Устаноўка помнікаў на магілу — даніна памяці і адначасова тэхнічна складаны працэс са сваімі асаблівасцямі і падводнымі камянямі. Гранітная майстэрня Belgranstil.by адказвае на самыя частыя пытанні тых, хто вырашае паставіць помнік у памяць аб блізкім.
Чаму помнікі ставяць у цёплы час года? Чаму нельга паставіць цёплай зімой?
Гэта звязана з тэхналогіяй устаноўкі помніка. Каб ён стаяў доўга, не перакошваўся, не прасядаў, у яго павінна быць трывалая, шчыльная аснова.
На зямлю насыпаецца падушка з пяску. Пасля гэтага яна праліваецца вадой для ўшчыльнення. У зімовы час пры мінусавых тэмпературах вада замярзае і застаецца на паверхні да пацяплення. Гэта першы аргумент на карысць правядзення работ у цёплы час.
У працэсе ўстаноўкі дэталяў асновы помніка, яны змацоўваюцца бетонам — сумессю, якая складаецца з цэменту, пяску і вады. Для правільнага застывання раствору і набору ім неабходнай трываласці патрэбна не проста плюсавая тэмпература. Яна павінна быць не ніжэй за плюс 5 градусаў. Гэта мінімум. Аптымальнай лічыцца тэмпература 15-20 градусаў вышэй за нуль.
У будаўніцтве існуюць пластыфікатары, якія дазваляюць працаваць з бетонам пры мінус 20, але пры гэтым патрабуецца строгае захаванне мер, якія выканальныя толькі ва ўмовах буйнамаштабнага будаўніцтва.
Трэцяя акалічнасць, якая перашкаджае ўстаноўцы помніка зімой, заключаецца ў тым, што перад пачаткам работ патрабуецца трохі паглыбіць існуючы ўзровень. Змёрзлая зямля адколваецца кавалкамі. Утвораныя пустэчы трэба запаўняць і ўшчыльняць. А пясчаная падушка, якая для гэтага робіцца, патрабуе плюсавых тэмператур, аб чым ужо гаварылася вышэй.
Як вырабляюць помнікі з граніту? Колькі часу гэта займае?
Граніт здабываецца ў каменяломнях. Ад агульнага масіву адколваюцца груды. Да іх ёсць толькі адно патрабаванне — зручнасць транспарціроўкі і адносная цэласнасць. Іншымі словамі, з адколатых кавалкаў у далейшым павінна быць магчыма нешта вырабіць.
Пасля трапляння ў цэх апрацоўкі камяні абследуюцца на наяўнасць унутраных расколін. У гатовым вырабе яны недапушчальныя. Таму першаснае распілоўванне робіцца так, каб атрымаць цэльныя нарыхтоўкі без унутраных дэфектаў.
Далей атрыманыя паўфабрыкаты пліт сартуюцца ў адпаведнасці з наяўнымі замовамі. Падбіраюцца прыдатныя для прастакутных помнікаў, фігурнай формы, вялікіх і малых памераў. Пры гэтым надаецца ўвага малюнку каменя. На гэтым этапе да працэсу падключаецца дызайнер. Ён дапамагае сартаваць нарыхтоўкі з улікам вонкавага выгляду будучага пярэдняга боку.
Наступны этап — шліфоўка, выразанне фігурных контураў. Пліта прымае абрысы, блізкія да замоўленых.
Затым камень паліруецца. У залежнасці ад замовы апрацоўваецца толькі пярэдні бок, або разам з ім тыльны і тарцы. Паліроўка вырабляецца перад гравіраваннем надпісаў і малюнкаў.
Справа ў тым, што малюнак можа складацца не толькі з рысак, але і святлоценявых пераходаў — паўтонаў. Калі паліраваць паверхню пасля гравіроўкі, то ўспрыманне паўтонавага малюнка можа змяніцца. З-за гэтага мастацка-тэхналагічны працэс выконваецца менавіта ў такой паслядоўнасці.
Пры неабходнасці контуры і ўнутраная частка нанесеных ліній паліруецца паўторна.
Апошняя аперацыя — серабрэнне або залачэнне надпісаў і малюнкаў. Гэта абмяркоўваецца загадзя, але можа быць уключана ў замову пасля агляду канчатковага выніку.
Усталяванне помніка на магілу
Перад пачаткам работ правяраецца стан грунту: наколькі ён трывалы, ці няма небяспекі прасадкі.
Для гарантыі пасля насыпання на грунт пясчанай падушкі і пралівання яе вадой укладваецца каркасная аснова. Яна складаецца з падоўжных і папярочных бэлек. Іх памеры перавышаюць даўжыню і шырыню магілы так, каб канцы абапіраліся на некрануты грунт.
Каркас заліваецца бетонным растворам. Пасля застывання на яго ўсталёўваюць кветнік і падстаўку пад пліту помніка. У яе ўмантаваныя спецыяльныя стрыжні, якія фіксуюць вертыкальнае становішча мемарыяльнай гранітнай пліты.
Заключны крок — усталяванне помніка на аснову, праверка якасці і прад'яўленне замоўцу.
Тэрміны выканання замовы
Звычайна выраб помніка з граніту, з улікам выпілоўвання асновы, займае 2-3 тыдні. Прастакутныя пліты, як больш простыя, робяцца хутчэй. Складаныя фігурныя контуры больш працаёмкія, асабліва калі замаўляецца паліраванне бакавых паверхняў. Гэта звязана з тым, што выгнутыя паверхні апрацоўваюцца на станках з праграмным кіраваннем або адмысловымі ручнымі інструментамі, абсталяванымі паліравальнай галоўкай. Апошні варыянт патрабуе нашмат больш часу, таму тэрмін выканання замовы зрушваецца да максімальнай адзнакі.
На помнікі, якія вырабляюцца па індывідуальных праектах, напрыклад са складаным барэльефам, сыходзіць 2-3 месяцы.
Усталёўваецца помнік за 1-3 дні. З улікам падрыхтоўчых этапаў працэс можа заняць да аднаго тыдня.
Дзякуючы працы, укладзенай ва ўзгадненне, выраб, устаноўку і догляд за мемарыяламі нашых блізкіх, мы згадваем іх часцей. І хоць помнік стаіць на могілках, людзі працягваюць жыць у нашай памяці заўсёды.
Замовіць помнік
