Віленскі Інстытут беларусістыкі выдаў новую кнігу знанага беларускага гісторыка Юр’я Туронка «Мадэрная гісторыя Беларусі». Амаль тысячастаронкавае выданьне складаецца з аўтарскай прадмовы, пяці разьдзелаў, камэнтароў і зьмяшчае блізу паўсотні рэдкіх ілюстрацыяў. Наклад кнігі складае 1000 асобнікаў. Амаль роўнай лічбай вымяраецца й колькасьць старонак: іх дзевяць соцень, прычым у вялікім фармаце.
Кнігу ўклаў і зрэдагаваў рэдактар часопісу «ARCHE» Валерка Булгакаў. Ён расказаў пра выданьне карэспандэнту «Нашай Нівы»:
«Кніга названая «Мадэрная гісторыя Беларусі» зь дзьвюх прычынаў: па-першае, бальшыня артыкулаў у ёй храналягічна прысьвечаная падзеям эпохі мадэрнасьці. Па-другое, гісторыя Беларусі ў дадзенай працы разглядаецца з пазыцыі мадэрнасьці, працы Туронка мэтадалягічна вельмі сучасныя.
Кніга гэтая – кампэндыюм ведаў, прызначаны для шырокага кола чытачоў. Асабліва раю яе замежнікам, што трапляюць да нас ня проста адпачыць – бо тут можна знайсьці адказы на найбольш часта задаваныя пытаньні: калі была ўтвораная першая палітычная партыя, выдадзеная першая газэта і г.д.
Кніга ўнікальная, яна ня мае аналягаў у сучаснай беларускай гістарыяграфіі. Прычынаў некалькі: возьмем разьдзел «Вайна і акупацыя», які займае траціну кнігі. Туронак карыстаўся найкаштоўнейшымі крыніцамі, сярод якіх Александрыйскія мікрафільмы. Гэта сакрэтныя дакумэнты фашыстоўскай Нямеччыны, захопленыя амэрыканцамі і скапіяваныя на мікрафільмы. Па вайне палова гэтага архіву трапіла да польскіх гісторыкаў. Таму аўтар грунтуецца выключна на дакумэнтах, а не на вусных сьведчаньнях, успамінах, ці савецкай прапагандзе. Дагэтуль, напрыклад, шырокаму колу беларусаў невядомы факт таго, што ў нямецкай адміністрацыі на тэрыторыі акупаванай Беларусі існавала моцнае супраціўленьне тактыцы вынішчэньня акупаванай тэрыторыі.
Аўтар меў доступ да такіх крыніцаў, якія савецкім адмыслоўцам нават ня сьніліся. Таму нядзіўнымі выглядаюць спасылкі на ягоную «Беларусь пад нямецкай акупацыяй» у кнізе Якава Трашчанка».
Творы Туронка да канца 80-х гадоў былі недасяжныя для наведнікаў беларускіх бібліятэкаў. Цяпер сытуацыя вяртаецца да старога. Таму спадзявацца на тое, што кніга трапіць да студэнта-гісторыка праз унівэрсытэцкую бібліятэку, няварта. Увесь наклад мае разысьціся праз прыватных распаўсюднікаў.
Варта адзначыць, што кніга найбуйнейшага беларускага гісторыка – першае выданьне, падрыхтаванае віленскім Інстытутам беларусістыкі.
Незвычайнай грунтоўнасьці выданьне несумненна станецца падзеяй на кніжным рынку і доказам таго, што беларуская інтэлектуальная думка разьвіваецца. Робіцца традыцыяй, што цэлыя зборы твораў прафэсійна рыхтуюцца незалежнымі творчымі калектывамі, ня скутымі «ідэалягічным» кантролем.
