Так, чатырма словамі, можна ахарактарызаваць кнігу «Беларусь: сцэнары рэформаў». У складаньні яе бралі ўдзел беларускія палітолягі ды эканамісты, а таксама замежныя экспэрты. Куратары праекту — дырэктар Беларускага калегіюму Алесь Анціпенка і рэдактар часопісу «Arche» Валер Булгакаў. Сцэнаром можа скарыстацца любы ўрад, незалежна ад яго палітычнай плятформы. Зыходная пазыцыя аўтараў «сцэнару» — неабходнасьць інтэграцыі Беларусі ў Эўропу. Прапанаваныя рэформы павінны прывесьці Беларусь да адпаведнасьці мінімальным патрабаваньням Эўразьвязу да краінаў-кандыдатак. Рэформы тычацца ўсіх сфэраў. Напрыклад, ідэал палітычнага ладу краіны для складальнікаў кнігі — парлямэнцка-прэзыдэнцкая рэспубліка, у якой прэм’ер і Саўмін адказныя толькі перад парлямэнтам. Апошні з «палаты» мусіць ператварыцца ў «Сойм».
Прадугледжваецца таксама ўвядзеньне мясцовага самакіраваньня, рэформа выбарчага заканадаўства, зьмены ў судовай сыстэме (міравыя судзьдзі замест народных засядацеляў), скасаваньне сьледчых падразьдзяленьняў МУС, КДБ, пракуpатуры, дэпартамэнту фінансавых расьсьледаваньняў. Прапануецца ўвесьці прыватную адвакатуру. КДБ мае быць пераназваны ў службу нацыянальнай бясьпекі, міліцыя — у паліцыю...
Рэформы ў эканоміцы — прыватызацыя, забесьпячэньне свабоды прадпрымальніцкай дзейнасьці, пераход да свабодных цэнаў, разьвіцьцё малога і сярэдняга бізнэсу, падатковая рэформа, рэструктурызацыя прамысловасьці (гіганты цяжкай прамысловасьці стануць маёмасьцю буйных замежных кампаній). У сацыяльнай сфэры — пераход да сыстэмы сацыяльнага страхаваньня праз разьвіцьцё пэнсійных фондаў і страхавой мэдыцыны. Больніцы, напрыклад, прапануецца акцыянаваць і перадаць у валоданьне працоўным калектывам. Паліклінікі таксама будуць пераведзеныя на платную аснову. Пры гэтым мае быць уведзеная сыстэма сямейна-спэцыялізаванай мэддапамогі — людзі самі змогуць выбіраць сабе доктара.
Валер Булгакаў зазначыў, што сцэнары распрацаваныя на доўгатэрміновую пэрспэктыву. Алесь Анціпенка папярэдзіў: калі рэформы праводзіць запозьнена, за іх давядзецца заплаціць нашмат больш. Але ўсё ж «спазьніцца з рэформамі немагчыма».
Кніга стала таксама спробай падагульніць дзяржаватворчую і рэфармісцкую думку, якая разьвівалася з пачатку 90-х. Тут прааналізаваныя праграмы палітычных партыяў і перадвыбарчыя праграмы кандыдатаў у прэзыдэнты. Праца над стварэньнем тому йшла цягам году. У ёй бралі ўдзел палітолягі Ўладзімер Мацкевіч і Віталь Сіліцкі, былы судзьдзя Канстытуцыйнага суду Міхаіл Пастухоў, эканамісты Ўладзімер Калупаеў і Міхась Залескі ды многія іншыя.
Каардынатарка праекту ад Фонду імя Сьцяпана Батуры спн.Агнешка Камароўска падкрэсьліла, што адна з мэтаў выданьня — ажывіць распрацоўку канцэпцый разьвіцьця і дыялёг пра эўрапейскую будучыню Беларусі, а таксама актывізаваць грамадзкую дыскусію па гэтай тэматыцы. Экспэрты з балтыйскіх краінаў, Польшчы, Славакіі, Украіны, Баўгарыі расказвалі пра досьвед эўрапейскай інтэграцыі і давалі камэнтары да ідэяў беларскіх калегаў. Спадарыня Рута Вайніенэ, віцэ-прэзыдэнтка Літоўскага інстытуту свабоднага рынку, сказала на прэзэнтацыі: «Я падзялілася досьведам літоўскіх рэформаў. Але я ня ведаю, ці прымуць іх беларусы, ці павераць у гэта? Зрабіце хоць адну рэформу з гэтай кнігі — і вы адчуеце, як гэта добра». Тамсама, на прэзэнтацыі, што адбылася ў менскім Міжнародным адукацыйным цэнтры, спн.Рута Вайніенэ пажадала ўсім сустрэцца ў Эўразьвязе.
Вераніка Дзядок
