На беларуска-польскай мяжы затрыманы 46-гадовы заснавальнік сайта By24.org Уладзімір Чудзянцоў, які дапамагаў блогеру Нехта ў падрыхтоўцы фільма «Аляксандр Лукашэнка. Крымінальныя матэрыялы».
У сумцы журналіста нібыта былі наркотыкі. Пакеты з рэчывамі знайшлі і ў яго мінскай кватэры.
Блогер Нехта рашуча выступіў у падтрымку сябра, аднак журналісцкая супольнасць пакуль адмоўчваецца: занадта неадназначная асоба гэты Уладзімір Чудзянцоў.
Адразу адзначым, што сумнеўная біяграфія ніяк не тлумачыць той факт, што дарослы чалавек для чагосьці паехаў праз мяжу з пакетам наркотыкаў — як мінімум у Польшчы яны нашмат больш даступныя. Зноў-такі, з’язджаючы на доўгі час у эміграцыю, дзіўна пакідаць у сваім пакоі забароненыя рэчывы. Асабліва з улікам асобы Чудзянцова, які вельмі пільна ставіўся да пытанняў бяспекі.
Мяркуючы па каментарах у сацыяльных сетках і на форумах, большасць інтэрнэт-карыстальнікаў лічаць, што Чудзянцову падкінулі наркотыкі. Сілавыя ведамствы пакуль не каментуюць сітуацыю.
Тым часам «Наша Ніва» сістэматызавала інфармацыю пра затрыманага журналіста.
Чудзянцоў, ён жа Зуеў
Уладзімір Чудзянцоў стаў вядомы інтэрнэт-карыстальнікам у пачатку 2010-х, калі стаў працаваць гарадскім рэпарцёрам на TUT.by. Прычым гэты саракагадовы мужчына з’явіўся ў медыйнай прасторы нібыта з ніадкуль — ніхто не ведаў, адкуль ён прыехаў, дзе вучыўся і чым займаўся раней.
Таямніца знікла, калі тагачасны дырэктар Хартыі’97 Фёдар Паўлючэнка апублікаваў артыкул «Забі Чудзянцова ў сабе».
Выявілася, што Чудзянцоў — гэта прозвішча жонкі журналіста. Насамрэч ён Зуеў. І гэты Уладзімір Зуеў у 1990-я пісаў у дзяржаўных газетах прапагандысцкія брыдкасці пра лідараў апазіцыі:
«Так, у 96-м ён пад псеўданімам апублікаваў у «Народнай газеце» артыкул «Пятае вымярэнне Генадзя Карпенкі». Карпенка падаў у суд і толькі праз паўтара года высветліў сапраўднае прозвішча аўтара (Уладзімір Зуеў). Суд запатрабаваў дакументальныя доказы «махінацый» Карпенкі. Замест іх малады журналіст падаў чыстасардэчнае прызнанне: «Матэрыял пісаўся на падставе дакладной запіскі за подпісам кіраўніка вельмі грознага і буйнога ведамства, а рашэнне аб падрыхтоўцы гэтага матэрыяла прымалі яшчэ больш высокапастаўленыя людзі… Што ж да фактаў, то за іх дакладнасць павінны адказваць тыя, хто мне іх выдаў».
Іншае прызнанне Чудзянцова было апублікавана ў інтэрв’ю «Свабодным навінам».
«Памятаеце, як напярэдадні рэферэндуму з тэлеэкранаў агучваліся тэзісы нібыта бэнээфаўскіх улётак, якія заклікалі народ запасацца бутэлькамі, камянямі і ісці на штурм рэзідэнцыі прэзідэнта. Паколькі я больш-менш ведаў беларускую мову, мне і даручылі выдаць экспромт. Тэкст улётак нават быў набраны на камп’ютарах у Адміністрацыі прэзідэнта і разасланы, заўважце, у дзяржаўныя СМІ», — хваліўся журналіст.
Музыка і «Ласкавы май»
Праца на дзяржаўную прапаганду была не адзіным заняткам Чудзянцова. Ён быў адным з лідараў беларускага фан-клуба расійскага гурта «Ласкавы май». Калі не памятаеце, гэта гурт, складзены з хлопчыкаў з дзіцячых дамоў, якія спявалі «Белыя ружы» і падобныя папсовыя хіты.
«Ласкавы май» разваліўся ў пачатку 1990-х, але Чудзянцоў працягваў супрацоўніцтва з заснавальнікам гурта Сяргеем Кузняцовым. Той працягваў пісаць песні, а журналіст рабіў для іх аранжыроўкі (нібыта пад псеўданімам Яраслаў Нікіцін).
Кузняцоў пасля прадзюсіраваў іншыя дзіцячыя гурты, але без пэўнага поспеху. Заадно займаўся і літаратурай — пісаў пра каханне маленькіх хлопчыкаў да дарослых мужчын. Цікава, што былыя ўдзельнікі «Ласкавага мая» ў інтэрв’ю расійскім таблоідам абвіначвалі Кузняцова ў педафільскіх схільнасцях.
Маладыя хлопцы
Размовы пра дзіўнае сяброўства з маладымі хлопцамі суправаджалі і Чудзянцова, прычым доўгія гады. Ён апекаваўся як мінімум трыма рэпарцёрамі, удвая маладзейшымі за яго.
Адразу ўдакладнім: ніводнага дакументальнага пацвярджэння ягонай супрацьпраўнай дзейнасці няма.
«У большасці краін Еўропы, дарэчы, узрост [палавой згоды] — увогуле 14 гадоў. І там таксама ёсць мудакі і істэрычкі, якія бесяцца ад таго, што нехта робіць тое, што ім самім рабіць вельмі хочацца, але перашкаджае рабіць іх далба*бізм (маральны, рэлігійны), а значыць — гэта трэба забараніць. Але там заканадаўцы — разумныя людзі, якія разумеюць, што глупа забараняць палаваспелай асобе натуральныя рэчы», — выказваўся ён у фэйсбуку падчас дыскусіі пра педафілію.
У медыясупольнасці выклікала здзіўленне, калі 40-гадовы Чудзянцоў (які на партале Анлайнер меў нік Вовчік-Морковчік) паклікаў да сябе пажыць 16-гадовага апазіцыйнага актывіста, які пасварыўся з бацькамі і сышоў з дому. З цягам часу гэты хлопец заняўся журналістыкай і нейкі час працаваў у тандэме з Чудзянцовым.
Забойства жонкі
Аргумент Чудзянцова на ўсе здагадкі быў просты: «Вы што, я жанаты чалавек!» З Вікторыяй Чудзянцовай ён пабраўся шлюбам у 2005 годзе і ўзяў яе прозвішча.
У інтэрв’ю БелаПАНу журналіст расказаў, што праз некалькі гадоў жанчына стала выпіваць і ператварылася ў алкаголіка. Яе кадзіравалі, адпраўлялі ў ЛПП, але гэта не дапамагала. Неўзабаве пара раз’ехалася, і Чудзянцоў вярнуўся жыць да мамы. Дзяцей у іх не было.
Па словах журналіста, жонка тым часам прапіла дзве свае кватэры і пазычыла частку атрыманых грошай — $15 тысяч — сваёй найлепшай сяброўцы. Тая была пазбаўленая бацькоўскіх правоў і мусіла сплаціць дзяржаве аліменты на іх утрыманне.
Гэтая сяброўка ў п’янай бойцы і забіла Вікторыю Чудзянцову праз некалькі гадоў. Разам з прыяцелямі яна пакінула труп каля аднаго з суседніх дамоў.
Чудзянцоў меркаваў, што першапачаткова цела планавалі падкінуць яму пад балкон, але паколькі кампанія была п'яная, дамы яны пераблыталі ці не дайшлі літаральна 15 метраў.
Журналіста таксама падазравалі ў датычнасці да забойства, аднак даволі хутка знайшлі сапраўдных злачынцаў.
Ад любові да нянавісці — адно звальненне
Забойства жонкі адбылося ў 2016 годзе, ужо пасля яго скандальнага сыходу з TUT.by. Чудзянцоў быў адным з найлепшых рэпарцёраў партала, аднак прыносіў гаспадарам нямала іміджавых праблем.
Ён быў рэзкі ў выказваннях, прычым асабліва ненавідзеў дзве сацыяльныя групы: аўтамабілістаў і гаспадароў сабак. І тая, і тая фобія прыйшлі з дзяцінства ці маладосці. Усё было банальна: некалі яго пакусаў сабака, некалі ён трапіў у аварыю.
Чудзянцоў заклікаў да расправы над парушальнікамі паркоўкі, прапаноўваў, каб права на валоданне аўтамабілямі выдавалі не ўсім, а толькі выбраным.
Аднак да яго звальнення прывяла зусім іншая гісторыя. Заснавальнік Tut.by Юрый Зісер сышоўся ў публічнай палеміцы з галоўнай рэдактаркай Хартыі’97 Наталляй Радзінай. І Чудзянцоў у каментах у фэйсбуку рашуча падтрымаў працадаўцу.
«Мы круцімся, развіваемся, расцем і выдатна зарабляем, нягледзячы на «крывавую дыктатуру», якая насамрэч не такая і дыктатура, калі не паводзіць сябе як цешча з анекдота, якая *рала ў боршч маладым, а калі атрымлівала за гэта па твары, крычала «Нядобрыя вы, сыйду ад вас!». З’ехалі — не лезьце ў нашыя справы. Людзі, якія з-за бугра гадзяць, выклікаюць у мяне раздражненне. Так, мне шмат што тут не падабаецца, і ўлада ў тым ліку. Але змяняць яе — наша праблема, а не ваша. Калі нехта, хто смокча гранты, патрабуе эканамічных санкцый, а значыць, жадае краху эканоміцы маёй краіны, маім рэкламадаўцам і кліентам, дзякуючы якім я атрымліваю заробак і ганарары, то гэты чалавек аўтаматычна становіцца маім асабістым ворагам», — напісаў ён. Пасля гэтага камента журналісты Хартыі’97 і расказалі ўсім, што Чудзянцоў — насамрэч Зуеў.
Інтэрнэт-аўдыторыя патрабавала ад Юрыя Зісера звольніць экс-прапагандыста. Той прыняў кампраміснае рашэнне: ад Чудзянцова патрабавалася сысці з сацсетак, аднак застацца работнікам партала.
Чудзянцоў пратрымаўся адзін дзень, а пасля зноў пайшоў у атаку ў фэйсбуку. Усё скончылася звальненнем журналіста і яго абяцаннем падаць у суд на «Нашу Ніву».
Да суда ён, натуральна, не дайшоў, але з таго часу ўзненавідзеў Зісера ў прыватнасці і Tut.by у цэлым. Калі пачалася «справа БелТА» і рэдактараў Tut.by адправілі на Акрэсціна, Чудзянцоў не хаваў радасці: «Уздыму келіх за справядлівасць».
Сам сабе гаспадар
Застаўшыся без заробку, Чудзянцоў заснаваў свой сайт By24.org — сайт з трэш-навінамі накшталт «На поўдзень Расіі напалі страшныя камары-забойцы». Разлік быў на клікбэйтныя загалоўкі, высокую наведвальнасць з Расіі і, адпаведна, атрыманне даходу ад рэкламы Яндэкса і Гугла.
Па словах Чудзянцова, сайт прыносіў яму да $500 на месяц, што дазваляла зводзіць канцы з канцамі.
Ён быў адзіным журналістам і рэдактарам сайта, толькі часам прыцягваў маладых хлопцаў, знаёмых яму па ранейшай супрацы.
Пасля 2014 года і захопу Крыма погляды Чудзянцова кардынальна змяніліся. Ён узненавідзеў Расію і заняўся на сваім сайце зацятай антыкрамлёўскай прапагандай. Навінаў кшталту «На свежым фота Пуціна заўважылі пухліну», «Двайнік Пуціна забівае бабулек у Мінску», «Толькі адзін жыхар РФ перавёў Пуціну грошы на выбары» стала ў разы больш.
Чудзянцоў нават перадаваў грошы беларускім добраахвотнікам ва Украіну. Пасля гэта стала адным з аргументаў у судзе па справе аб найміцтве.
Супрацоўніцтва з Нехта
Аднак з цягам часу сайт стаў абнаўляцца радзей. Крыніцы «НН» сцвярджаюць, што Чудзянцоў актыўна заняўся супрацай з блогерам Нехта (Сцяпан Пуціла), які жыве ў Варшаве.
Справа ў тым, што журналіст яшчэ з 1990-х быў сябраваў з бацькам Нехта, спартыўным каментатарам БТ Аляксандрам Пуцілам. Ды і з самім Сцяпанам ён пазнаёміўся, калі той яшчэ быў падлеткам.
Задача Чудзянцова была ў тым, каб надаваць допісам у тэлеграм-канале Нехта дадатковую публіцыстычнасць.
Некаторы час таму Чудзянцоў паведаміў сябрам, што атрымаў запрашэнне на легальную працу ў Польшчы. З гэтым дакументам ён атрымаў візу і сеў на цягнік на Варшаву. Да Польшчы Чудзянцоў не даехаў.
На працягу 72 гадзін ад моманту затрымання яму мусіць быць выстаўлена абвінавачванне.
