Vybary ŭ Niamieččynie: małyja partyi spraŭlajuć bal.
Heta byli vybary, na jakich kožny abvieściŭ siabie pieramožcam. Sacyjał-demakraty — bo nabrali bolš, čym im praročyli sacyjolahi. CHDS/CHSS (225 hałasoŭ) — bo nabrali bolš za sacyjał-demakrataŭ (222). Liberały (61) — bo nabrali rekordnuju dla siabie kolkaść hałasoŭ. «Zialonyja» (51) — bo zdoleli zachavać padtrymku vybarcaŭ. «Lavica» (54) — tamu što trapiła ŭ parlament usiaho praz dva miesiacy paśla taho, jak abjadnałasia ŭ adnu partyju.
Ale kali pieramahli ŭsie, značyć pieramožcy niama. I kali jon źjavicca, pakul nieviadoma. Sacyjał-demakraty navat razam ź «zialonymi» nia majuć dastatkova hałasoŭ, kab pryznačyć kiraŭnikom dziaržavy svajho čałavieka. Ale ž i chryścijanskim demakratam brakuje siły. Roźnica palahaje ŭ tym, što ŭ «čyrvonych» jość svoj čałaviek na pasadzie — Hierchard Šroder. Jon užo zajaviŭ, što sychodzić sa svajoj pasady nie źbirajecca — prynamsi, pakul novasfarmavanaja parlamenckaja bolšaść nia vyrašyć inakš.
Viasiołkavy parlament
Rasčaravanyja ŭ vialikich partyjach, niemcy addali svaje hałasy małym. Ciapier palityčnamu bamondu daviadziecca prydumlać vytančanyja schiemy kaalicyjaŭ, kab stvaryć chacia b adnosna stabilny ŭrad. U Bundestahu 613 miescaŭ. Kab mieć mahčymaść pryznačać kanclera, treba mieć bolš za 307 deputackich mandataŭ. Tamu mahčymyja nastupnyja varyjanty.
«Vialikaja kaalicyja» — «čornyja» plus «čyrvonyja». Razam CHDS/CHSS i sacyjał-demakraty majuć 447 miescaŭ u Bundestahu. Adnak jak spałučyć razam hałoŭnych palityčnych supiernikaŭ? Tamu «vialikaja kaalicyja» razhladajecca jak samy apošni varyjant. Choć niamieckaja palityčnaja kultura jaje nie vyklučaje.
«Śviatłafor»: «čyrvonyja» + «žoŭtyja» (SvDP) + «zialonyja». Raniej Svabodna-demakratyčnaja partyja išła ŭ tandemie z CHDS/CHSS. Ci ŭžyviecca jana ŭ spracavanaj kaalicyi «zialonych» i «čyrvonych»? Taki dośvied jana ŭžo mieła ŭ pačatku 1980-ch.
«Jamajka» (spałučeńnie koleraŭ nahadvaje ściah vyspy ŭ Karybskim mory) — «čornyja»+«žoŭtyja»+ «zialonyja». Tut užo «zialonym» daviadziecca ŭklińvacca pamiž sałodkaj paračkaj CHDS/CHSS dy liberałaŭ. Mahčymaj prablemaj moža być žadańnie «čornych» padoŭžyć termin dziejańnia atamnych elektrastancyjaŭ, što nie padabajecca «zialonym».
Cikava, što supracoŭničać ź Levaj partyjaj Oskara Łafantena (naščadkami kamunistaaŭ) i «čornyja», i «čyrvonyja» pryncypova admaŭlajucca.
Biełaruski interas
U najbližejšyja čatyry hady rezkich krokaŭ ad Niamieččyny možna nie čakać: palityka ŭradu troch partyjaŭ budzie kampramisnaj, a palityka ŭradu «vialikaj kaalicyi» supiarečlivaj i chaatyčnaj.
Z adnaho boku, heta daść bolš mahčymaściaŭ niešmatlikim prabiełaruskim łabistam niejkim čynam upłyvać na pazycyju Niamieččyny — u novym Bundestahu buduć našmat bolš prysłuchoŭvacca da hołasu mienšaści. Adnak čakać bolšaj anhažavanaści ŭ spravy Biełarusi naŭrad ci varta. Niemcy buduć raźbiracca z svaimi ŭnutranymi prablemami.
Zamiežža mała cikavić niemcaŭ, značyć i ŭrad nia budzie pierajmacca aktyŭnaj zamiežnaj palitykaj. Prykład — debaty Hiercharda Šrodera z Anhiełaj Merkiel. Jany doŭžylisia paŭtary hadziny, ale tolki 5 chvilin z hetaha času byli pryśviečanyja prablemam zamiežnaj palityki, i toje vyklučna pytańniu siabroŭstva Turcyi ŭ EZ.
Kanservatyŭnyja koły šmat krytykavali Šrodera za toje, što jon zbudavaŭ asablivyja dačynieńni z Paryžam dy Maskvoj, hrebujučy intaresami novych siabroŭ EZ dy «transatlantyčnym siabroŭstvam». Adnak u toj čas, kali Frydbert Pluhier, adzin z hałoŭnych daradcaŭ chryścijanskich demakrataŭ pa pytańniach zamiežnych suviaziaŭ, rezka krytykuje voś «Paryž—Berlin—Maskva», Anhieła Merkiel paźbiahaje paŭtarać jaho słovy na publicy. Jak i Šroder, jana nazyvaje partnerstva z Rasiejaj «stratehičnym». Z pabudovaj hazapravodu pa dnie Bałtyjskaha mora Rasieju dy Niamieččynu źviažuć sapraŭdnyja łancuhi siabroŭstva, što ciažaram lahuć na krainy, jakija znachodziacca pamiž dźviuma «stratehičnymi partnerami». Adbudziecca heta i pry «śviatłafory», i pry «Jamajcy», i pry «vialikaj kaalicyi». Tamu palityčnyja lapsusy ŭ styli rasiejskamoŭnaj «Niamieckaj chvali» dla Biełarusi majuć šaniec zrabicca nie vyniatkam, a praviłam.
