Архіў

Вінцэсь Мудроў. Найноўшы крыўскі іменьнік

№ 43 (200), 23 — 30 кастрычніка 2000 г.


 

Вінцэсь Мудроў

Найноўшы крыўскі іменьнік

 

Ня ведаю — як каму, а мне зь дзяцінства не падабалася маё імя — Віктар. Ужо ў сталым веку, разглядаючы, так бы мовіць, ягоную сэмантыку, яго адпаведнасьць сваёй натуры, я кожнага разу адчуваў, што гэтае імя не маё і што яно выпала мне нейкім недарэчным чынам. Зрэшты, так яно і было: імя нарадзілася не ў бацькоўскіх галовах, а ў зашмальцаванай вайсковай фуражцы, а таму і было адрынута душою.

На наступны дзень па маіх народзінах — а нарадзіўся я ў Полацку — бацька мой, малодшы лейтэнант Савецкай Арміі, прыйшоў на службу зь дзьвюма пляшкамі гарэлкі, афіцэры павіншавалі яго з нараджэньнем першынца, узялі па чарцы і па старой армейскай завядзёнцы сталі падбіраць імя. Дзеля гэтага напісалі на паперках уласныя імёны, кінулі паперкі ў фуражку, і бацька з наструненай усьмешкай на твары выцягнуў Віктара. Пасьля таго майму “хроснаму”, пад ухвальныя воклічы прысутных, давялося шыбаваць у краму яшчэ па дзьве пляшкі.

І вось, працяўшыся ў няпоўныя 18 гадоў беларускім духам, я мусіў паглыбіцца ў нетры анамастыкі і шукаць свайму імю беларускі адпаведнік. Калі б на той час пад рукой быў “Расейска-крыўскі слоўнік” Ластоўскага, я б, відаць, ахрысьціў сябе Віктусём, але пра той слоўнік у 1971 годзе не было й почуту, таму давялося перабраць шмат варыянтаў, аж пакуль на вочы не патрапіла назва аповесьці Барыса Мікуліча “Жыцьцяпіс Вінцэся Шастака”. Імя Вінцэсь лагодзіла слых сваім мяккім канчаткам, які этнічныя расейцы ня ў стане вымавіць (расейцы заўсёды кажуць: Вінцэс), да таго ж яно захоўвала пачатак першароднага імя, і, гэткім чынам, улетку AD MCMLXXI у Беларусі на аднаго Вінцэся стала больш.

Беларусізацыя імёнаў наагул справа ня зь лёгкіх. Памятаю, свойчас шмат пакутаў на гэтай ніве зьведаў Сяржук Сокалаў-Воюш — тады яшчэ проста Сяргей Сокалаў. Яму таксама муляла ягонае імя, і ён спрабаваў надаць яму крыўскае гучаньне. “Серы, Сергусь, Сэржант…” — дзень да ночы мармытаў малады паэта, нарэшце паехаў у Менск, па кансультацыю да Вінцука Вячоркі, але і той ня даў рады зьбеларусіць Сяргея.

І вось аднойчы ён уваліўся да мяне ў кампаніі яшчэ аднаго Сяргея — Дубаўца, каб адведаць Анатоля Сідарэвіча, які прыехаў зь Менску ды захварэў і ляжаў на маёй канапе. Мы ўчатырох сталі абмяркоўваць сокалаўскую праблему, нечакана за левым вухам у мяне штосьці шчоўкнула, мазгі прасьвятлелі, і я гучна прамовіў: “Сяржук!” Запанавала няёмкая цішыня, якую парушыў спадар Сідарэвіч: “Ды што вы, бляха... сяр ды яшчэ і жук...” Пасьля такіх словаў дзядзька Анатоль хваравіта кашлянуў і кульнуўся на левы бок.

На наступным тыдні паэт, уздыхнуўшы, перапытаў: “Дык, кажаш, Сяржук?”

“Сяржук”, — пераканаўча прагугнеў я ў адказ.

“Прозьвішча вось толькі расейскае, — працягваў сябрук, — трэба нейкі беларускі прыдомак… Як на твой слых — Сокалаў-Воюш — гучыць?”

“Гучыць, — кажу, — а Воюш, гэта адкуль?”

“Матчына прозьвішча, — суцішна прамовіў Сяржук і, памаўчаўшы, дадаў: — Продкі мае, няйначай, былі воямі”.

А яшчэ праз пару тыдняў — на календары быў 1983 год — мы з Сержуком Сокалавым-Воюшам паехалі ў сталіцу, на сэмінар маладых пісьменьнікаў. У першы ж сэмінарны дзень, пабачыўшы ў Сержуковых руках сшытак, у які сябрук запісваў розныя бзікі і хохмы, я вялікімі літарамі напісаў на вокладцы: “Сшытак Сержука Сокалава-Воюша”. Удзельнікі сэмінару раз за разам перачытвалі надпіс і ў рэшце рэшт прызналі такое імя геніяльным. На трэці дзень у Каралішчавічы, дзе адбывалася імпрэза, завітаў спадар Сідарэвіч. Пачуўшы, што ягонага наваполацкага знаёмца ўсе скрозь называюць “Сяр ды яшчэ і жуком”, ён толькі скрушна пахітаў галавою. А дзесьці пры канцы васьмідзясятых Сержукі пайшлі плоймамі і ймя гэтае сталася адным з самых папулярных у асяродку беларускай моладзі.


Каментары

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Пад Мінскам адбыўся магутны выбух на газавым трубаправодзе3

Пад Мінскам адбыўся магутны выбух на газавым трубаправодзе

Усе навіны →
Усе навіны

Беларуска абурылася коштам лісічак у 55 рублёў за кілаграм3

Сярэдні заробак «бруднымі» складае 911 даляраў4

Адначасова дзве аварыі пад Мінскам, пацярпелі некалькі чалавек. Людзі кажуць пра зачараваны ўчастак трасы

«Пакуль не чуў, каб беларусаў дэпартавалі». Амерыканскі адвакат пра міграцыйную палітыку ЗША пры Трампе2

Купалаўскі тэатр прапаноўвае новую паслугу: цяпер там можна пабрацца шлюбам13

Крутога айцішніка, які вярнуўся з Грузіі, асудзілі па чатырох палітычных артыкулах10

У Амурскай вобласці Расіі разбіўся самалёт з 49 чалавекамі на борце

Два малыя браты атрымалі моцныя апёкі пры распальванні лазні

Ходзіць легенда, што Озі Осбарн адкусіў галаву жывому кажану. А што ж адбылося насамрэч?2

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Пад Мінскам адбыўся магутны выбух на газавым трубаправодзе3

Пад Мінскам адбыўся магутны выбух на газавым трубаправодзе

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць