Płač veb-redaktara nad kamientarami. Piša Siarhiej Dubaviec 202

Stolki nianaviści ŭ kamentarach na sajcie Svabody! Ja nie adziny maderatar, ale skažu pra siabie —

choć ty chavajsia ŭ bulbu, kali ludzi nibyta tvaich pohladaŭ až nastolki biezapelacyjnyja, hłuchija i złyja.

Mižvoli zadumajeśsia — a ŭ čym ułasna ich i tvaje pohlady supadajuć? U prabiełaruskaj rytorycy? Mahčyma. Ale va ŭsim astatnim mnie časta chočacca pierajści na druhi bok vulicy.

Va ŭsim astatnim… Maja biełaruščyna nikoli nie była złoj, chamskaj, pa-prakurorsku «vykryvalnickaj». Nacyjanalnaja ideja — jak ideał, jak Žyrovicki abraz Božaje maci. Jana zaŭsiody adkryvałasia ludziam, imknułasia być ščyraj i pa-chryścijansku pakajalnaj. Heta da jaje i pryvablivała.

Uvohule dobry ton kožnaj dyskusii pačynajecca z tvajoj unutranaj hatovaści być pierakananym tvaim apanentam. Heta nie kapitulacyja, heta, naadvarot, mabilizacyja i šancy na budučyniu.

Na takim nastroi ŭ 1980-ja hady ŭ Biełarusi ŭźnik maładziovy ruch. Na takim nastroi jon staŭ masavym.

U tym niefarmalnym ruchu było mnostva ludziej usiakich pohladaŭ — liberały, kanservatary, marksisty, chipi, astrolahi i strašna pryznacca chto jašče. Prosta tady, kali ich stała až tak šmat, i stała mahčymym toje, što stałasia na pierałomie 80-ch i 90-ch. A paśla ŭsie raźbiehlisia. I stała toje, što stała ŭ siaredzinie 90-ch.

Dzie jany ciapier, tyja ludzi biełaruščyny?

Dvaccać hadoŭ tamu ja syšoŭ z BNF mienavita z-za hetaha razładu. Adčuŭ, što aproč nacyjanalnaje rytoryki mianie z hetaj arhanizacyjaj užo nia źviazvaje ništo. Dyj nacyjanalnaje mnie bačyłasia nie ŭ rytorycy, a ŭ imklivym pašyreńni movy, biełaruskaj idei, lubovi da svajho. A tut panavała kryŭda i złość. My nienavidzim! — čytałasia ŭ pozirkach ludziej. Nienavidzim Maskvu, KHB, Zachad i adzin adnaho. Nacyzm u Niamieččynie paŭstaŭ mienavita z taho, što pakryŭdžanaja nacyja prahna žadała revanšu. I ŭ nas jość ludzi, jakim padabajecca taki nastroj — być pakryŭdžanym i nienavidzieć.

Ale majo pytańnie nia ŭ tym. Navukoŭcy kažuć, što čałaviectva humanizujecca. Akazvajecca,

20-je stahodździe było samym niekryvapralitnym (u adsotkach da nasielnictva Ziamli) za ŭsiu historyju. Pry ŭsich vojnach i katastrofach. Pa-mojmu, heta dobraja tendencyja. A vy dumajecie inakš?

Jość dźvie biełaruščyny — adkrytaja dla prychilnikaŭ i nacmienskaja. Adkrytaja biełaruščyna adkrytaja navonki dla ŭsiaho isnaha ŭ hetym śviecie, bo jana bolšaja za ludziej, jana ideja. Nacmienskaja — adšturchoŭvajecca ad usiaho isnaha dziela samazachavańnia hrupy. Biełaruščyna tut mienšaja za intaresy ludziej, jana znak, jaki ich adroźnivaje ad čužakoŭ. Ale znak, u adroźnieńnie ad idei, nie pašyrajecca.

Vy zaścierahajecie ad zasilla multykulturalizmu, sijanizmu i homaseksualizmu. Strašnyja źjavy. Ale jeździačy «pa Eŭropach», ja ni razu nie sustrakaŭsia z hetymi prablemami, tym bolš absurdna ŭjavić, što jany b niejkim čynam zaminali majoj idei.

Zatoje paŭsiul bačyŭ realizavanuju nacyjanalnuju identyčnaść, viernaść tradycyi, i dumaŭ, što heta nam by pavučycca ŭ ich tamu, čaho my chočam, a ŭžo kryj boža vučyć ich.

I voś što ja zrazumieŭ pra našu nacyjanalnuju ideju. Miž inšym, u svoj čas ja j paznavaŭ jaje z pracaŭ jaje baćki Antona Łuckieviča, jaki pieršy abhruntavaŭ i našu dziaržaŭnaść i niezaležnaść. Ja zrazumieŭ, što

biełaruski nacyjanalizm moža abjadnoŭvać ludziej roznych, navat supraćlehłych palityčnych, sacyjalnych, kulturnych daktrynaŭ. U hetym jaho siła. Tak było ŭ našaniŭskuju paru, tak było ŭ časie paŭstavańnia maładziovaha ruchu.

Jeździli pratestavać suprać zatapleńnia Viciebščyny, nie adbyłosia zatapleńnia. Jeździli na abvałavańnie Prypiaci, nie adbyłosia abvałavańnia… Efekt adkrytaj supolnaści — jana, akazvajecca, usiemahutnaja. I apazycyju ŭ VS abrała jana, biehajučy pa kvaterach dy placach. Hramadzianskaja supolnaść.

Ja chaču, kab Biełaruś była biełaruskaj. Ale ja viedaju, što palityčna, cyvilizacyjna, kulturna jana była, jość i budzie roznaj. I ŭ nas jość šmat šancaŭ i mahčymaściaŭ jaje stvaryć. Dla hetaha treba pryznać, što

biełaruščyna — usichnaja, niezaležna ad połu, rasy, aryjentacyi ci pazycyi na vybarach.

A ŭsio inšaje — ad KDB:)

Radyjo Svaboda

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH