Гладкая скура, стройная фігура, засцярога ад цяжарнасці — за ўсё адказваюць эстрагены. Але часам іх замала. Баланс палавых гармонаў, запраграмаваны прыродай, часам парушаецца — і тут жа адбіваецца на твары, фігуры, здароўі і нават характары жанчыны. Ці трэба яго аднаўляць? У большасці выпадкаў — так.
Ці небяспечная гармонатэрапія? Не больш за любое іншае лячэнне. Усё залежыць ад правільнага выбару і прымянення гарманальных сродкаў.
Усе мы крышку мужчыны
У жаночым арганізме выпрацоўваюцца не толькі жаночыя, але і мужчынскія палавыя гармоны (андрагены). Парушэнне раўнавагі менавіта паміж імі ярчэй за ўсё адбіваецца на знешнасці. Прыкладна ў 10–20% цудоўных дам пераважае «мужчынская фракцыя», і гэта, як правіла, відаць няўзброеным вокам: пачынаецца рост валасоў у месцах, неўласцівых слабаму полу: на твары, вакол саскоў, па сярэдняй лініі жывата; павышаецца тлустасць скуры, з’яўляюцца вугры, прычым не толькі на твары, але і на спіне (тыпова мужчынская непрыемнасць); «прыліпаюць» лішнія кілаграмы, прычым адкладаюцца ў вобласці жывата (так званы абдамінальны тып атлусцення), прыкметна памяншаецца спакуслівая розніца паміж таліяй і клубамі.
Калі такі дысбаланс узнікае ў момант палавога выспявання, ён можа праявіцца і ў асаблівасцях целаскладу. У дзяўчыны фармуецца «мужчынская» фігура — з вузкім тазам і шырокімі плячыма. Нават характар становіцца больш жорсткім, рэзкім, рашучым. Як правіла, такія жанчыны гіперсэксуальныя. А вось менструальны цыкл у іх часта бывае парушаны: затрымкі месячных аж да поўнага спынення.
Лішак мужчынскіх палавых гармонаў не лічыцца асабліва небяспечным для здароўя. І да доктара такіх жанчын звычайна прыводзяць або касметычныя праблемы (вугрыстая хвароба, залішняе аваласенне), або парушэнне цыклу, бясплоднасць. Як правіла, ім прызначаюць спецыяльныя кантрацэптывы, якія не толькі засцерагаюць ад цяжарнасці, але і прыгнятаюць выпрацоўку андрагенаў. У некаторых выпадках, асабліва калі справа датычыцца бясплоднасці, можа спатрэбіцца прыём і іншых гарманальных прэпаратаў.
Хто вінаваты
«Злосныя парушальнікі» гарманальнай раўнавагі вядомыя:
— спадчыннасць;
— стрэсы і асабліва дэпрэсіўныя станы;
— доўгі прыём антыдэпрэсантаў і транквілізатараў;
— злоўжыванне алкаголем;
— курэнне, якое істотна пагаршае работу яечнікаў;
—
— імкненне скінуць вагу, чаго б гэта ні каштавала. Пры рэзкім пахудзенні да крытычнай адзнакі (прыкладна 48 кг) узнікае «аменарэя ваеннага часу» — яечнікі выключаюцца, месячныя спыняюцца і аднавіць іх бывае вельмі няпроста. Пры гэтым вельмі моцна пакутуе і знешнасць.
Лічым эстрагены
Калі вы маеце буйны тэмперамент і высокую палавую актыўнасць, энергічная, але разам з тым жаноцкая, маеце буйныя малочныя залозы, глыбокі, вельмі «жаночы» голас, то, хутчэй за ўсё, у вас ад прыроды высокі ўзровень эстрагенаў — галоўных жаночых палавых гармонаў. Для «эстрагенных» дам характэрныя таксама сухія скура і валасы, невялікі рост, яны энергічна ідуць па жыцці і, як правіла, валодаюць добрымі арганізатарскімі здольнасцямі. Напярэдадні «крытычных» дзён адчуваюць моцнае нервовае напружанне.
Пры лішку эстрагенаў трэба назіраць за ўзроўнем другога жаночага палавога гармону — прагестэрону. Менавіта яго недахоп выклікае моцныя менструацыі, скарачэнне менструальнага цыклу, рызыку ранняга развіцця эндаметрыёзу (у маладых гэтая хвароба працякае значна цяжэй) і бясплоднасць.
Важны менавіта баланс гармонаў, а не фактычная іх колькасць!
Недахоп эстрагенаў праяўляецца інфантыльнай знешнасцю, неразвітымі, «плоскімі» грудзьмі, тонкай, пергаментнага выгляду скурай, высокім голасам, няўстойлівым настроем перад месячнымі, паніжаным лібіда. Працягласць цыклу можа быць як менш за 28 дзён, так і больш за 1–3 месяцы, менструацыі бедныя і доўжацца часам менш за 2 дні. Недахоп эстрагенаў патрабуе гарманальнай карэкцыі.
Сярэдні ўзровень эстрагенаў стварае ўраўнаважаны тып жанчыны. У ёй усё ў меру: жаноцкія знешнасць і голас, сярэдняга памеру круглявыя малочныя залозы, аксамітная скура, без перападаў настрой напярэдадні крытычных дзён, сярэдняга ўзроўню лібіда.
Гэтыя, безумоўна, прыблізныя гарманальныя партрэты наглядна дэманструюць, якую вялікую ролю адыгрываюць у нашым жыцці эстрагены. Пры выбары гарманальных кантрацэптыўных прэпаратаў гэта абавязкова трэба ўлічваць.
Нашы страхі
Чаго баяцца жанчыны? Распаўнець, страціць сэксуальную прывабнасць і сапсаваць знешнасць. Менавіта такія пабочныя эфекты мы па інерцыі прыпісваем любым гарманальным сродкам — ад кантрацэптываў да лекаў. Нібыта яны:
1. Спрыяюць набору вагі. Гэта самы жывучы міф. У 2–12% жанчын іх прыём сапраўды правакуе набор 2–3 кг. Гэта звязана з невялікай затрымкай вадкасці ў арганізме, але праз 2–3 месяцы пасля пачатку прыёму кантрацэптываў вага прыходзіць у норму. Калі не — змяніце прэпарат: магчыма, вы валодаеце індывідуальнай адчувальнасцю да канкрэтнага гармону. А вось сур’ёзнае прыбаўленне ў вазе (да 10 кг на працягу года) непасрэдна з кантрацэптывамі не звязанае. Прычына: харчовая нястрыманасць (гарманальныя прэпараты банальна павялічваюць апетыт, зніжаючы парог насычэння) або праблемы з падстраўнікавай ці шчытападобнай залозай (часта на фоне прыёму гармонаў праяўляюцца скрытыя эндакрынныя захворванні).
2. Зніжаюць палавую цягу. Даследаванні апошніх гадоў даказваюць: такое можа здарыцца, паколькі гарманальныя кантрацэптывы зніжаюць колькасць свабоднага эстрагену ў крыві. Але верагоднасць гэтага невялікая, а жанчыны, якія баяцца падобных наступстваў, могуць выбраць для сябе не таблеткі або пластыр, а, напрыклад, унутрыматачныя сістэмы, якія дазавана вылучаюць гармоны, — гэтыя сродкі дзейнічаюць выключна лакальна, не ўплываючы на агульную карціну крыві.
3. Павышаюць згусальнасць крыві, павялічваючы верагоднасць трамбозаў. Сучасныя нізкадазаваныя сродкі ў гэтых адносінах значна больш бяспечныя, чым прэпараты папярэдніх пакаленняў.
4. Прыгнятаюць выпрацоўку ўласных гармонаў. Гэта часовы эфект, прычым станоўчы: прафілактыка эндаметрыёзу, своеасаблівы «адпачынак» для яечнікаў.
Не баяцца, а раіцца!
Карэктаваць гарманальны фон можна і трэба, але ніякай самадзейнасці! Нават у прымяненні кантрацэптываў: усе яны дзейнічаюць
Сёння ў аптэках прапануецца вялікая колькасць раслінных прэпаратаў, якія ўтрымліваюць ізафлавоны, так званыя травяныя эстрагены. Апошнія таксама могуць дапамагчы адкарэктаваць гарманальны фон, пазбавіцца ад перадменструальнага сіндрому, але толькі ў тых выпадках, калі сімптомы няярка выражаныя. І хоць прадаюцца гэтыя лекі ў аддзелах «Без рэцэпта», падбіраць іх таксама павінен урач.
