Russische Krieg
У менскім Міжнародным адукацыйным цэнтры прайшла гістарычная канфэрэнцыя “22 чэрвеня 1941 г. – пачатак савецка-нямецкай вайны: стан і праблемы ў беларускай і замежнай гістарыяграфіі”. Умоваю нямецкага боку-арганізатара было, каб дакумэнтацыя канфэрэнцыі вялася па-расейску, а не па-беларуску.
У ёй, акрамя беларускіх гісторыкаў, бралі ўдзел госьці зь Нямеччыны Манфрэд Цабэль і Гюнтэр Бракельман, а таксама Яўген Мірановіч зь Беластоку і Ніна Пятрова з Масквы.
Думкі на канфэрэнцыі выказваліся слушныя і лібэральныя, як на сёньняшнюю рэчаіснасьць. Прамоўцы пагаджаліся, што тэрмін “вялікая айчынная вайна” беларусам не пасуе, бо вайна для нас пачалася 1 верасьня 1939 г.
Агульную ўвагу выклікаў выступ доктара гістарычных навук Н.Пятровай. Яна заклікала беларусаў не паддавацца на правакацыі і рацыянальна глядзець на падзеі апошняй вайны, то бок усенародную барацьбу савецкага народу, ненавідзець калябарантаў, лічыць Сталіна стратэгічным геніем, а Чэрчыля й Рузвэльта – прайдзісьветамі й здраднікамі. Не абышлося й без рытуальнага цытаваньня Юліюса Фучака: “Людзі, будзьце пільнымі!” Гэта ўжо што да пашырэньня NАТО.
Працоўнымі мовамі канфэрэнцыі былі абвешчаныя беларуская, нямецкая і расейская, але выступы і дыскусіі ішлі збольшага па-расейску, як і ўся дакумэнтацыя. Прафэсар Бракельман падчас дыскусіі нават назваў спрэчкі беларускіх гісторыкаў вашымі расейскімі спрэчкамі.
Мне адразу прыгадалася леташняя сустрэча ў Кёльне з загадчыкам катэдры праблемаў СССР. Прафэсар Манфрэд Аляксандар доўга ня мог уцяміць, хто такія беларусы. Хтосьці спытаўся: “Ці пан прафэсар розьніць беларусаў, расейцаў, украінцаў?” Той шчыра, амаль па-біблейнаму, адказаў: “Для нас Вы ўсе адно: расейцы”. Дык што ж тут дзівіцца мове канфэрэнцыі?
А.Г.
