10 лістапада ў Дзяржаўным музеі гісторыі беларускай літаратуры адбылася прэзентацыя збору твораў Алеся Салаўя.
Паводле слоў загадчыцы аддзела навуковай асветы музея Вольгі Гулевай, большую частку свайго жыцця Салавей пражыў за межамі Беларусі. «І вось, у рэшце рэшт, на радзіме выйшла першая кніга гэтага выдатнага паэта, — адзначыла яна, — кажуць, што лепшага паэта беларускай эміграцыі XX стагоддзя».
Том, складзены паэтам і перакладчыкам Міхасём Скоблам, выйшаў у выдавецтве «Лімарыус» і адкрыў новую кніжную серыю «Галасы Айчыны».
Намеснік старшыні Саюза беларускіх пісьменнікаў Міхась Скобла сказаў, што ўпершыню прачытаў вершы Алеся Салаўя дзесьці на пачатку
які у той час спрычыніўся да дастаўкі з Мюнхена цэлага кантэйнера кніг беларускіх аўтараў, выданых на эміграцыі.
Сярод іх была і кніга «Нятускная краса» Алеся Салаўя, выданая ў 1982 годзе ў Мельбурне і
«Алесь Салавей не падобны ні на каго ў тагачаснай беларускай літаратуры,
— лічыць Скобла, — свой паэтычны радавод ён выводзіў хіба што ад Максіма Багдановіча. Калі можна так сказаць, гэта самы блізкі да Багдановіча паэт ў сваім творчым светапоглядзе. На вялікі жаль, разгарненне яго таленту прыпала на часы Другой сусветнай войны. Ён шмат друкаваўся ў тагачасных беларускіх перыёдыках, выдаваў часопіс „Новы шлях“, які выходзіў у Рызе. І, на вялікі жаль, усё гэта потым адгукнулася у ягоным жыццёвым і творчым лёсе. Як вядома, усе тыя, хто супрацоўнічаў, так лічылася, з нямецкімі акупантамі, былі ворагамі нумар адзін у савецкай улады. Хаця, як на добры розум, то ніякім ваенным злачынцам Алесь Салавей не быў. Як не былі і яго паплечнікі — тая ж самая Наталля Арсеннева, Масей Сяднёў ці Хведар Ільяшэвіч, яны проста працавалі ў беларускай літаратуры».
Скобла лічыць, што «ў ацэнцы такой складанай з’явы, як калабарацыя, трэба змяніць адносіны да гэтых людзей». Напрыклад, у Францыі генерал дэ Голь публічна праз нацыянальнае радыё дзякаваў настаўнікам, якія выкладалі ў французскіх школах падчас вайны, а чэшскі паэт Яраслаў Сейферт, які таксама публікаваўся пры немцах у чэшскім перыядычным друку, потым стаў лаўрэатам Нобелеўскай прэміі.
«У нас, на жаль, — працягвае Скобла, — да сёння у афіцыйных беларускіх перыёдыках можна пачытаць, што і Алесь Салавей, і Наталля Арсеннева — гэта здраднікі беларускага народа, калабаранты і г.д.
Няпраўда! Яны былі выдатнымі паэтамі, яны служылі, як маглі, беларускай нацыянальнай культуры».
