У пячоры Бача Кіра ў цэнтры Балгарыі палеантолагі знайшлі парэшткі Homo sapiens, якія жылі прыкладна 47 тыс. гадоў таму. Гэта самыя старажытныя з вядомых навуцы прадстаўнікі нашага віду ў Еўропе. Вынікі іх працы апублікаваў навуковы часопіс Nature Ecology & Evolution.
«Аналіз структуры зубоў і мітахандрыяльнай ДНК, выдзеленай з астанкаў, дазваляе адназначна звязаць іх з Homo sapiens. Гэта адкрыццё кажа аб тым, што першыя прадстаўнікі нашага віду патрапілі ва ўмераны кліматычны пояс Еўразіі як мінімум 45 тыс. гадоў назад», — пішуць навукоўцы.
Навукоўцы лічаць, што першыя прадстаўнікі нашага роду, неандэртальцы, з'явіліся ў Еўропе прыкладна 300-400 тыс. гадоў таму. Першыя прадстаўнікі нашага віду, Homo sapiens, апынуліся там значна пазней, каля 40 тыс. гадоў таму. На гэта паказваюць найстаражытнейшыя астанкі Homo sapiens і характэрныя для іх прылады працы, якія навукоўцы знайшлі на мяжы стагоддзяў у пячорах Румыніі і Італіі.
У апошнія гады, пасля таго як навукоўцы знайшлі сляды неандэртальскай ДНК у геноме чалавека, а таксама выявілі нечакана познія стаянкі неандэртальцаў у Іспаніі і Харватыі, навукоўцы пачалі цікавіцца тым, калі менавіта краманьёнцы трапілі на тэрыторыю Еўропы. Адказ на гэтае пытанне можа падказаць антраполагам, як менавіта Homo sapiens і Homo neanderthalensis кантактавалі паміж сабой, а таксама даведацца, як менавіта неандэртальцы зніклі.
Дзякуючы знаходкам з балгарскай пячоры Бача Кіра палеантолагі і палеагенетыкі пад кіраўніцтвам прафесара Інстытута эвалюцыйнай антрапалогіі ў Лейпцыгу (Германія) Жан-Жака Юблана значна адсунулі ў мінулае момант, калі краманьёнцы патрапілі ў Еўропу.
Гэтая пячора — адна з самых вядомых стаянак старажытных людзей у Еўропе. Навукоўцы засяродзіліся на паўднёвых і ўсходніх кутках пячоры, якія іх папярэднікі не вывучалі. У выніку ў грунце на дне пячоры яны знайшлі мноства фрагментаў костак і зубоў.
За выключэннем аднаго чалавечага зуба, які відавочна належаў Homo sapiens, навукоўцы не змаглі вызначыць відавую прыналежнасць гэтых парэшткаў толькі па іх форме. Таму яны дасталі абрыўкі ДНК і бялкоў з костак, а таксама вымералі іх узрост з дапамогай паскаральніка часціц.
Як аказалася, частка гэтых абломкаў, сапраўды, належала чалавеку, тады як астатнія, мяркуючы па малюнку драпін і структуры бялкоў, адносіліся да жывёл, мяса якіх елі насельнікі пячоры. Сярод іх былі бізоны, высакародныя алені, розныя прадстаўнікі роду казіных, а таксама пячорныя мядзведзі, з зубоў якіх пячорныя жыхары рабілі каралі.
Узрост многіх гэтых парэшткаў, у тым ліку зубоў і костак Homo sapiens, аказаўся нечакана вялікім — у некаторых выпадках ён дасягаў 47 тыс. гадоў. Гэта робіць і гэтыя косткі старажытных Homo sapiens, і звязаныя з імі прылады працы пакуль самымі старажытнымі слядамі прадстаўнікоў нашага віду ў Еўропе.
Гэта адкрыццё, як адзначаюць Юблан і яго калегі, кажа пра тое, што неандэртальцы і краманьёнцы дастаткова доўга кантактавалі адзін з адным да таго, як першыя цалкам вымерлі. На карысць гэтага, у прыватнасці, кажуць каралі з зубоў мядзведзя, аналагі якіх звычайна знаходзяць на стаянках неандэртальцаў. Як менавіта праходзілі падобныя «міжкультурныя» ўзаемадзеянні, антраполагам яшчэ трэба высветліць, падсумоўваюць аўтары артыкула.
