Палымяная кропка
25 сакавіка адбылося Вялікае разьмежаваньне на Дзімітрава,3
Мастацка-літаратурная акцыя «Адваротная сымэтрыя», прымеркаваная да Дня Волі, прайшла ў мастацкіх майстэрнях на Дзімітрава, 3, што ў Ракаўскім прадмесьці. Пачатак яе давялося перанесьці — адзін з удзельнікаў праекту, скульптар Аляксандар Шатэрнік, быў затрыманы й жорстка зьбіты амонаўцамі. Зь ягонага эмацыйнага расповеду й пачалася дзея.
На сходах госьці й ўдзельнікі акцыі зазіралі ў закратаваныя «Вокны друку», інсталяцыю Тацяны Маркавец. Гледачоў сустрэлі спусьцелыя майстэрні, сьцены якіх былі расквечаныя жывапіснымі палотнамі і інсталяцыямі, канцэптуальнымі крамзолямі й графіці, створанымі супольна мастаком Віктарам Маркаўцом і паэтам Алесем Разанавым. Перад небыцьцём майстэрні напоўніліся адбіткамі-ценямі падзеяў. Алюзіяй на цені гукаў быў вялізарны старасьвецкі раяль, раскрыты й ветлівы. На ўсю белую столь зіхцеў чырвоны водбліск. Бел-чырвона-белыя сьцягі прамянелі даўгімі ценямі ў пакоях.
«Квадрат» Малевіча быў цяжарны. Ён нарадзіў яйкаквадраты — сымбалі пачатку... Ад чырвонага на белым да чорнага ў чырвоным... Ад пачатку паўстала глябальнае супрацьстаяньне... Вялікае разьмежаваньне... Яно дасягнула апагею і паміж сьветамі шугае полымя...
Вогненнымі пэндзлямі па палатне Маркаўца шчыраваў Разанаў. Вогненыя пісягі скончыліся палымянай кропкаю пры канцы выступу паэта.
Затым пачаліся чытаньні-экспромты, удзел у якіх бралі Ўладзімер Арлоў, Лявон Баршчэўскі, Яўген Гучок, Юры Гумянюк, мастак Алесь Пушкін. Стары раяль, увесь у мудрагелістых сыльвэтках, ціха адзываўся элефантовымі клявішамі, тужліва ўздыхаючы. Вялікае разьмежаваньне адбылося. Самотны раяль аціх у сутоньні.
У майстэрнях за дзень да акцыі адрэзалі электрычнасьць. Спускаючыся цёмнымі сходамі, госьці ды ўдзельнікі «Адваротнае сымэтрыі» сталі сьведкамі апошняга акорду тэатру ценяў былога. На першым паверсе, у халоднай і цёмнай майстэрні, засташся скульптар Сяргей Адашкевіч. Сярод сваіх Скарынаў, Багушэвічаў, Купалаў... Гэтаму скульптару належыць плястычнае ўбраньне Прывакзальнае плошчы, Мастацкага музэю, Палацу прафсаюзаў, якія выяўленыя на цяперашніх беларускіх грошах. Стары ж скульптар грошай зусім ня мае. Няма яму як і выбрацца з гэтай майстэрні, дзе ён адпрацаваў 40 гадоў. Няма куды дзець і ягоных калосаў беларушчыны, якія дасёньня стаяць тут... Творца застаўся з творамі.
Увечары 25 сакавіка Віктар Маркавец і Алесь Разанаў атрымалі афіцыйнае запрашэньне зь Міністэрства культуры Польшчы правесьці «Адваротную сымэтрыю» ў Варшаве. Ніхто з удзельнікаў акцыі ня быў арыштаваны.
Сяргей Харэўскі
