пазытывы
На Захад
Лукашэнка прыняў міністра Латыпава, заслухаў справаздачу пра стан замежнага гандлю Беларусі. На ўсю краіну абвясьцілі прыемныя лічбы: аб’ём экспарту ў краіны далёкага замежжа вырас на 19%. Пра тое, што гэта адбылося за кошт драстычнага скарачэньня продажу нашых тавараў у Расеі, маўчаць.
Даўней, калі чалавек ня меў досыць зямлі, а быў здольны да рамяства, дык і няблага жыў. Праз тое наш край лёгка за саветамі індустрыялізаваўся. Разам з тым нядрэнную зрабілі сельскую гаспадарку. Але хібы калгаснага ладу давялі вёску да гаротнага стану. Падобна, што яшчэ гадоў дваццаць мы будзем імпартаваць асноўныя харчовыя тавары.
Іншая рэч — ці будзе за што. Эканоміка нашай краіны арыентаваная на экспарт. Аднак пры гэтым сярэдні заняты ў ёй беларус прадаў за мінулы год рознай прадукцыі ў замежныя краіны на 1300 даляраў. Дзеля параўнаньня, паляк — на 1800, а амэрыканец — на 12000. Апярэджваюць нас гэтыя натаўцы.
У нас апошнімі гадамі заўсёды адмоўнае сальда замежнага гандлю, г.зн. увозім у краіну больш, чым прадаем за мяжу. Напрыклад, у бягучых коштах у пераліку на даляры ЗША экспарт сёлета скараціўся на 19%, імпарт — на 25,3%, але апошні ўсё роўна застаўся большы на 742 мільёны даляраў.
Адсюль вынікаюць дзьве рэчы. Адна дрэнная — дзяржаве цяжка ствараць валютныя рэзэрвы і ўмацоўваць сваю валюту. Другая добрая — дзеля таго, што адмоўнае сальда скарацілася ўдвая, валавы ўнутраны прадукт ня зьменшыўся, як гэта было б, калі б замежнагадлёвы дэфіцыт застаўся такі самы, як у 1998 годзе, бо пры разьліках ВУП адмоўнае замежнае сальда вылічваецца. Дык калі б імпарт застаўся, як у 1998 г., дык ВУП скараціўся б у 1999 г. прыкладна на 10%, а ня вырас на 3%, як падлічылі нашы статыстыкі.
Грошай на імпарт не стае. Дзеля таго мяняемся таварамі. Бартэр дасягнуў у замежным гандлі 36%. Экспарт у Расею — больш чым на палову па бартэры, а імпарт зь яе — на трэць. Між іншым, Расея бярэ 56% нашага замежнагандлёвага абароту і застаецца галоўным партнэрам. Але запазычанасьць прадпрыемстваў Беларусі ў сьнежні 1999 г. перавысіла на 122 трыльёны старых рублёў расейскую запазычанасьць нам. З тых грошай на газ прыйшліся 30%, на электрычнасьць — 7%. Акрамя запазычанасьцяў, ідуць спрэчкі па вялізным, з паўтысячы найменьняў, сьпісе тавараў, якія сябрам па мытнай прасторы карціць прадаваць інакш, чым навыдумлялі інтэгратары. Упірацца інтэгратарам усё цяжэй. На «разбуранай» расейска-беларускай мяжы аднекуль бяруцца расейскія мытныя пасты і разьюшаныя беларускія перавозчыкі з фурамі ўпоперак дарогі.
Увогуле ж можна толькі зьдзіўляцца плястычнасьці беларускіх вытворцаў. Кожнаму зь іх дзесяць разоў улады сказалі, што Ўладзівасток і Бішкек — «блізкае замежжа», а Беласток і Вільня — «далёкае», а ўсё адно летась доля краінаў «далёкага» замежжа ўзрасла з 27% да 38,6% у агульным аб’ёме экспарту. Зрэшты, што зьдзіўляцца — у сьвеце нас чакаюць.
Міхал Залескі
