Павесяліла мяне добра прапанова назваць разэтку й вілку лычкай ды тычкай. Цікава. Але мушу заўважыць, што слова «тычка» ўжо існуе зь іншым сэнсам. Гэта нейкі калок, які тыкаюць на градку, каб віліся павойныя расьліны. Або шост, якім садавіну зьбіваюць. Або паплавок, буёк. А яшчэ казалі пра таго, хто задаецца: «Задраў носа — тычкай не дастанеш». Цяпер слова «тычка» ўжываюць таксама адносна тых вехаў у чырвона-белыя палоскі, якія ўзімку на ўзбочынах дарог стаяць, каб край дарогі пазначыць. А яшчэ я жартам называю тычкай тэлевізійную вышку. Гэтая мэталёвая канструкцыя тырчыць, бы сапраўдная тычка. Я так і кажу — тэлетычка!
А што да разэтак ды вілак, дык, можа, ня трэба так адпрэчваць тое, што маем. Слова «вілка» для нас не чужое. Усе ў вёсцы ведаюць, што такое вілкі, якімі гной кідаюць. Падабенства ж нейкае ёсьць. Таму вілку можна пакінуць вілкай. Дарэчы, яшчэ вілку называлі штэкерам. Але слова гэта нямецкае, а мы хочам нечага свайго, так?
Разэтку, на прыклад польскай ды ангельскай моваў, можна назваць проста — «гняздо». Прынамсі, і гэтае абазначэньне разэткі для палешукоў ня новае. Уласна птушынае гняздо ў нас называюць кублом.
Такім чынам, можна ўтыкаць вілку (ці штэкер?) у гняздо. Як вам?
Хачу дадаць яшчэ пару слоў зь іншай галіны. Я мушу сутыкацца з аўтамабільнай тэрміналёгіяй. Там таксама ўсё занядбана. Дык я ўжываю для сябе некалькі новых словаў, каб замяніць расейскія калькі. Аўтамабільны рэмень — «пас». Дворнікі, што шыбу выціраюць, я называю «выцірачкі», паводле іх прызначэньня. А вось з падшыпнікам давялося цяжкавата. Вельмі не падабалася мне гэтае слова. Чуюцца ў ім шыпы. А да самога падшыпніка ніяк яны не стасуюцца. Палез я тады ў слоўнікі і заўважыў, што ў некаторых мовах у аснове гэтага тэрміну ёсьць слова «ложак», ці «ложа». Круціў я гэтае ложа на языку — нічога ня выйшла. Але аднойчы неяк сама стварылася камбінацыя з падшыпніка і ложа — «падложа». Так я ўжо і прызвычаіўся да гэтага слова. Здаецца, што яно даўно ўжо існуе. Неяк я прапаноўваў яго ў газэце «Наша слова». Дык чытачы адгукнуліся станоўча.
Напрыканцы хачу пажадаць, каб «НН» працягвала справу рэабілітацыі нашай мовы. Гэта і цікава, і неабходна.
Яўген Саляйчук, Пінск
