Грамадства6969

Віцэ-кіраўнік Акадэміі навук: Тадэвуша Касцюшку нельга называць нацыянальным героем Беларусі

Намеснік старшыні прэзідыума Нацыяльнай Акадэміі навук Сяргей Чыжык лічыць, што Тадэвуш Касцюшка не вёў барацьбу за інтарэсы беларускага народа, а адстойваў інтарэсы Польшчы і ЗША.

Пра гэта гаворыцца ў афіцыйным адказе за подпісам фізіка Чыжыка.

Перадгісторыя такая: вясной 2019 года амаль сто чалавек звярнуліся да кіраўніцтва Мінгарвыканкама з прапановай даць адной з вуліц імя Тадэвуша Касцюшкі. Чыноўнікі адмовілі, спаслаўшыся на тое, што параіліся з Акадэміяй навук.

Тады чытач «Нашай Нівы» Дзмітрый Плашчынскі напісаў запыт да навукоўцаў: абгрунтуйце сваю пазіцыю. І нарэшце атрымаў адказ.

«З асобай Тадэвуша Касцюшкі звязаны многія падзеі войнаў і ўзброеных канфліктаў, у тым ліку на тэрыторыі Беларусі. Ён удзельнік барацьбы за незалежнасць паўночнаамерыканскіх калоній ад Вялікабрытаніі, а таксама за аднаўленне Рэчы Паспалітай у межах 1772 года, якую Тадэвуш Касцюшка разглядаў як польскую дзяржаву. Актыўна адстойваў канстытуцыю Рэчы Паспалітай 3 мая 1791 года. Згодна з гэтай канстытуцыяй, назва дзяржавы «Рэч Паспалітая абодвух народаў» (то бок Кароны Польскай і Вялікага Княства Літоўскага) было зменена на «Рэч Паспалітую польскую». Больш за тое, Тадэвуш Касцюшка адкрыта выступаў за паланізацыю народнасцяў Рэчы Паспалітай, у тым ліку і беларусаў.

Сцверджанне аб тым, што ён вёў барацьбу за інтарэсы і незалежнасць беларускага народа, супярэчыць гістарычным фактам. У сваёй дзейнасці Тадэвуш Касцюшкі адстойваў інтарэсы Польшчы і ЗША, а не Беларусі. Таму называць яго нацыянальным героем Беларусі абсалютна неправамерна. Ён з'яўляецца нацыянальным героем Польшчы і ЗША».

Чыжык удакладніў, што ў Івацэвіцкім раёне існуе музей Тадэвуша Касцюшкі, побач з якім усталяваны помнік. Маўляў, гэтага дастаткова.

Чытайце: Касцюшка — герой двух кантынентаў, але не шчаслівы чалавек

***

Сяргей Чыжык

Нарадзіўся ў 1959 годзе ў вёсцы Асмолава Нясвіжскага раёна. Навуковец у галіне фізікі і механікі паверхняў на мікра- і нанаўзроўні, нанадыягностыкі. Акадэмік Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі (2014).

З 2014 — першы намеснік старшыні прэзідыума Нацыянальнай Акадэміі навук.

***

Андрэй Тадэвуш Банавентура Касцюшка

(1746, Мерачоўшчына, Беларусь — 1817, Залатурн, Швейцарыя) — ачольнік паўстання 1794 года, нацыянальны герой Беларусі, Польшчы і ЗША. Удзельнік барацьбы Рэчы Паспалітай супраць Расіі і Прусіі, а таксама вайны за незалежнасць ЗША.

Скончыў кадэцкі корпус у Варшаве, вучыўся ў Францыі. Па вяртанні на радзіму быў хатнім настаўнікам у дачок сенатара Сасноўскага. Не атрымаўшы згоды на шлюб з Людвікай Сасноўскай, у 1776-м завербаваўся ў армію ЗША. У якасці вайсковага інжынера займаўся будаўніцтвам умацаванняў, у тым ліку форта Вест-Пойнт, стаўкі галоўнакамандуючага. У 1783-м атрымаў званне брыгаднага генерала.

У 1784—1789 жыў у сваім маёнтку Сяхновічы. У 1789-м паступае ў войска Рэчы Паспалітай у званні генерал-маёра. Удзельнік вайны з Расіяй. Аўтар перамогі пад Дубенкай: маючы 5300 салдат, спыніў 25-тысячны корпус генерала Міхаіла Кахоўскага. Пасля капітуляцыі падаў у адстаўку.

У Лейпцыгу і Парыжы шукаў падтрымкі для далейшага змагання супраць акупацыі Рэчы Паспалітай. 24 сакавіка 1794-га ў Кракаве абвясціў пра паўстанне і стаў «найвышэйшым начальнікам» паўстанцкіх сілаў. Выйграў бітву пад Рацлавіцамі (4 красавіка), выдаў Паланецкі ўніверсал, у якім даў грамадзянскія правы прыгонным. Абараняў Варшаву ад расійскіх і прускіх войскаў. У бітве пад Мацяёвіцамі (10 кастрычніка) паранены і ўзяты ў палон.

Вызвалены імператарам Паўлам І. У 1797—1798 наведаў ЗША. Пасля жыў у Францыі. З Напалеонам не паразумеўся, пасяліўся пад Парыжам і дыстанцыяваўся ад палітыкі. Пасля жыў у Вене (Аўстрыя), Залатурне (Швейцарыя), дзе працаваў хатнім настаўнікам. Памёр 15 кастрычніка 1817-га.

Каментары69

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Польшча прызнала Аляксандра Машэнскага непажаданай асобай23

Польшча прызнала Аляксандра Машэнскага непажаданай асобай

Усе навіны →
Усе навіны

Маштабны збой у трох беларускіх банках: з рахункаў знікаюць грошы9

Пад Мінскам машына збіла лася — загінулі два чалавекі, пацярпеў вядомы комік1

У Расіі хлопец на «Лексусе» эфектна вылятаў на набярэжную дзеля прыгожага відэа. Загінуў сам і дзве сяброўкі15

«Вітаем на радзіме». Беларус распавёў пра затрыманне на мяжы за лайк і сапсаваны адпачынак10

У Італіі знайшлі цела 18-гадовай украінскай студэнткі. У дзень смерці ёй адмовілі ў працягу стажыроўкі

Начальнік сувязі 8-й арміі загінуў у выніку ўдару ўкраінскімі ракетамі

Толькі адзін выпускнік здаваў цэнтралізаваны экзамен па гэтым прадмеце3

Наталля Пяткевіч працягвае выгульваць амерыканскі гардэроб16

Кінолаг расказала пра просты тэст на выхаванасць сабакі1

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Польшча прызнала Аляксандра Машэнскага непажаданай асобай23

Польшча прызнала Аляксандра Машэнскага непажаданай асобай

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць