Фота Надзеі Бужан
Па тлумачэнні журналісты звярнуліся да намесніка старшыні Пастаяннай камісіі па адукацыі, культуры і навуцы Ліліі Кір'як.
Дэпутат падкрэсліла, што нарматыўны акт яшчэ не прыняты, усе новаўвядзенні пакуль знаходзяцца ў стадыі абмеркавання. Некаторыя змены адлюстроўваюць тое, што ўжо працуе на практыцы.
Напрыклад, профільнае навучанне ў 10-11 класах арганізавана, але цяпер гэта будзе прапісана ў Кодэксе — і такіх момантаў нямала.
Па словах парламентарыя, фармулёўкі аб тым, што «бацькі не змогуць умешвацца ў навучальны працэс», у абноўленым кодэксе няма.
Такім чынам магла быць інтэрпрэтаваная норма аб тым, што законныя прадстаўнікі непаўналетняга маюць права знаёміцца з ходам адукацыйнага працэсу, але ў парадку, устаноўленым установай адукацыі. То-бок школа будзе прапрацоўваць правілы, як менавіта бацькі змогуць уплываць на навучанне дзіцяці.
Права ўдзельнічаць у жыцці школьніка ў законных прадстаўнікоў ніхто не адымае.
— Ужо цяпер бацькі могуць удзельнічаць у кіраванні адукацыйным працэсам праз органы самакіравання (апякунскі савет, савет школы, бацькоўскі камітэт, савет па прафілактыцы). Але на практыцы пачасціліся выпадкі, калі законныя прадстаўнікі залішне і неабгрунтавана ўмешваюцца ў адукацыйны працэс, а менавіта навязваюць настаўніку сваё бачанне, як правесці ўрок, якую ацэнку паставіць. Гэта значыць, у нас, груба кажучы, «усе ведаюць, як вучыць», але часам гэтыя ж бацькі не выконваюць належным чынам свае функцыі па выхаванні дзяцей. І ў такой сітуацыі дыктаваць настаўніку свае ўмовы — непрымальна, — тлумачыць Лілія Кір'як.
Парламентарый падкрэслівае, што Кодэкс наўпрост нічога бацькам не забараняе, ён толькі ўстанаўлівае агульныя патрабаванні і нормы.
Які будзе сам парадак узаемадзеяння бацькоў і ўстановы адукацыі, прапішуць у лакальных дакументах — Статуце школы або правілах унутранага распарадку.
Чаго яшчэ чакаць? Лілія Кір'як пракаментавала некалькі змен, якія тычацца школ і дзіцячых садкоў.
Агульная сярэдняя адукацыя стане абавязковай
Цяпер школьнікі абавязаны атрымліваць толькі базавую адукацыю — 9 класаў сярэдняй школы або гімназіі. Практыка паказвае, што практычна ўсе выпускнікі базавай школы працягваюць навучанне, сёння гэта натуральная патрэба, каб моцна стаяць на нагах, каб стаць спецыялістам у нейкай сферы. То-бок фактычна гэтая мадэль, калі ўсе атрымліваюць агульную сярэднюю адукацыю, сёння рэалізуецца — не толькі праз 10-11-я класы агульнаадукацыйнай школы, але і праз прафтэхадукацыю, спецыяльную адукацыю, сістэму вячэрніх класаў. Сёння дзяцей, якія не хочуць вучыцца далей, мізэрны працэнт.
Rebenok.by удакладніў, ці значыць гэта, што працаваць адразу пасля 9 класаў будзе нельга?
— Можна, але ў выключных выпадках, калі ў выпускніка 9-га класа ёсць нейкія асаблівасці. І нават такому падлетку будзе прапаноўвацца індывідуальны адукацыйны маршрут, які яму па сілах.
Законам будзе замацаваная дыстанцыйная форма навучання
Калі вясной мінулага года абмяркоўваўся варыянт пераходу на дыстанцыйнае навучанне ў сувязі з эпідэміялагічнай сітуацыяй, у Міністэрстве адукацыі падкрэслівалі, што дыстанцыйнай формы ў Беларусі няма, вучыцца можна толькі ў школе альбо па індывідуальным плане. У новым кодэксе аб адукацыі падыход да гэтага пытання зменіцца.
— Практыка паказала, што нам неабходныя альтэрнатыўныя метады навучання, каб і на «дыстанцыйцы» дзеці, якія хварэюць або па нейкіх прычынах не могуць наведваць заняткі, маглі працягваць вучыцца. І цяпер дыстанцыйная форма навучання вылучаецца як абсалютна самастойная, не як завочная.
Лілія Кір'як адзначае, што Кодэкс не прапісвае, у якіх выпадках дзеці змогуць перайсці на дыстанцыйную форму. Будуць распрацаваны падзаконныя акты і метадычныя рэкамендацыі па кожнай ступені адукацыі. Але ўжо цяпер можна сказаць, што ў ВНУ ўзровень дыстанцыйнага навучання плануецца значна больш сур'ёзным — як асобная і незалежная форма навучання. У школах традыцыйная класна-ўрочная сістэма застаецца ў прыярытэце, нягледзячы на тое што ўжо створана і дапаўняецца анлайн-платформа для навучання школьнікаў.
— Дыстанцыйная форма стане альтэрнатывай у тых сітуацыях, калі дзіця не зможа нейкі час наведваць урокі, — адзначыла парламентарый.
Дзіця, якое вучыцца дома, зможа час ад часу хадзіць у школу
Гэтая змена важна для тых сем'яў, у якіх дзеці вучацца дома па медыцынскіх паказаннях. Дзеючы кодэкс не прадугледжвае варыянтаў, калі школьнік час ад часу ўсё ж з'яўляецца на ўроках. Калі абраны фармат навучання дома, настаўнік павінен прыходзіць да дзіцяці — без выключэнняў. Новая рэдакцыя дазволіць дзецям больш кантактаваць з аднакласнікамі.
— Гэта робіцца для сацыялізацыі дзяцей. Ёсць прадметы, напрыклад, калі выкарыстоўваюцца камп'ютары, і дзіцяці можа быць цікава прыйсці на заняткі і паразмаўляць з іншымі дзецьмі. А калі дзіця закрыць толькі ў дамашніх сценах, аб якой сацыялізацыі мы гаворым?
Ліцэі пераймянуюць у каледжы (але не ўсе)
Таксама па новым кодэксе плануецца прыбраць і некаторыя іншыя назвы тыпаў установы адукацыі, напрыклад, «гімназія-інтэрнат», «вячэрняя школа», а таксама «ліцэі» ў дачыненні да ўстаноў прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі. Усе яны будуць называцца каледжамі.
А вось ліцэі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі, дзе вучацца таленавітыя дзеці, ніхто чапаць не будзе, супакойвае бацькоў парламентарый. Раней на гэту тэму выказаўся таксама міністар адукацыі, аспрэчыўшы чуткі аб тым, што ліцэі будуць зачыняць або рэарганізоўваць.
Калі менавіта будзе прыняты новы Кодэкс аб адукацыі, Лілія Кір'як не змагла адказаць. Верагодней за ўсё, другое чытанне пройдзе падчас восеньскай сесіі, і да 2022 года дакумент уступіць у сілу.
