Музыка Зміцер Сасноўскі распавёў аб сваёй кар’еры выкладчыка, любові да старых аўтамабіляў і жаданні завесці сям’ю.
.JPG) |
«НН»: Зміцер, ты за год выдаў тры кнігі: «Гісторыя беларускіх музычных уплываў», «Гісторыя беларускай музычнай культуры», «Музычная культура рыцарскага саслоўя Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага». Гэтая тэма настолькі не даследавана, што адзін аўтар можа так плённа працаваць?
ЗС: Так, сапраўды не даследавана. Адсутнічаюць афіцыйныя падручнікі па гісторыі музыкі. Парадокс сітуацыі ў тым, што гісторыя музыкі выкладаецца ў некалькіх ВНУ, але няма нават зборніка лекцый выкладчыкаў. 9,5-мільённая нацыя не мае афіцыйнага падручніка па гісторыі нацыянальнай музыкі.
«НН»: Чаму так?
ЗС: Найперш з-за абыякавасці да прадмета. З другога боку, прычына ў сістэме афіцыйных даследаванняў, па якой гісторыкі не займаюцца гісторыяй мастацтва, а мастацтвазнаўцы не валодаюць дастаткова метадалогіяй гістарычных даследаванняў і методыкай распрацоўкі храналогіі. Яшчэ адна прычына, як я лічу, у тым, што
гісторыя нашай музыкі паказвае абсалютную сувязь з многімі еўрапейскімі краінамі (Германіяй, Італіяй, Францыяй), але ж паказвае і на адсутнасць уплываў з усходу.
Наадварот, нашы музыкі ехалі ў Расію, засноўвалі музустановы, капэлы, пісалі творы пачынаючы ад Сімяона Полацкага, Васіля Цітова, Андрэя Сіхры (чэха, які нарадзіўся і вырас у Вільні, і заснаваў расійскую школу прафесійнай ігры на сяміструннай гітары). А таму гэтая тэма не выклікае ніякай цікавасці ў афіцыйных структур, бо яна нічога не дае для падтрымання сучасных ідэалагічных міфалагем.
«НН»: Кнігі выйшлі без грыфа Мінадукацыі. Не ведаеш, ці карыстаюцца імі ў ВНУ?
ЗС: Не ведаю. Але ў становішчы, калі адсутнічаюць сінтэзаваныя дапаможнікі, — я не кажу пра вузкія даследаванні, якія ёсць, часам і някепскія — гэты неафіцыйны падручнік, «Гісторыя беларускай музычнай культуры», будзе выкарыстоўвацца, сумневу няма.
Я чатыры гады выкладаў ва ўніверсітэце, таму ведаю, на што студэнты скардзяцца ў падручніках і навучальных дапаможніках. І паспрабаваў пазбегнуць гэтага. Думаю, што «Гісторыя беларускай музычнай культуры» не столькі для студэнтаў, колькі дапаможнік для выкладчыкаў пры напісанні лекцый. Я не спяшаўся яе выдаваць. Чакаў пакуль выйдзе што-небудзь акадэмічнае. На жаль, нічога не выйшла.
«НН»: Што ты выкладаў і чаму пакінуў працу?
ЗС: Выкладаў філасофію ў Полацкім дзяржаўным універсітэце. А сышоў, бо ўтварыўся гурт «Стары Ольса», і трэба было займацца музыкай. Ездзіць з Полацка ў Мінск на рэпетыцыі цяжка.
Выкладанне мне падабаецца. Не выключаю, што калісьці я ім буду займацца. Але праблема ў тым, што праца ў ВНУ — гэта жабрацкая праца.
Я дазволю сабе выкладаць толькі тады, калі гэта будзе раскошай і задавальненнем, а не імкненнем зарабіць на жыццё.
Працаваць далей і займацца музыкай было бессэнсоўна. Музыка нават ужо праз год прыносіла большы прыбытак і дазваляла лепш жыць, чым з выкладання ва ўніверсітэце.
«НН»: Даследчыцкая праца патрабуе шмат часу. Гэта не забірае час у «Старога Ольсы»?
ЗС: Не. У гурту існуюць дакладныя даты канцэртаў і гастроляў, а напісанне кніжак — расцягнуты занятак па часе. І ў міжгастрольны сезон, з позняй восені да позняй вясны, можна спакойна займацца даследаваннем. У гастролях шмат часу траціцца на пераезды, калі таксама можна працаваць над кнігай. І рэгулярна ўзнікаюць выпадкі, калі праглядаеш падчас гастроляў пэўны раздзел з кнігі і сустракаеш у Польшчы, Літве ці Германіі чалавека, які нешта падказвае табе менавіта па гэтай тэме.
 |
«НН»: Цяпер, калі час зацішша з канцэртамі, над новым чымсьці працуеш?
ЗС: Так, заканчваю другі том «Гісторыі беларускай музычнай культуры». Выдавец Анатоль Тарас настойвае, каб я хутчэй здаваў рукапіс. Кніга павінна выйсці дзесьці ў канцы верасня.
«НН»: «Старому Ольсу» пайшоў другі дзясятак. У музыкаў узніклі іншыя паралельныя праекты. Гэта не замінае? Крызісу ў гурце няма?
ЗС: Шчыра кажучы, я баяўся, што колькасць гуртоў і праектаў Андрэя Апановіча («ЛітвінТроль»), Марыі Шарый (дзіцячы гурт), Алеся Чумакова («Кейлі Кёл») будзе шкодзіць. Але мае падазрэнні не спраўдзіліся: «Стары Ольса» для ўсіх удзельнікаў застаецца святым месцам. Складаней з працэсам сталення музыкаў. Той факт, што ўсе перажаніліся, і ў двух ужо ёсць дзеці, а двое іх чакаюць, гэта тое, з чым мы ўпершыню сутыкаемся. Якім чынам кожны з удзельнікаў гурту будзе сябе паводзіць і гарманічна сумяшчаць жыццё сямейнае з музыкай, мы не ведаем. Таму такое новае для нас жыццё пакажа яшчэ плюсы і мінусы.
«НН»: Ты сам яшчэ не жанаты. Баішся, што такі крок можа прывесці да канца музычнай працы?
ЗС:
Не жанюся, бо не сустрэў дзяўчыну, якая ставілася б з разуменнем да заняткаў музыкай, кіно, даследчыцкай працай.
Часам гэтыя заняткі не прыносяць грошы адразу. А сям’я — гэта напалову каханне, напалову бізнэс-праект. Тут трэба думаць сур’ёзна.
«НН»: «Дударскі фэст», «Гальшанскі замак», да арганізацыі якіх ты спрычыніўся, — нешматлікія адкрытыя фестывалі старажытнай музыкі ў Беларусі. Наколькі яны апраўдваюць сябе, прыцягваюць новых слухачоў?
ЗС: Калі гаварыць, што поспех фестывалю ў тым, што ён прыцягнуў новае кола выканаўцаў і слухачоў, то абодва фестывалі растуць і развіваюцца. А як прадзюсар «Дударскага фэсту» і адзін з арганізатараў «Гальшанскага замка», на паспяховасць гляджу праз іх акупальнасць. Перспектывы ёсць. Але сказаць, што гэтыя фестывалі прыносяць грошы, нельга.
У сферы адраджэння культуры многае робіцца на энтузіязме і на пачуцці, што не зрабіць гэтага ты проста не можаш.
«НН»: Але да арганізацыі гэтых фэстаў атрымалася прыцягнуць прыватны бізнэс. У людзей з грашыма цікавасць з’яўляецца да такіх праектаў?
ЗС: Я называю гэта «эпідэміяй зялёнага руху»: агратурызм, захапленне старадаўняй кухняй, натуральнай ежай... І ў сувязі з гэтым у прыватнага бізнэсу ёсць зацікаўленасць да турызму, заснаванага на старадаўняй культуры. У першую чаргу гэта тычыцца фэсту «Гальшанскі замак». Знайшліся людзі, якім гэта цікава. Камп’ютарная фірма, чый гаспадар Алесь Прысмакоў прыязна ставіцца да такіх фестываляў і падтрымлівае. Турыстычнае агенства «Гісторыя-тур», якое спецыялізуецца на гістарычным турызме. «Прыёрбанк» дапамагае з транспартам для музыкаў і рыцараў.
«НН»: Музыка — хлеб надзённы. Але ёсць у цябе і захапленне рарытэтным транспартам. Адкуль яно?
ЗС: Сучасныя машыны робяцца па крытэрыях аэрадынамікі, эканамічнасці, устойлівасці да пэўных уздзеянняў. І ўсё ўплывае на дызайн. Часам мы жартуем, патрапіўшы на аўтарынак «Малінаўка»: ты ходзіш і глядзіш на аўтамабілі, у якіх змяняюцца толькі колеры і памеры, але характар і знешнасць амаль не змяняюцца. Аднолькавы стыль дызайну прыводзіць да таго, што гэтыя машыны безаблічныя. Трапіўшы ў камфортны салон, ты едзеш на транспартным сродку. Але ты не чуеш, як машына сябе паводзіць. Камфорт забівае эмоцыі ў аўтамабілях. А 1930-я гады — класіка машынабудавання, калі аўтамабілі вырабляліся па прынцыпе дызайну. Напрыклад, BMW цяпер сабе не можа дазволіць падаўжаць капот на 30 см толькі з-за прыгажосці, як некалі. А раней многае рабілася з прыгажосці. Таму тыя машыны маюць свой выгляд, свой характар. А захапленне імі ў мяне ад задавальнення, якое атрымліваю, калі сядаю ў стары аўтамабіль і адчуваю яго непадобнасць да іншых.
«НН»: Бачыў цябе на «масквічы» 1951 года. Чым яшчэ валодаеш?
.JPG.webp)
Максвіч-опель Зміцера Сасноўскага.
.JPG.webp)
ЗС: Чалавек, захоплены старым транспартам, ніколі не назаве гэтую мадэль «масквічом». Гэтыя машыны зробленыя на станках завода «Опель», рабочымі і інжынерамі завода «Опель» і па чарцяжах гэтага завода. Таму ў «масквічах» мадэляў 400 і 401 — усё нямецкае. А адзінае савецкае там — жалеза. Таму гэта «опель-кадэт» К38. І гэта прымусіла мяне захапляцца машынай. Я зняў усе подпісы «масквіч» са свайго аўтамабіля.
Я з’яўляюся сябрам рэтра-таварыства «Наша перамога». І ёсць калектыўнае валоданне некаторымі аўтамабілямі. Маім яшчэ з’яўляецца польскі мікрааўтобус «Ныса». А мой «запарожац» 968 хутка будзе ператвораны ў кабрыялет.
