№ 17 (114) 1998 г.
Лаянкай хочуць укрыць праўду
У камунiстычным часопiсе «Вестник», якi выходзiць у Таронце, у двох нумарох прысьвечана амаль што па старонцы ў кожным Беларускай Народнай антыгiтляроўскай партызанцы, якой 30-ую гадавiну паўстаньня будуць хутка адзначаць былыя барацьбiты за вызваленьне бацькаўшчыны. Артыкул пад гучным загалоўкам у адпаведным жаргоне кампрапаганды — «Срываем маски с палачей Белорусского народа», падпiсаны некiм Iгнатам Шыколкаю, а па зьместу, калектыўная праца Менскiх спэцаў, поўны несусьветнай хлусьнi, ачэрнiваньня i рабеньня з чорнага белага, насьвятляе паўстаньне Беларускай Народнай партызанкi, пад кутом выпраўданьня савецка-маскоўскiх дывэрсантаў-чэкiстаў, вымардаваўшых подступамi амаль усё кiраўнiцтва Беларускiх партызанскiх атрадаў, ды захапiўшых спакваля тэрорам усю партызанскую масу ў свае рукi.
Пасьля больш пяцiгадовага маўчаньня, у адказ на нашыя артыкулы аб Беларускай партызанцы на Заходняй Беларусi i яе лёсе (у тым лiку i мой), спэцы ад перакручваньня гiсторыi змушаныя былi забраць голас, каб скрывiць тыя весткi, якiя старыя Беларускiя эмiгранты, паходзячыя з Заходняй Беларусi з пракамунiстычнымi настроямi, пачалi прыводзiць з адведзiнаў бацькаўшчыны аб вымардаваньнi агэнтамi НКВД антыгiтляроўскага Беларускага рэзыстансу.
Спачатку першая хлусьня Менскiх спэцаў: Яны пiшуць, што быццам «Удзельнiк» пiсаў у «Беларускiм Голасе» аб паўстаньнi ўжо ў 1941 годзе Беларускiх «антыкамунiстычных» партызан. Няпраўда! Анi я («Удзельнiк»), анi iншыя не пiсалi аб некiх Беларускiх антыкамунiстычных партызанах. Нiякiх антыкамунiстычных партызанаў у тых гадах ня было, з тае простае прычыны, што камунiстычных акупантаў ужо ня было i Беларускiя камунiстычныя прыслужнiкi ўцяклi разам з сваiмi гаспадарамi ў Расею, або пайшлi служыць новаму гiтляроўскаму акупанту, як «далмэчэры», працаўнiкi СД, сьледчыя i г. п. На мяйсцох, калi засталiся камунiсты, дык гэта тыя чэсьнейшыя, якiя не парвалi сувязi з народам (вёска). Вось жа на iх i на сотнi разоў лiчнейшых грамадоўцаў пасыпалiся даносы да немцаў з боку перадусiм палякоў, якiя адразу сталi на поўную калябарацыю зь немцамi. Вярнулася былая польская палiцыя, абшарнiкi. Яны рабiлi сьпiсы ўсiх беларусаў-актывiстаў, а немцы захоплiвалi iх i стралялi нават без апытваньня.
Гэта i быў пачатак нашай партызанкi. Бо людзi, хто мог уратавацца, беглi ў лес i такiм чынам заклалi першыя нашыя атрады, да якiх далучалiся часам i былыя савецкiя афiцэры-акружэнцы, якiя нават, як вайскоўцы ставалi атаманамi (як прыклад, маёр савецкай армii Шанько). Такiм чынам стварыўся i мой атрад з хлопцаў Наваградчыны, Баранаўшчыны i Слонiмшчыны, дызьлякуючыся спачатку пад Лясной. Расейска-нямецкая вайна — гэта была вайна двох акупантаў нашае бацькаўшчыны i не ў нашым iнтарэсе, як беларусаў, было класьцi за iх голаў. Нашым заданьнем было зьберагчы ў лесе нашыя збройныя атрады на той час, калi абодва хiжакi паперагрызаюць сабе гарлянку, а Польшча пры дапамозе заходнiх саюзьнiкаў спрабуе зноў захапiць Заходнюю Беларусь. Тады нам спатрэбiлася б гэтая збройная сiла, каб даць адпор новаму акупанту. Таму нашая партызанка не ўстрагала ў баi зь немцамi, хiба толькi ў сваёй абароне, цi ў абароне рабаваных вёскаў.
Мы не хадзiлi падрываць чыгунку, цi падкладаць немцам бомбы, каб справакаваць iх на рэпрэсii процiў нашага цывiльнага насельнiцтва. З савецкiх партызан былi толькi тады малыя групкi акружэнцаў, складзеных зь небеларусаў, бо беларусы маглi iсьцi лягальна дахаты або далучалiся да нашых атрадаў, калi былi з усходняй Беларусi. Ня маючы кантакту з мяйсцовым насельнiцтвам, i баючыся яго, гэтыя дробныя групы небеларускiх «акружэнцаў» дэмаралiзавалiся i пачалi рабаваць вёскi, гвалцiць пры нагодзе жанчын, забiваць пратэстуючых сялян, ды вымагаць пад куляй сала, водкi i «махоркi». Трэба сказаць, што гэтыя марадзёры звычайна забiвалi i сваiх савецкiх ахвiцэраў, калi яны былi зь iмi i не ўцяклi ў час ад п’яных заўсягды бандаў. Навёў «парадак» сярод iх гэты самы, скiнуты з парашутыстамi НКВДыст, палкоўнiк Лядаў, расстрэльваючы iх i абвяшчаючы гэта сялянам, ды паказваючы трупы, каб iх супакоiць i здабыць давер да сябе, як сапраўдных савецкiх партызанаў.
Нашая партызанка была i ўзапраўдзi збройнай самаабаронай народу, як такая ж лягальная самаабарона паўстала пасьля пару гадоў у вёсках з дазволу немцаў, каб баранiцца ад насланых тады масава з Расеi НКВДыстоўскiх дывэрсантаў, аб’яднаўшых збройным прымусам усiх падонкаў, якiя цягалiся па лесе з савецкiх акружэнцаў...
камандзiр атраду Беларускай Народнай Партызанкi Язэп Таўпека
(«Беларускi Голас», №194, чэрвень 1971)
Мікола Бугай: Трэба перагарнуць старонку 2020-га і пачаць жыць новымі рэаліямі53
Каментары