Натальля Бабіна
Восеньскія графіці
Восеньскія надпісы на платах зьяўляюцца ноччу. І калі першыя ранішнія машыны, узьнікаючы з пэрспэктывы вуліц, узьнімаюць смугу з асфальту і сонца з-за далягляду, то ранішнія шафёры першымі бачаць мэтровыя ў вышыню чырвоныя словы “БАЙКОТ 2000”, якіх яшчэ ўчора не было на масіўных бэтонных плітах.
Ранішнія шафёры, напаіўшы машыны бэнзынам, зьнікаюць, з-за рагоў выплываюць тралейбусы. Яны адвязуць пралетараў на Трактарны, а на зваротным шляху падхопяць чыноўнікаў рознага рангу, якім трэба выходзіць на плошчы Мясьнікова… Раніца ўвойдзе ў дзелавы раж і сканае аб адзінаццатай, калі са школаў пацягнуцца дахаты першыя зь першаклясьнікаў.
У якой школе, у якой клясе сядзяць тыя, хто ня спаў гэтую, на 12 верасьня, ноч? Мэтровыя надпісы зьзяюць так, што іх нельга не заўважыць.
Восеньскія графіці вырастаюць зь летніх. Летнія графіці бачаць гараджане, якія не паехалі на мора, а засталіся ў горадзе.
Адзін зь летніх дзён засьпявае мяне ў Менску ля бібліятэкі імя Пушкіна па вуліцы Гікалы, дзе я праходжу і назіраю такую карціну.
На сьценах бібліятэкі шмат дзе напісана: “БЕЛАРУСЬ – ГЭТА СЬВЯТОЕ” і “СВАБОДА або СЬМЕРЦЬ”.
Дама адміністрацыйнага выгляду ў прычосцы (мо дырэктарка бібліятэкі?) кляне пісараў словамі “Ну, сколько можно писать! Идиоты какие-то! Скоты!”. Яна стаіць за сьпінай (кантралюе) мужыка ў марынарачцы, які спрытна водзіць пэндзлем па літарах (замалёўвае іх, але так, каб фарбы разыходзілася мінімум, з-за чаго літары павялічваюцца ў памерах, але, у прынцыпе, не прападаюць) і дае свой камэнтар пасьля кожнай рэплікі начальніцы. Выглядае прыкладна так:
Начальніца: Сколько можно писать! Пишут и пишут!
Мужык (водзячы пэндзлем, задаволена): Стена очень пористая.
Начальніца: Идиоты!
Мужык (абмакваючы пэндзаль у шэрую фарбу): Краски много уходит, очень много!
Начальнiца: Скоты!
Мужык (зусім радасна): Пористая стена, большой расход краски, впитывает!
Порыстая сьцяна бібліятэкі імя Пушкіна, шматкроць пакрытая шэрымі плямкамі, якая сваёй фэнамэнальнай паглынальнай здольнасьцю, спадзяюся, і ўвосень давацьме сякі-такі даход працаўніку пэндзля, застаецца ззаду.
— Дзіўная краіна! – кажа мой спадарожнік. – Здаецца, надрукавалі б поўнакаляровы плякат зь вялізнымі літарамі БЕЛАРУСЬ – ГЭТА СЬВЯТОЕ ды разьвесілі б паўсюль, у тым ліку ў гэтай бібліятэцы... Ці ж Радзіма ў нас перастала быць сьвятым паняцьцем?
Графіці – зьява агульнабеларуская, але мае мясцовыя асаблівасьці. У Менску яны больш патэтычныя і пераважна беларускамоўныя. Нацыянальна несьвядомы Брэст затое адыгрывае ролю такой сабе беларускай Адэсы. Менавіта тут, на глухой і доўгай манумэнтальнай сьцяне пэдінстытуту, што цягнецца цэлы квартал, я пабачыла простую і ясную прапанову, якая, выкананая белай фарбай па чырвонай цэгле, не магла ня ўразіць:
Если любишь Лукашенку,
Бейся лбом об эту стенку!!!
А ўвогуле, вядома ж, гэта ня сьмешна. Бо калі пры выкананьні такога надпісу цябе зловіць за руку нейкі “любіцель Лукашэнкі”, дык кожная літара, улучна са знакамі прыпынку, пацягне на месяц калёніі строгага рэжыму. Бо строгі, халера, у нас рэжым. Або, як сказаў бы дзядуля Шчукар, прыжым.
Таму і ў ранішніх вадзіцеляў, і ў пралетараў, і ў чыноўнікаў рознага рангу, і нават у першаклясьнікаў пры другім поглядзе на мэтровыя літары аднолькавая думка: “Ці ж хаця б не злавілі іх!”
Восеньскія графіці, пароль і знак таго, што свае побач.
Знак таго, што маладыя застаюцца маладымі.
Знак таго, что ты сам быў маладым зусім нядаўна.
