Віктар Марціновіч разважае на budzma.by пра пазіцыю Крамля ў дачыненні да Беларусі.
Гэта пытанне, якое я чую найчасцей ад людзей, якія спрабуюць зразумець доўгатэрміновую перспектыву беларускіх пратэстаў.
Пра Пуціна згадвала Святлана Алексіевіч, Пуціну відавочна спрабуе «спадабацца» шмат хто з Каардынацыйнай рады (згадайма выказванне Сяргея Дылеўскага), Пуціна, як тую саву на глобус, спрабуюць нацягнуць на сваю пазіцыю «ябацькі», пры тым, што калі нейкія актыўныя кантакты на афіцыйным узроўні і ідуць, дык гэта толькі кантакты з губернатарамі.
Пазіцыю Крамля няпроста зразумець, бо яна не такая ўжо і відавочная.
Як я шмат разоў падкрэсліваў, цяперашні палітычны крызіс у Беларусі можна было б калі не вырашыць, дык хаця б залагодзіць адным простым крокам — крэдытам у памеры 15 мільярдаў даляраў. Гэта падтрымала б бюджэтнікаў у іх ілюзіі, што дзяржава дагэтуль моцная; гэта дазволіла б людзям з малых гарадоў, дзе няма працы (а калі нейкія вакансіі і ёсць, дык на заробак у 300-400 рублёў), упэўніцца, што сістэма памятае і дбае пра іх.
Бо тутэйшы «парадак» ужо даўно не ўмее зарабляць грошы, ён можа толькі размяркоўваць тое, што прыходзіць звонку, сярод сваіх, у залежнасці ад прыярытэтнасці функцый.
Але замест таго Расія вылучае мізэрныя, дэкаратыўныя, я б сказаў, 1,5 мільярда, ды яшчэ з растэрміноўкай, выдатна ведаючы, што гэты памер здольны толькі адцягнуць дэфолт, у якім Расія, як наш асноўны крэдытор, зусім не зацікаўленая.
Пры гэтым з Крамля прыходзяць вельмі супярэчлівыя сігналы. Напрыклад, рускія адкрыта крытыкуюць Ціханоўскую, кажуць пра ўмяшальніцтва Захаду ў нашы ўнутраныя справы, але нават такую дробязь, як віншаванне Лукашэнкі з інаўгурацыяй, сабе не дазваляюць, матывуючы гэта тым, што, маўляў, ужо павіншавалі з перамогай. Ва ўмовах, калі Мінску штодня «прылятае» за патаемную інаўгурацыю ад еўрапейцаў, калі б Пуцін быў аднадушны з беларускай сістэмай — ну, павіншавалі б два разы, ябацькам было б прыемна.
Але не.
Дык з кім Крэмль?
І чаму паводзіцца так неласкава? Чаму не ратуе Лукашэнку (хаця мог бы) і чаму не выступае адкрыта за Калеснікаву ці іншых (хаця мог бы)?
Самая праўдападобная версія, якую я чуў дагэтуль, у тым, што Пуцін, як той кітаец на ўзбярэжжы ракі, сядзіць і чакае, пакуль плынь вынесе труп ворага. З той агаворкай, што «ворагам» будзе ўспрымацца акурат той, хто сыдзе ў гэтым супрацьстаянні першым. А другі бок будзе аб’яўлены адвечным сябрам рускага народа, яму пойдуць і віншаванні, і падтрымка. І нібыта на тое разлічаныя паводзіны чальцоў Каардынацыйнай рады.
Але мне гэтая версія заўсёды падавалася не адпаведнай пуцінскай псіхеі. Не той ён чалавек, каб сядзець і чакаць, у чаканні хутчэй ёсць нешта беларускае.
Дык вось вам іншая версія, пра якую прапаную падумаць.
Дзіўныя паводзіны Крамля абгрунтаваныя толькі ў тым выпадку, калі для яго наогул не прынцыпова, колькі людзей затрымліваюць тут на мітынгах, як з імі абыходзяцца ў турмах, колькі сотняў тысяч пратэстуе кожную нядзелю ў Мінску і наколькі моцна абураюцца ў той жа Расіі з нагоды Лукашэнкі з аўтаматам.
Пуцін жыве ў іншым, доўгім, часе.
Для інтарэсаў Расіі што год, што 5 гадоў — неістотна.
І, галоўнае, галаву Пуціну свідруюць зусім іншыя перспектывы.
Я б дапусціў, што кіраўнік Расіі рыхтуецца да вялікага вайсковага супрацьстаяння з НАТА. І Беларусь яго можа цікавіць выключна ў ваенна-стратэгічным, а не ў палітычным сэнсе. Правы чалавека, грамадскае меркаванне ў Беларусі — гэта ўсё другаснае ў варунках мілітарнай тактыкі.
Пра тое, што расійскія эліты ўжо дэ-факта жывуць у настроі халоднай вайны, сведчаць выдаткі на абарону, сама рыторыка афіцыйных асобаў. І, дарэчы, выбары ў ЗША могуць быць нашмат больш прынцыповым момантам для Пуціна, чым тое, што цяпер адбываецца ў Беларусі.
А канфлікт у Нагорным Карабаху, дзе з аднаго боку прысутнічае Арменія, партнёр па АДКБ, а з другога — Азербайджан, за які гатовая ўпісацца Турцыя, сябар НАТА, патэнцыйна набліжае вельмі дрэнную развязку.
Паглядзіце на нашу сітуацыю вачыма Сталіна ў 1940 годзе і зразумейце, чаму афіцыйны Мінск раптам пачаў вярзці поўную лухту пра «пагрозу з Захаду», на каго былі разлічаныя гэтыя манеўры з перакідваннем вайскоўцаў да межаў з Літвой і Польшчай.
Для жыхароў Беларусі, якая жыве ў мірным часе, тое гучала поўнай бздурай, але адрасатам бразгання зброяй, здаецца, былі зусім не яны.
Адносіны Мінска і Масквы ў такім разе — саперніцтва дзвюх паранояў, дзвюх вялікіх перасцярог.
Вызваліўшы вагнераўцаў і змясціўшы фокус сваёй ваяўнічай рыторыкі на Захадзе, пачаўшы пераслед «западэнцаў», яны актыўна падаюць сігналы, што разумеюць пуцінскія закалоты.
Я вельмі спадзяюся, што ва ўдзельнікаў канфлікту ў Карабаху і тых, хто можа яго пашырыць да супрацьстаяння, што выходзіць за межы рэгіёна, хопіць вытрымкі не спраўдзіць найгоршыя чаканні мілітарыстаў.
2020 год яшчэ і блізка не скончыўся, а любая вайна, у тым ліку з удзелам беларускага абмежаванага кантынгенту ў межах АДКБ, адразу зробіць нашы палітычныя праблемы неістотнымі.
