Калі рускі патрыятызм - з'ява фундаментальная, добра і пільна вывучаная пад рознымі вугламі і сумяшчае як поўнае апраўданне пераходу на бок саперніка, так і катэгарычнае адмаўленне дасягненняў цывілізацыі - аж да права на зубную пасту, - то беларускі патрыятызм - сфера маладая, маладаследаваная і хавае мноства загадак, магічных таямніц і лагічных пастак.
Як ужо было заяўлена раней, беларускі патрыятызм малады, бурнае развіццё набыў у апошнія гады. Ён мае два найбольш распаўсюджаныя тыпы: дзяржаўны патрыятызм (буйны) і бытавы патрыятызм (ціхі).Астатнія тыпы патрыятызму - «літвінства», «настальгія» (распаўсюджаная ў Ізраілі і ЗША) і іншыя, не менш экзатычныя, як «патрыятызм Саюзнай дзяржавы», не выходзяць за рамкі статыстычнай хібнасці.
Буйны патрыятызм каранямі глыбока сягае ў Вялікую Айчынную вайну, якую з астатнімі народамі свету, нягледзячы на падкопы і супраціў спецслужбаў ЗША, выйграла БССР. Партызаны гнілі ў зямлянках і адчайна абаранялі сваю зямлю. Яны стварылі першы і другі Беларускія Савецкія Сацыялістычныя Франты. Неўзабаве «карычневая чума» была разбітая і цалкам знішчаная. Намі былі вызваленыя наступныя краіны ЕС (спіс папаўняецца і ўдакладняецца): Польшча, Германія, Чэхія, Славакія, Літва, Латвія і Калінінградская вобласць.
Мы вярнуліся да мірнага жыцця, адбудавалі ўсю Заходнюю Сібір, Цюменскую вобласць, пакарылі цаліну, космас і ўдзельнічалі ў выкананні інтэрнацыянальнага доўгу ў Афганістане. Аднойчы мы прачнуліся - і выявілася, што ўсё створанае нашымі рукамі, разбуранае.
Мы можам ганарыцца не тэрыторыяй ад Брэста да Уладзівастока, а ўсяго толькі абмежаванай прасторай з талерантным і памяркоўным народанасельніцтвам.
Разгубленасць і наступнае закісанне розумаў паклікалі да жыцця сюррэалістычныя відзежы пра тое, як БССР не пусціла ў Еўрапейскі саюз мангола-татарскае ярмо.
Буйны патрыятызм не прадугледжвае сяброў. Для буйнага патрыятызму існуюць альбо браты, альбо ворагі па ўсім перыметры.Братам буйны патрыятызм гатовы зрабіць усё: арганізаваць паказальную селектарную нараду, правесці «Славянскі базар», зладзіць дэманстрацыю апошняй калекцыі «Дома мадэляў», перакласці і выдаць (а ў некаторых выпадках нават напісаць) народны эпас на адной з моваў, прадугледжаных нашай Канстытуцыяй. Суправаджальнікам і чальцам афіцыйных дэлегацый належыць трохразовае гарачае харчаванне, экскурсійнае абслугоўванне і камфартабельны адпачынак у адасобленых дамках катэджнага тыпу на беразе аднаго з маляўнічых азёраў.
Класіфікацыя ворагаў вагаецца ад нейтральнай характарыстыкі «чужыя нам людзі» да цалкам прыніжальнай, якая выключае пошук кампрамісаў і магчымыя ў будучыні агульныя падыходы: «палітыка падвойных стандартаў».
Галоўны вораг - не той, хто адключае нам газ у маразы, забараняе экспарт біядызелю, распальвае малочныя, авіяцыйныя, рыбна-кансервавыя і цукровыя войны, галоўны наш вораг - абразлівыя бесперапынныя спробы атрымаць з нас дададзеную вартасць.Галоўны вораг - наш імаверны саюзнік. Не сам, вядома, не бясконцая прастора, напоўненая нафтай, газам, іншымі карыснымі выкапнямі, металургічнымі камбінатамі, не рынак збыту МАЗаў, трактароў «Беларусь», прадукцыі малочна-таварных вытворчасцяў і каўбасных вырабаў, не фінансавая, рэсурсная крыніца.
Чужародная, прыўнесеная звонку і навязаная брацкаму народу ідэалогія адкрыта ставіць задачу зняважыць, паставіць на калені, знішчыць самабытную эканоміку, палітыку, культуру і навуку, разбурыць за стагоддзі сфармаваныя лад і стыль, народнасць, саборнасць і выпакутаваныя потам і крывёй нашых бацькоў-дзядоў-ветэранаў шматвектарнасць і прынцыпы аднаго акна.
Пакінуць гэта беспакараным немагчыма, патрабуецца штодзённая карпатлівая тлумачальная праца на ўсіх напрамках і, вядома ж, адпор.
Асноўная мэта буйнага патрыятызму - поўная і канчатковая дэмаралізацыя.Выкарыстоўваецца ўвесь тэхнічны арсенал: парады і дэманстрацыі, віншавальныя тэлеграмы, прэс-туры, наўпростыя зносіны з народам, прызначаюцца выбары, суботнікі, святы «Дажынкі» (штогод) і Усебеларускія народныя сходы (раз на пяць гадоў). Утрымліваюцца Тэатр оперы і балета, некалькі тэлевізійных каналаў, упраўленне справамі, памежны спецназ, ідэалагічная вертыкаль, двухпалатны парламент, Нацыянальная школа прыгажосці і творчыя саюзы: Саюз пісьменнікаў, Саюз мастакоў.
Ціхі патрыятызм, або бытавы - кампанента падведамнага народа, што засяляў некалі адну шостую частку сушы, па-здрадніцку разбураную росчыркам пяра ў Белавежскай пушчы.
Характэрныя рысы бытавога патрыятызму - наяўнасць іпатэкі, аўтамабіля, праца ў арганізацыях, часткова фінансаваных за кошт бюджэту, адпачынак у здраўніцах Егіпта і Турцыі, турыстычныя вандроўкі ў «Акропаліс» або «Максіму».
З паняццем ціхага патрыятызму звязаная адчувальная розніца паміж двума народамі-братамі: калі рускі народ – гэта народ-баганосец, то мы, грамадзяне, выбаршчыкі і падаткаплатнікі саюзнай дзяржавы, - носьбіты бытавога, часам дзяржаўнага, а ў некаторых выключных выпадках - нават рускага патрыятызму:
- Памром, але танкі на Маскву не прапусцім!
Лічыцца, што ціхі (бытавы) патрыятызм можа вынесці на сваіх плячах усё: інфляцыю, дэвальвацыю, дэнамінацыю, адсутнасць індэксацыі ўкладаў, сусветны эканамічны крызіс, які прыйшоў на абпаленую Чарнобылем зямлю, старшыню Цэнтральнай камісіі па правядзенні выбараў і ўсенародных галасаванняў (рэферэндумаў) і самі рэферэндумы.
