Славамір Адамовіч, Антанас Валёніс, Станіслаў Вельгус і іншыя вядомыя людзі аб сваёй супрацы з спэцслужбамі.
Прызнаньні «каліноўца» Ўладзіслава Міхайлава прымусілі задумацца тых, хто дагэтуль асабіста паведамляў шырокай грамадзкасьці аб сваім супрацоўніцтве са спэцслужбамі.
Найсьвяжэйшы прыклад — арцыбіскуп Варшаўскі Станіслаў Вельгус. 7 студзеня ён падаў у адстаўку пасьля таго, як архівісты выявілі факты ягонага супрацоўніцтва з камуністычнай бясьпекай. Пасьля гэтага Канфэрэнцыя польскіх біскупаў стварыла камісію, якая будзе вывучаць бяграфіі ўсіх 45 біскупаў для выяўленьня сувязяў з спэцслужбамі ў мінулым.
Камуністычныя польскія ўлады усялякспрабавалі пранікнуць у касьцельныя структуры, бо разглядалі іх як найбольшы агмень супраціву таталітарнай сыстэме. Вясной 2006 г. польскія СМІ апублікавалі шэраг матэрыялаў аб супрацоўніцтве са спэцслужбамі некалькіх соцень сьвятароў. Толькі 100 чалавек у Польшчы прызналіся ў супрацы, хоць у сьпіс магчымых агентаў трапілі 23 тыс. чалавек.
Пасьля скандалу зь Вельгусам загучалі абвінавачваньні ў бок мітрапаліта Кірылы, лідэра праваслаўнай царвы Баўгарыі. Але Кірыла ўсё абверг, сказаўшы, што запатрабуе ад МУС даведку пра тое, што ніколі ня быў сексотам.
У лютым 2005 г. тагачасны міністар замежных справаў Літвы Антанас Валёніс накіраваў у Сойм тлумачальную запіску, у якой прызнаўся, што быў у рэзэрве КГБ СССР. У 1982 г. Валёніс атрымаў званьне капітана КГБ. Валёніс ня страціў пасаду ва ўрадзе. Літоўскія законы патрабуюць добраахвотнага прызнаньня ў супрацоўніцтве са спэцслужбамі СССР: тады захоўваецца канфідэнцыйнасьць. Калі ж прызнаньня няма, імя агента раскрываецца. У супрацы з КГБ вінавацілі і Казімеру Прунскене, былую міністарку сельскай гаспадаркі, але яна аспрэчыла абвінавачваньні.
У Румыніі пасьля ўступленьня ў Эўразьвяз шмат гавораць пра люстрацыю. Летась прэзыдэнт Траян Басеску прапанаваў адкрыць асабістыя справы сьвятароў і высьветліць іх сувязі са спэцслужбамі. Супраць быў галава румынскай праваслаўнай царквы патрыярх Феактыст, а вось каталіцкая царква падтрымала ідэю. Тады праваслаўны архіяпіскап Тэадозій прызнаўся ў супрацы з спэцслужбамі. У сувязях з «сэкурытатэ» прызнаўся і Мона Муша, дэпутат парлямэнту і былы міністар культуры Румыніі.
2 студзеня 2001 г. у Інтэрнэце зьявіўся сьпіс са 100 тысячаў агентаў «Штазі», дзе былі і мянушкі, і штомесячныя ганарары. Напярэдадні першых свабодных выбараў ў ГДР у 1991 г. стала вядома, што лідэры ўплывовых партыяў — Вольфганг Шнур (кансэрватыўны «Дэмакратычны пералом»), Ібрагім Манфрэд Бёмэ (сацыял‑дэмакратычны блёк) і Лётар дэ Мэзьер (Хрысьціянска‑дэмакратычны саюз), — выйшлі з агентаў «Штазі».
У Беларусі ў 1991 г. пра сваё вымушаную супрацу з КГБ паведамілі паэты Славамір Адамовіч і Алесь Емяльянаў. Народны пісьменьнік Беларусі Васіль Быкаў з мудрай іроніяй напісаў у кнізе мэмуараў «Доўгая дарога дадому»: «Пісьменьніцкая грамадзкасьць падвергла Емяльянава астракізму, хоць было невядома, за што: за тое, што вэрбавалі, ці за тое, што ён прызнаўся».
У 2001 г. скончыў жыцьцё самагубствам зубровец з Гомеля Андрэй Зайцаў. У перадсьмяротнай запісцы ён паведаміў, што яго шантажавалі і спрабавалі завэрбаваць супрацоўнікі КДБ.
У многіх краінах Усходняй Эўропы прынятыя законы аб люстрацыі. Яны разьмяжоўваюць тых, хто выконваў для спэцслужбаў разьведвальныя і інш. функцыі ў рамках закону, і тых, хто наносіў шкоду суграмадзянам, удзельнічаючы ў перасьледзе людзей за грамадзянскія перакананьні.
Здымак з newsru.com
