Моды на сьлёзкі няма, ёсьць мода на punk-core. Дзевяць гуртоў-канкурсантаў прывезьлі на «Басовішча» ў Гарадок жорсткае, грымотнае гучаньне. Тэксты песень нязьменна заставаліся загадкай, бо за «аранжыроўкамі» слухачам іх не было чуваць. Справа журы (ў складзе Вячаслава Кораня, Ілёны Карпюк, Лявона Тарасэвіча і Макса Івашына) падавалася простай — шукаць сярод канкурсантаў выключэньні.
З шэрагу аднолькавых гуртоў судзьдзі справядліва вылучылі «Тарпач». Калі б у 15-тысячнага фэсту была адзіная душа, ёй сталі б музыкі з «Тарпачу». Яны былі скрозь, і паўсюль іх было заўважна.
Гэта не public relations, а сапраўдная любоў да сваіх слухачоў. Нават да польскіх мытнікаў, якія старанна параўноўвалі фоткі ў іх пашпартах з аплеценымі гроздкамі рознакаляровых косак тварамі.
Я з хлопцамі з «Тарпача» нажраёміўся яшчэ ў аўтобусе, па дарозе да Гарадку. Спачатку пілі па чарзе зь нязручнага плястыку з-пад ёгурту, але потым выменялі на кілбасу аднаразовыя кубачкі ў гурту «Son-cavarot».
Пара музычных аўтобусаў ехала хутка й весела, у адным — канкурсанты, у іншым — госьці. За Слоні-мам заблукалі ў тумане. Адразу ўявіліся стужкі навінаў: «Два аўтобусы зь беларускімі музыкамі згубіліся па дарозе на фэст «Басовішча 2004». Пошукі выніку не далі».
Празь мяжу не пусьцілі бубнача гурту «Black Sugar». Той думаў, што яго былі дэпартавалі з Поль-шчы на два гады, а яго дэпартавалі на тры. Але «Black Sugar» здолеў ня проста выступіць, а адкрыць 15-е «Басовішча» кавэр-вэрсіяй песьняроўскай «Малітвы» на верш Купалы.
Кавалак лесу пад Гарадком быў адмыслова агароджаны пад фэст. Ахоўнікі па пэрымэтры агароджы па-сяброўску тлумачылі, чаму ля канцэртнай пляцоўкі нельга ўжываць піва. Вялікі экран дубляваў тое, што рабілася на сцэне. А пасярод лесу купкамі стаялі біяпрыбіральні — эўрапейскі шок для тых, хто пабываў на найбуйнейшым беларускім рок-фэсьце ўпершыню.
Фэст пачаўся «вольнай сцэнай» — паказальнымі выступамі гуртоў, чыё майстэрства адпавядае ўзроўню, але не фармату «Басовішча». Гэта была цікавая спроба зазірнуць у будучыню фэсту, прадказаць яго разьвіцьцё.
Пасьля «Black Sugar» былі «Crack» і «In Extremis» — польскі панк-мэтал, бессэнсоўны й бязьлітасны. Адтулінай сталіся менскія «The Jitters», што выконвалі рамантычны рок па-ангельску.
Самае цікавае на «Басовішчы» адбылося паміж «вольнай сцэнай» і конкурсам, увечары 23-га, калі на сцэне пачалі зьяўляцца госьці. Бо выступалі гурты, якіх — у адрозьненьне ад хедлайнэраў з «NRM» ці псыхадэлічных экспэрымэнтатараў з «Judy 4», пакінутых на ранак 26-га, — мала дзе пачуеш.
Гурт «Indigo» запрашэньне на сёлетняе «Басовішча» адзначыў нарэшце запісаным альбомам — узнагародай за перамогу на мінулым. У новых песьнях першабытная магутнасьць голасу Русі спалучаецца з ірваным рытмам аранжыровак.
З маладняку на фоне «Indigo» не згубілася толькі познаньская «Tri-quetra» — гурт, у рэпэртуары якога, акрамя польскіх, ёсьць яшчэ й песьні на беларускай мове. Берасьцейская «Сьцяна» не прагучала празь няўдала адстроены гук — у тым ліку й «Вясны.by», якую ўсе гатовыя былі слухаць у любой якасьці. Бярозаўскі «:Б:Н:» замарыў аднастайнасьцю, тым больш што ўсе ўжо чакалі зорную «Rimu» й «Нэйра Дзюбель». На іх а другой ночы і скончыўся першы дзень фэсту.
Конкурсная праграма «Басовішча» цікавіла ня ўсіх, таму прайшла пры напаўпустых лавах. Адкрываў конкурс «Tesaurus». Дасьведчаныя людзі прагназавалі яму як мінімум перамогу. Аднак у адсутнасьць галоўнага лабіста хрысьціянскіх выканаўцаў, журналіста Вітаўта Мартыненкі, якога празь мяжу не пусьцілі з нагоды хуткага юбілею (сорак пяць, сорак пяць, пашпарт трэба зноў мяняць), «Tesaurus» нічога ня выйграў.
Гарадоцкі гурт «5 set 5» спадзяваўся на дапамогу родных сьценаў — дарма! У іх музыцы былі цікавыя ўсходнія забабончыкі, але яна засталася ўсё тым жа hard-core (адбітак густаў Кораня й Памідорава, якія адбіралі канкурсантаў?).
Адрозную праграму падаравалі гледачам музыкі з «Taxi», аднак іх цяжкія мілагучныя баляды з насычаным клявішным фонам час ад часу зьбіваліся на рубілава. «Taxi» ўсё ж такі не паехала з Польшчы без прызоў: гітарыстка Насьця Зубрылава атрымала падарунак — музычны інструмэнт ад крамы «Allegro». Журы нейкім чынам дазналася, што Насьця грае на пазычанай гітары.
Нарэшце, «Тарпач». Асноўнае пытаньне — ці не перашкодзіць Сьвеце сьпяваць пірсінг у губе? Аказалася, Сьвета не зьбіралася сьпяваць. Яна крычала, тупала, скакала... Грымоты punk-core схавалі ад слухачоў ня толькі словы, але й партыю сола-гітары... Нечакана недзе завыла аўтасыгналізацыя...
«Тарпач» атрымаў галоўны прыз — права на запіс уласнага альбому на студыі «Radio Bia?ystok». Цікава, што для бубнача Аляксея Яфрэменкава гэта ўжо другая перамога на «Басовішчы»: першы раз быў з «Partyzone» (дзе яны, тыя ляўрэаты?) два гады таму.
Музычнага крытыка Зьмітра Падбярэскага выступы канкурсантаў ня надта парадавалі, бо назіралася стылёвая аднастайнасьць: музыка зводзілася да двух стылёвых напрамкаў — цяжкі кор і тое, што называюць «індэпэндэнт». «Я так і не пачуў у праграме ніводнага добрага сола на гітары». Сярод выступоўцаў ён вылучае «Таксі» і «Сонцаварот». На думку Падбярэскага, каб узровень канкурсантаў не зьніжаўся, можна было б пашырыць стылёвыя рамкі «Басовішча» — каб у Гарадку гучалі і блюз, і поп-рок.
Ёсьць знак часу ў тым, што Музыка Маладой Беларусі гучыць сярод беластоцкага лесу. «Басовішча» засталося адзіным фэстам, падчас якога ў маладых музыкаў ёсьць магчымасьць прадэманстраваць сваё майстэрства, а ў маладых гледачоў — магчымасьць скласьці ўяўленьне пра найлепшае ў сучаснай айчыннай музыцы. Еднасьць тысячаў людзей вакол беларускай музыкі і ёсьць фэномэнам «Басовішча».
Павал Сьвярдлоў, Гарадок—Менск
