Ехаў надоечы ў гарадзкім аўтобусе. На адным зь сядзеньняў чорнай фарбай намаляваны вялікі фашыстоўскі крыж. Аніхто не абураўся. Усё ціха — ціп-топ, нібыта так і трэба, нібыта гэтак заўжды і было. Відаць, гэтая свастыка ў аўтобусе ўжо ня першы дзень.
Хутчэй за ўсё, намалявалі гэты крыж зусім не ідэалягічна падкаваныя на «Майн кампф» нэафашысты і не брытагаловыя РНАшнікі, а звычайныя смаркачы з 6—8 клясаў, якім папросту няма чым заняцца.
Неаднаразовыя нападкі вандалаў зьведвалі і барысаўскія габрэйскія могілкі. І там справа зусім не ў скінхедах. Ведаў аднаго хлопца, які распавядаў мне, як ён зь сябрамі «весела» праводзіў час на тых могілках. Калі я спытаў, на якую трасцу ён бурыў надмагільныя помнікі, ён ці не са «сьвятой» шчырасьцю адказаў: «Дык гэта ж прыкольна!»
Зьяўленьне свастыкі ў аўтобусе папярэднічала сьвяткаваньню 60-годзьдзя вызваленьня Беларусі, якое прадстаўнікі ўлады абяцалі адзначыць супэрпампэзна. На ідэалягізацыі і міталягізацыі мінулай вайны будуецца падмурак сучаснай дзяржаўнай ідэалёгіі, якая апошнімі гадамі сілай насаджаецца моладзі празь піянерыю і БРСМ. Прымус натыкаецца на супраціў у юначых галовах. Улада безь перапынку падкрэсьлівае сваю духоўную повязь з «нашымі», таму бунтарам не застаецца нічога іншага, як перайсьці ў лягер ворага.
Ніякая ідэалёгія ня можа быць насаджана прымусам зьверху. Яна павінна быць зразумелай кожнаму грамадзяніну краіны з маленства. Магчыма, я гавару ў нечым банальныя рэчы, але найперш ідэалёгія павінна грунтавацца на мове, гісторыі, культуры, традыцыі тытульнай нацыі, а не на сумнеўнай чужой гісторыі.
Вось у такой атмасфэры абыякавасьці і сустрэў Барысаў Дзень Рэспублікі. Спадзяюся, што ўрэшце замажуць свастыку, а то, далібог, сорамна перад вэтэранамі. Надпісы «Зубр» вунь жа як хутка зафарбоўваюць.
Зьміцер Панкавец, Кастрыца
