У літаратуру Лідзія Арабей прыйшла праз даследніцкую, літаратуразнаўчую працу.
Калi ў 1951 годзе скончыла фiлалагiчны факультэт БДУ, то адразу падала заяву на залiчэнне ў аспiрантуру пры Акадэмii навук БССР. Паўстала пытанне аб тэме кандыдацкай дысертацыi. I тут жа аспiрантка без ваганняў выбрала — «Жыццё i творчасць Цёткi».
‑ Пра яе ў тыя гады было мала вядома, — прыгадвае Лiдзiя Львоўна. — Толькi некалькi вершаў у зборнiчку ды блытаныя звесткi з бiяграфii. Але i з тых вершаў, з бiяграфiчных дадзеных узнiкаў яркi вобраз самаахвярнай, самаадданай дачкi беларускага народа, вобраз мужнай жанчыны, якая стаяла ля вытокаў беларускага адраджэння.
Якраз гэтым постаць Алаiзы Пашкевiч (Цёткi) i захапiла прэтэндэнтку на дыплом кандыдата навук. I потым, калi Лiдзiя Арабей абаранiла дысертацыю, яна не супакоiлася ў творчых пошуках. Вобраз Цёткi iдзе поруч з ёю да сённяшняга дня. Вынiкам даследавання з’явiлася кнiга «Стану песняй», а нядаўна (у 2006 годзе) наноў адрэдагаваная i дапоўненая — «На полымi любвi».
Да свайго шаноўнага юбiлею — 85‑годдзя, якi сёлета i часта раней супадаў з Днём моладзi, тым самым нiбы клiчучы ў маладосць, Лiдзiя Львоўна прыйшла з багатым лiтаратурным багажом i з добрым прыдаткам апошняга часу. Крыху раней (2005 год) выдала кнiгу‑роздум «Пошукi iсцiны», дзе праз кароткiя абразкi дасылае чытачу свае назiраннi, успамiны, параўнаннi i абагульненнi. Пазалетась сябры i лiтаратурная грамадскасць мелi асалоду пазнаёмiцца з яшчэ адной працай майстра — зборнiкам апавяданняў, успамiнаў «Белае поле», у якiм Лiдзiя Львоўна зноў жа дэманструе свой пункт гледжання на многiя жыццёвыя калiзii, чалавечыя адносiны ў самых складаных i незвычайных сiтуацыях.
Увогуле, мудры погляд пiсьменнiцы, яе нестандартная ацэнка ўбачанага, гэткая «расхрыстаная» фiласофiя быцця характэрна i для ранейшых яе твораў i кнiг: зборнiкаў аповесцей i апавяданняў «Мера часу», «Экзамен», «На другой зiме вайны», «Мне трэба ехаць», «Паласа дажджу», раманаў «Iскры на папялiшчах», «Сузор’е Вялiкай Мядзведзiцы» i iншых.
Родам Лiдзiя Львоўна са знакамiтай вёскi Нiзок, што на Уздзеншчыне, з таго лiтаратурнага «гнязда», адкуль пачыналi «ставiць крыло» сваёй творчасцi паэт Паўлюк Трус, байкапiсец, празаiк i драматург Кандрат Крапiва. Не выключана, што iх прыклад стаў нейкiм стымулам i для пiсьменнiцы Арабей.
Але для жанчыны, праз маладосць якой прайшла вайна, а затым пэўны час суправаджала пасляваенная нiшчымнiца, такiя абставiны не маглi не пакiнуць свой адбiтак. След, запамiнальны назаўсёды. Як гаворыць сама юбiлярка, жыццё было нялёгкае i ўсё, што адбывалася ў iм, пазней было карысным для яе лiтаратуры. Зрэшты, мяркуем мы, лiтаратурная праца дапамагае пiсьменнiцы заставацца на полымi любвi — да ўсяго свайго, роднага, беларускага. З юбiлеем, Лiдзiя Львоўна!
