Сяргей Балахонаў
Сучасныя сагі
Блакітная бездань
У аднаго хлапца бацькі зьехалі на лецішча, і ён запрасіў да сябе сябра зь сяброўкаю, каб гульнуць на вольнай “хаце”. Яны набылі ў цыганоў сушанае канаплі, накруцілі зь яе цыгарак, схавалі ў пачак ад “Астры” й выправіліся ў “начнік” па піва. Зайшоўшы зь півам у кватэру, яны пабачылі бацьку хлапца, які вярнуўся з паўдарогі — забыўся цыгарэты... Ён сядзеў у майтках і масцы для падводнага плаваньня пасярод залі й глядзеў па тэлевізары “Le grand Bleu” з Жанам Рэно. Пачак быў пусты.
У беларусаў ёсьць прымаўка: “Выскачыў, як Піліп з канапель”, над якой этымолягі доўгі час ламаюць сабе галовы. Сьведчыць яна, відаць, пра магутную гістарычную традыцыю ўжываньня гэтага прадукту.
Княская грыдніца
Адзін дальнабойнік вяртаўся з Масквы ў Глыбокае, адвёз туды машыну глыбоцкае згушчонкі і цяпер ехаў назад пусты. Ён так сьпяшаўся, што нават у Полацку не спыніўся, каб падсілкавацца. Але ўжо кілямэтраў праз дваццаць кішкі пачало зусім зводзіць ад голаду. Шафёр пабачыў пры дарозе кавярню “Княская грыдніца” і спыніўся. Там яму запрапанавалі юшку з курыцаю, сьвіныя каўбаскі з бульбай і грыбамі, запечаныя ў гаршку, лусьцікі з ракавым маслам, халодны журавінавы кісель з шафраннай булкай на заедак. Стравы былі выкшталцоныя, а цана памяркоўная. Падзякаваўшы гаспадарам, сыты ды ўсьцешаны дальнабойнік паехаў далей. Ніхто ягоным расповедам пра файную дарожную кавярню веры ня даў. Едучы наступным рэйсам у Расею, зьбянтэжаны кіроўца ня здолеў знайсьці ўпадабанае “Княскае грыдніцы”...
Сюжэт сустракаецца і ў іншых народаў. Вандроўнікі заўжды імкнуліся ўпрыгожыць расповеды пра свае падарожжы драбніцай фантазіі.
Паляўнічы ты мой...
Адзін паляўнічы з Касьцюковічаў, літаральна “завернуты” на традыцыях і звычаях паляваньня, адным пекным ранкам замест лася застрэліў каня, што зблудзіў у лесе. Ад перажываньняў з нагоды такое прыкрае няўдаліцы, якая пусьціла б яго на кпіны людзкія ды зьняважыла яго як паляўнічага, дзядзька вырашыў паквітацца з сабою ліхою квітаю. Ён застрэліўся ў самым гушчары.
Байка пра надмерны гонар і залежнасьць ад таго, “што людзі скажуць”. Хто-ніхто заміж сланоў усё жыцьцё забівае мухаў, і пра самагубства ня думае.
Ківач фізыкесы
Адна старая настаўніца фізыкі, лежачы ў больніцы, трымала ў сябе на тумбачцы мэтраном, які ўвесь час стукаў. Суседкі па палаце лічылі гэта старэчым маразмам, а адна нават сказала тое настаўніцы ў вочы. Яна прамаўчала, але калі адчула, што памірае, сказала нядобразычліўцы: “Я канаю, але й ты таксама памрэш, ледзьве спыніцца гэты ківач”. Тая паблажліва хітнула галавою, ідучы на перавязку пасьля выдаленьня скулы. Перавязны пакой быў на паверх вышэй, і жанчына, падымаючыся па прыступках, пасьлізнулася ды скацілася долу, скруціўшы галаву. Пазьней высьветлілася, што акурат у той час санітарка спыніла мэтраном памерлай настаўніцы.
Перадсьмяротны праклён здаўна лічыўся самым моцным. Гэта сага пра наканаванасьць, страх сьмерці і пра павагу да старых людзей.
Сяргей Балахонаў
