўцовай, П.Петруку, Ігару Хаменку, В.Палсцюку…
Дзякуем фундатарам НН Каці Вініцкай, Віялеце і Вячаславу Кавалёвым
Дзякуем фундатарам НН Віталю Броўку, А.Небераву, Д.Калядзе…
Дзякуем фундатарам НН А.Герасіменку, Богдану, В.Жыдовічу, М.Крупко, Саковічу, а асабліва Андрэю К. і чалавеку, які падпісаўся «За выкрыццё цемры»…
Даслаць навіну Падтрымай НН Рэклама на NN.BY
Версія для смартфонаў
Навіны Усяго патроху Культура Нашы партнёры
  • Улада
  • Выбары-2020
  • Эканоміка
  • Фінансы
  • Грамадства
  • Здарэнні
  • Свет
  • Спорт
  • Аўто
  • Меркаванні
  • Ад рэдакцыі
  • Архіў
  • Блог "Новая Беларусь"
  • Тэсты
  • Белдызайн з rOtring
  • Здароўе
  • Моды
  • Ежа
  • Інтэрнэт і СМІ
  • Вясёлыя карцінкі
  • Навука і тэхналогіі
  • Хата
  • Надвор'е
  • На правах рэкламы
  • Каханне і сэкс
  • Конкурс сэлфі
  • Карысная інфа
  • Прыгожае
  • Беларускія нулявыя
  • Гісторыя
  • Афіша
  • Музыка
  • Мова
  • Архітэктура
  • Кіно
  • Літаратура
  • Культура. Рознае
  • Беларусы замежжа
  • Тэатр
  • Wearebettors.com
Кантакты
© Прыватнае прадпрыемства «ННбай» УНП 193437024.
Усе правы абароненыя. Выкарыстанне платных матэрыялаў забаронена без пісьмовага дазволу. Выкарыстанне бясплатных рускамоўных версій матэрыялаў забаронена без пісьмовага дазволу. Выкарыстанне бясплатных беларускамоўных версій матэрыялаў дазваляецца пры ўмове наяўнасці актыўнай гіперспасылкі на NN.BY у першым абзацы.
Дызайн сайту — арт-студыя PRAS
Уверх