«Польшча вывезла з сабой чыгуначнікаў», або Будзённая міфаманія «Брестского вестніка» 14

«Расійскія чыгуначнікі заўжды працягвалі руку дапамогі і падтрымлівалі беларускіх калег. У 1939 годзе, пасля таго як Польшча, што пакінула Заходнюю Беларусь, знішчыла практычна ўсю дарожную гаспадарку Брэста і вывезла з сабой чыгуначнікаў, тэхніка і кадры прыйшлі з Расіі».

Я прачытаў гэтыя фенаменальныя радкі ў другасным артыкуле ў газеце «Брестскій вестнік», прысвечаным сустрэчы ветэранаў чыгункі Беларусі і Расіі.

Аўтар ігнаруе той факт, што Польшча нікуды не «пакінула» Заходнюю Беларусь. Польшчу, як і Цэнтральную Еўропу ўвогуле падзялілі Гітлер і Сталін, нацысцкая Германія і Савецкі Саюз, тады два саюзнікі. «Знішчыць дарожную гаспадарку» Польшча не магла з той прычыны, што 17 верасня саветы пачалі наступ на Польшчу, а ўжо 22-га ў Брэсце адбыўся супольны савецка-нацысцкі парад. Заява ж «вывезла з сабой чыгуначнікаў» ўвогуле пакідае цяжкае маральнае ўражанне. Так, з’яднанне Беларусі і Украіны ў адну адміністратыўную адзінку было пазітыўным для гэтых нацый фактам, нягледзячы на злавеснасць таго, як яно было ажыццёўлена. Але няможна рабіць выгляд, што мы не ведаем, што на самой справе, чыгуначнікаў, як і настаўнікаў, леснікоў, бізнэсоўцаў татальна адправілі ў савецкія канцлагеры, і большасць з іх загінула ў Катыні і іншых месцах расстрэлу. Прычым сярод іх былі і палякі, і беларусы, і ўкраінцы.

Калі аўтар гэтага не ведае, то гэта горкі вынік ілюзорнай адукацыі. Калі ж ведае і скажае факты, то рэдкі цынізм, які Бог карае.

Саветы ў заваяваных краінах дзейнічалі так, як і немцы — выразалі эліты, якія маглі б узначаліць супраціўленне ці, прынамсі, захаваць свой аўтарытэт і культурны ўплыў.

Тэхніка і кадры прыйшлі з Расіі — гэта праўда, як праўда і тое, што прыйшлі яны ў рамках палітыкі каланізацыі нашай краіны, абсалютна аналагічнай той, якую ажыццяўлялі палякі да 39-га. Калі заплюшчваем вочы на праўду гісторыі, мы проста кансервуем сваё неразуменне прычын і наступстваў падзей, што адбываюцца вакол нас і цяпер. Мы не разумеем тады, нашто Пуцін навязаў нам Мытны саюз, нашто «Газпром» павышае цэны на газ ці чаму Польшча і меншыя краіны Цэнтральнай Еўропы ўступілі ў Еўрасаюз і настойліва шукаюць абарончага парасона ЗША.

Такая міфаманія характэрная і для «Брестского вестніка», і для шмат якіх цяперашніх «чэсных» СМІ. Вазьміце гісторыю Брэсцкай крэпасці. Не так даўно ізноў усе афіцыйныя СМІ паднялі на шчыт савецкі міф пра «абарону, што доўжылася месяц» — міф, зручна прыдуманы ў 1954 годзе пісьменнікам Смірновым, які дазволіў адвесці людзей ад нязручных пытанняў. Ад пытання, чаму краіна і войска не былі падрыхтаваныя да вайны? Чаму спатрэбілася абараняць Маскву? Чаму страты Чырвонай арміі забітымі і захопленымі ў палон у многія разы пераўзыходзілі нямецкія?

Гісторыя — настаўніца жыцця. Раз чалавек так піша, значыць, ён такое ўяўленне мае пра мінулае нашага краю. Значыць, так яго вучылі ў школе і ўніверсітэце. Гэта не якаясьці адмысловая хлусня, гэта звыклая версія мінулага. А версія мінулага — гэта заўжды версія сябе.

Мікола Бугай

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішыце рэдактару «Нашай Нівы» ў ТГ