Pra krainu «dziaduli Hiejdara» piša aśpirant Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniversytetu Alaksiej Łašuk.
Bakinskaja nabiarežnaja. Viecier z Kaśpijskaha mora. «Horad viatroŭ» — tak pierakładajecca nazva Baku. Źleva i sprava pa bakach buchty-padkovy harać ahni stalicy Azerbajdžanu, a śpieradu — čornaja biezdań Kaśpiju złučajecca z čornym biazdonnym niebam. Ale haryzont ubačyć usio-taki možna: pa ŭsim dalahladzie — tam, dzie mora sustrakajecca ź niebam, — rassypany ledź bačnyja ahieńčyki… Heta lichtary naftavych platformaŭ na šelfie Kaśpijskaha mora.
Nafta — hałoŭny składnik azerbajdžanskaha ekspartu. Naftazdabyča prynosić štohod miljardnyja prybytki. Užo bolš jak dziasiatak hadoŭ aperatarami naftabiznesu ŭ Azerbajdžanie źjaŭlajucca nia tolki dziaržava i kancern Azpetrol, ale i karparacyi British Petroleum, Shell, Total i inšyja naftavyja hihanty.
U najbližejšy čas ekspart nafty stanie jašče zručniejšy — užo adbyłosia ŭračystaje adkryćcio naftapravodu Baku—Tbilisi—Džejchan. Truba daŭžynioj 1767 km złučaje naftavyja radoviščy kaśpijskaha šelfu z tureckim portam Džejchan na Mižziemnym mory. Zastałosia tolki napoŭnić trubu naftaj, stvaryć patrebny cisk — i prablema rasiejskaha tranzytu vyrašanaja. Pazycyi Azerbajdžanu jak ekspartera nafty stanoviacca ŭpeŭnienymi i harantujuć stabilnyja dachody ŭ ćviordaj valucie.
«Kab hetyja zvyšprybytki nakiravać u realny sektar ekanomiki, možna było b palepšyć biznes-klimat i ŭzrovień žyćcia ŭ krainie, — kaža małady intelektuał Vuhar. — Toje, što adbyvajecca ciapier, — u najlepšym vypadku prajadańnie hrošaj, u horšym — kradziež». Vuhar — typovy pradstaŭnik maładoha pakaleńnia azerbajdžanskaj intelektualnaj elity. Atrymaŭšy vydatnuju adukacyju za miažoj, jon pracuje ŭ bakinskim pradstaŭnictvie adnoj ź mižnarodnych arhanizacyj i nadta cikavicca padziejami ŭ krainie. «Častka dachodaŭ ad nafty navat nie traplaje ŭ Azerbajdžan, častka dachodzić, ale marnujecca na pałacy. Tolki na mebli dla budynku navastvoranaha Fondu imia Hiejdara Alijeva ŭ centry Baku pajšło bolš za 30 młn dalaraŭ».
Fond imia H.Alijeva ŭznačalvaje žonka Ilchama Alijeva, syna Hiejdara. Paśla śmierci baćki adkaznyja pasady va ŭradzie i ŭ ekanomicy biaź źmienaŭ zastalisia za siamiejnikami j siabrami «kłanu». Zatoje paśla śmierci Hiejdara značna źmianiłasia haradzkaja tapanimika. «Heta — aleja imia Hiejdara Alijeva, — havoryć naš hid, — a heta — płošča imia Hiejdara Alijeva, praspekt imia Hiejdara Alijeva, spartovaja arena…» «...Imia Hiejdara Alijeva!» — praciahvajuć zamiežnyja hości. Paŭsiul vializnyja zialona-čyrvona-sinija (kolery nacyjanalnaha ściahu) bihbordy z vyjavami «viečna žyvoha» Hiejdara i jaho syna Ilchama. Adzin ź bihbordaŭ lepš za ŭsio ilustruje kult byłoha prezydenta, jaki stvarajecca ŭ Azerbajdžanie. Na plaka-cie — troje maleńkich dziaciej hulajuć u kubiki. A na kubikach — litary, ź jakich dzieci składajuć słovy: «Heydar baba» — «dziadula Hiejdar».
Sioleta ad zialona-čyrvona-sinich koleraŭ i tvaraŭ na plakatach na vulicach Azerbajdžanu strakacić uvačču. Akramia Alijevych, heta jašče j vyjavy kandydataŭ na parlamenckich vybarach. Pad uździejańniem mižnarodnaj supolnaści azerbajdžanskija ŭłady liberalizavali vybarčaje zakanadaŭstva i zrabili prazrystym praces vyłučeńnia dy rehistracyi kandydataŭ. U vyniku ŭ krainie adbyvajecca sapraŭdny vybarčy bum. Na 125 miescaŭ u «Mili Medžlisie» pretendujuć 1800 kandydataŭ. Vybary adbuducca ŭ hetuju niadzielu.
Baku—Miensk
∎
Baku—Tbilisi—Džejchan Praciahłaść trubapravodu Baku—Tbilisi—Džejchan składaje 1767 km. Prapusknaja zdolnaść — kala 1 młn barelaŭ u dzień. Aproč azerbajdžanskaj, pa naftapravodzie paciače nafta z Kazachstanu. Košt prajektu składaje 2,95 młrd dalaraŭ, a z ulikam vypłat pa kredytach — 3,6 młrd dalaraŭ. Pad 30% srodkaŭ byli vydzieleny kampanijami — udzielnikami prajektu, astatnija dadzieny Eŭrapiejskim bankam rekanstrukcyi i raźvićcia (EBRR) i Suśvietnym bankam. Analityki źviazvajuć spadzievy na padzieńnie cenaŭ na naftu z uviadzieńniem u dziejańnie hetaha trubapravodu.
