Архіў

Сяргей Астраўцоў. Лябёдка. Буслы на даху Іваноўскіх

№ 19 (176), 10 — 15 траўня 2000 г.


 

Сяргей АСТРАЎЦОЎ

Лябёдка.
Буслы на даху Іваноўскіх

 

16 гадоў таму, быўшы на 5-м курсе журфаку БДУ, я спрабаваў хоць штосьцi высьветлiць пра Iваноўскiх. Трэ было закончыць дыплёмную працу пра газэту «Свабода». У красавiку 1984 г. з братам Алесем мы паехалi зь Лiды ад бацькоў у Шчучынскi раён, каб убачыць Лябёдку Iваноўскiх, дзе калiсьцi нiбыта быў надрукаваны першы нумар газэты «Свабода».

З 1 лiстапада таго ж года я ў Гораднi пачаў займацца журналiстыкай стала, і пішу да гэтага часу. Працаваў таксама i ў адроджанай «Свабодзе», але ў Лябёдцы болей не бываў 16 гадоў. I вось адзiн з апошнiх дзён мiнулага красавiка. У старэнькiх «жыгулях» дзьвюхмоўнай газэты «Биржа Информации» за Шчучынам збочваем налева — на Гернiкi. Гравейка засталася па-ранейшаму белапыльнай гравейкай, толькi адмежкi яе ў вёсках заасфальтавалi, як калiсьцi загадаў Кебiч.

На вясковых аселiцах стаяць высокiя каталiцкiя крыжы, аздобленыя да нядаўняга Вялiкадня. Яны былi ўжо увесну 84-га — са сьвежага дрэва. Тут тады ўжо не баялiся паставiць крыжы зноў, але баялiся iх яшчэ раз сьпiлаваць зноў — як калiсьцi. Вёскi каталiцкiя, але не выглядаюць заможна. Саўгас мясцовы застаецца саўгасам. Сьцены кароўнiкаў уздоўж дарогi як нежывыя, занядбаныя, зь дзiркамi, пазабiванымi сяк-так дошкамi.

У Галавiчполi, дзе дом Iваноўскiх, крыж надзвычай адмысловы — высокi, цалкам мэталёвы, з аздобамi, абапал на крыжавiне — малаток i абцугi. Зьлева на аўтобусным прыпынку надпiс — Scooter. За вёскай праз дрэвы былога парку праглядаюць чырвоныя муры, на даху — бусел. Як казка. Дом у энцыкляпэдыях падаецца як «Галавiчпольская сядзiба». Што яна называлася Лябёдкай Iваноўскiх, мала хто памятае. У стылi мадэрн з элемэнтамi нэаготыкi. Як кажуць, змуравалi дом з польскай цэглы, як i менскi Чырвоны касьцёл. Будаўнiцтва дому закончана ў 1909 годзе. «Свабода» выйшла на сем гадоў раней. Так што, магчыма, надрукавалi яе Вацлаў Iваноўскi зь сябрамi ў старым доме, якога даўно няма.

Сёньня тут iнтэрнат для дзяцей-iнвалiдаў. Дзеля гэтага i дом захавалi, надта грунтоўна быў зроблены. Але зь левага боку пачала абсыпацца дахоўка, ды па iншым вiдно таксама, што патрэбны рамонт.

Падлеткi паказалi кафляную печку — да столi — сапраўдную, Iваноўскiх. Праўда, у iхных галовах яны ператварылiся ў «Iвановых». Летась прыяжджаў нехта з нашчадкаў, прывёз пакункi з прысмакамi. Асаблiва запомнiлася ім нямецкае печыва.

Парк захаваўся, як выглядае, у даволi значнай ступенi, канечне — занядбаны. Iдзем алеяй: дрэвы абапал старыя, валатоўскiя. Шпацыравалi прысадамi гэтымi Iваноўскiя адназначна. Дзе быў фамiльны склеп, ужо не зразумець. У адным месцы крушня. Уражвае валатоўскi пень, непадалёк — выдзерты зь зямлi вялiзны камель, напалову абцяты пiлой. Каранi роду Iваноўскiх. Наш праважаты зь мясцовых выхаванцаў наiўна абяцае паказаць нейкi магiльны камень, вядзе ў сад. У траве — цэмэнтовая плiта зь ледзь чытэльным надпiсам «50 лет Октября». Пад яблыняй я знаходжу маленькае птушынае яйка, кладу яго блiжэй да камля. Два буслы на даху, стоячы ў гнязьдзе, дбайна чысьцяцца.

Каля вясковай крамы зьбiраюцца мужчыны. Заробкi апошнi раз плацiлi за сьнежань! Студзеньскiя ў некаторых — па 2—3 тысячы ўсяго! I нiхто не абураецца. Людзi моўчкi здаюць малако. За дзень саўгас — 2 тоны, вяскоўцы — 5. Па 63 рублi за лiтар. Сабе слоiка часам не пакiнуць. Успамiнаюць, што ў блiзкай Лiтве заўсёды была лепшая жытка. Цяпер дачыненьнi збольшага такiя: па ўсiм раёне зладзяі крадуць быдла, трактары i перапраўляюць нелегальна празь мяжу ў Лiтву.

На лепшае жыцьцё нiхто не спадзяецца. Што рабiць, каб стала лепей, ня ведаюць. Лукашэнку абараняць стаў толькi адзiн з трох мужчынаў. Прычым не саўгасьнiк, санiтар з дому-iнтэрнату, там заробкi плоцяць. Бацька яму расказваў, што стары Iваноўскi быў пэдантычным панам. Калi асаблiвай працы не было, казаў сялянам пераносiць каменьне, каб не сядзелi. Успомнiў таксама, як годзе ў 47-м разрабавалi пахавальны склеп яго — Леанарда Iваноўскага з жонкай, i ў чыгунных трунах мылi потым iнтэрнацкую бялiзну.

Летась прыяжджалi зь Лiтвы сваякi Тадэвуша Iваноўскага — аднаго з сыноў Леанарда, якiм хочацца лiчыць Лябёдку «гняздом летувiскасьцi». Зь месца, дзе быў магiльны склеп, яны ўзялi пясочак i пайшлi ў бок мяжы пешшу, расьцерусiўшы пясок па дарозе. Каб мясцовыя бачылi. Гэта зрабiла пэўнае ўражаньне.


Каментары

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі3

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі

Усе навіны →
Усе навіны

«Пакуль пашпарт дзейнічае». Эмігранты пра тое, ці не страшна ім адпраўляць у Беларусь дзяцей на летнія канікулы1

Жыхары райцэнтра ў Віцебскай вобласці гадамі скардзяцца на дрэнную ваду

Расія нарошчвае вытворчасць «шахедаў» і неўзабаве зможа запусціць 2000 за адну ноч11

У Італіі 78-гадовы мужчына «ажыў» праз 30 хвілін пасля спынення сэрца4

У Цюменскай вобласці «герой СВА» забіў сваю жонку ў дзень вяселля11

«Хацеў выратаваць хаця б нейкую колькасць людзей». Дачка беларуса, затрыманага па справе «Беларускага Гаюна», расказала пра бацьку6

«Неверагодны спектакль крывадушніцтва». Дзмітрый Гурневіч абурыўся ажыятажам вакол скандалу на канцэрце Coldplay25

Беларуская гандбалістка будзе гуляць за зборную Румыніі

Для беларускага фестывалю вырабілі трохметровы хот-дог ФОТАФАКТ9

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі3

Асуджаны за «Гаюн» да хіміі брат Ігара Лосіка ўцёк з Беларусі

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць