Vykładčyk Hrodzienskaha ŭniviersiteta zvolniŭsia ŭ znak pratestu: adkryty list Ihara Kuźminiča hubiernataru Šapiru 41

Staršy vykładčyk kafiedry teoryi dziaržavy i prava Hrodzienskaha ŭniviersiteta Ihar Kuźminič źviarnuŭsia praz svoj ŽŽ da kiraŭnika Hrodzienskaha abłvykankama Siamiona Šapira z nahody presinhu na vykładčykaŭ hetaj navučalnaj ustanovy i, u pryvatnaści, zvalnieńnia vosieńniu 2012 h. Andreja Čarniakieviča — adnaho z aŭtaraŭ knihi «Hrodnaznaŭstva».

Kuźminič zajaviŭ pra zvalnieńnie z HrDU u znak pratestu suprać presinhu na kalehaŭ.

Nahadajem, što 4 sakavika Šapira pryznaŭsia, što asabista zahadaŭ zvolnić Andreja Čarniakieviča: «Nakont Čarniakieviča prymaŭ zahad ja asabista», — skazaŭ jon. «Napisali padručnik i nadrukavali za miažoju. Za čyje hrošy? — vystupaŭ 4 sakavika hałoŭny čynoŭnik Haradzienščyny. — Nie, kab da mianie pryjści i pahavaryć!».Siamion Šapira taksama tady padzialiŭsia z prysutnymi, što rehularna čytaje zvodki KDB i viedaje ŭsio: «Va ŭniviersitecie šasnaccać čałaviek, jakija zaklikajuć źvierhnuć uładu».

U adkrytym liście Ihara Kuźminiča, jaki taksama zaznaŭ presinh uvosień 2012 h., havorycca:

«Pačynajučy z viasny-vosieni 2012 hoda ŭstanova adukacyi «Hrodziencki dziaržaŭny ŭniviersitet imia Janki Kupały» dla mianie źmianiłasia niepaznavalna. Momant, kali ja pačuŭ abvinavačvańni ŭ svoj adras z vusnaŭ administracyi ŭniviersiteta za svaje pohlady, za svaju hramadskuju pazicyju, jakija adlustravany ŭ maich kazkach i ese, staŭ vyznačalnym dla mianie.

Darosłyja ludzi z surjoznymi tvarami na poŭnym surjozie abmiarkoŭvajuć kazki dla dziaciej, jak niešta niedapuščalnaje…

Ź inšaha boku, ja pabačyŭ, jak hetyja ludzi bajacca. I mnie stała kryŭdna za ŭniviersitet, u jakim ja stolki pracavaŭ i jaki razhladaju jak svoj, za vykładčykaŭ, jakija tut pracujuć i navat za našu administracyju…

Ja admysłova źviarnuŭsia da Vas jak da staršyni Hrodzienskaha abłvykankama.

Pa-pieršaje, Vy źjaŭlajeciesia kiraŭnikom rehijanalnaj ułady i zdolnyja paŭpłyvać na pracesy, jakija adbyvajucca va ŭniviersitecie, pa-druhoje, mienavita Vas nazyvali inicyjataram źmienaŭ u staŭleńni da asobnych vykładčykaŭ našaha ŭniviersiteta

. Nie viedaju, ci heta praŭda i navat nie chočacca ŭ heta vieryć. Ale, pakolki asnoŭny pik «razmovaŭ» i cisku na mianie pryjšoŭsia na apošnija tydni pierad hałasavańniem na vybarach 2012 hoda, dumaju, što kali nie abłvykankam byŭ inicyjataram, to, jak minimum, abłvykankam davaŭ zhodu, kab takija razmovy z vykładčykami vialisia. Nie dumaju, što administracyja ŭniviersiteta pa svajoj inicyjatyvie mahła pryniać rašeńnie ŭ časie vybarčaj kampanii ab zvalnieńni A.Čarniakieviča i ab cisku na mianie i inšych vykładčykaŭ.

Dla čaho heta rabiłasia? Niekatoryja ličać, kab začyścić univiersitet ad niepažadanych vykładčykaŭ, inšyja kažuć, što dla taho, kab źmianić kiraŭnictva ŭniviersiteta, trecija prapanujuć jašče niejkija tłumačeńni.

Na maju dumku, padziei vosieni 2012 hoda — heta akcyja zapałochvańnia vykładčykaŭ i administracyi. Heta padobna na svojeasablivy sihnał vykładčykam: kali vy budziecie publična vykazvać svaje dumki, jakija razychodziacca z čyimści «pravilnym mierkavańniem», kali vy budziecie drukavacca ŭ niezaležnych vydańniach, budziecie vydavacca za miažoj, kali budziecie aktyŭničać u internecie — vas budzie čakać zvalnieńnie.

Ale što tady rabić supracoŭniku suda, ci, naprykład, milicyi, jaki ličyć nieabchodnym admianić śmiarotnaje pakarańnie? Dziaržava pa hetamu pytańniu maje adnaznačnuju pazicyju, zamacavanuju ŭ zakanadaŭstvie — śmiarotnaje pakarańnie źjaŭlajecca nadzvyčajnaj mieraj pakarańnia. Ci aznačaje heta, što hramadskaja pazicyja pradstaŭnikoŭ siłavych struktur jakaja adroźnivajecca ad pazicyi dziaržavy, robić mahčymym zvolnić takoha supracoŭnika, kali jon arhumientavana vykaža svajo mierkavańnie? A što adbudziecca, kali z časam dziaržava admienić śmiarotnaje pakarańnie?

Nakolki ja pamiataju, metaj vychavańnia ŭ Respublicy Biełaruś źjaŭlajecca vychavańnie sacyjalna aktyŭnaha hramadzianina, zdolnaha prymać aktyŭny ŭdzieł u raźvićci biełaruskaha hramadstva i našaj dziaržavy. Ale jak heta meta źviazana z padziejami va ŭniviersitecie vosieńniu 2012?

Vykładčyk vyšejšaj navučalnaj ustanovy, jaki baicca za siabie, baicca za svaje słovy, baicca za toje, kab «čaho nie vyšła» — nie moža ŭ navučalnym pracesie, nie zdoleje ŭ navukova-daśledčaj pracy raskryć poŭna svoj tvorčy patencyjał, bo budzie ŭvieś čas aziracca.

Bolš za toje — zapałochany vykładčyk nie moža adčuvać siabie hodnym, bo nie moža čałaviek być hodnym, kali jon za svaje słovy čakaje ŭdaru. Što taki čałaviek moža dać studentam?

Vyšejšaja škoła haduje elitu biełaruskaha hramadstva (choć sam pa sabie taki padychod siońnia ŭžo sastareły). Jakuju elitu moža vychavać zahnany, jak toj voŭk, abkładzieny čyrvonymi ściažkami i krykami palaŭničych, vykładčyk? Jon moža vychavać zatorkanaha, niaŭpeŭnienaha ŭ sabie bajaźliŭca, nie zdolnaha nie tolki samastojna prymać rašeńni, ale i navat dumać samastojna.

Hladzieć u rot «načalstvu» i čakać zahady — heta ŭsio, na što jon budzie zdolny.

A jak ža misija našaha ŭniviersiteta? Jakuju karyść asobie, hramadstvu i dziaržavie moža prynieści zapałochany vykładčyk? Jakuju karyść hramadstvu i dziaržavie moža prynieści vypusknik, jaki nie źjaŭlajecca asobaj, zdolnaj prymać rašeńni?

Ci aznačaje heta, što my pačynajem aryjentavacca na vychavańnie zaciukanaj elity?

Toje što adbyvajecca ŭ Hrodzienskim univiersitecie, bajusia nie źjaŭlajecca łakalnaj prablemaj, a tyčycca ŭsioj sučasnaj biełaruskaj sistemy vyšejšaj adukacyi.

Ale heta nie značyć, što na miescach prajavy hetaj prablemy treba ihnaravać.

Asnoŭnaj pryčynaj uźnikšaj situacyi ja baču adsutnaść akademičnych svabod u našym univiersitecie i ŭ vyšejšaj adukacyi ŭ cełym. Adsutnaść realnaha samakiravańnia vyšejšaj škoły stvaraje ŭmovy dla ŭmiašańnia zvonku ŭ navukova-daśledčy i navučalny pracesy ludziej jakija nie razumiejuć sutnaści i asablivaściej hetych źjavaŭ

. Umiašańnie ci navat mahčymaść umiašańnia ŭ akademičnaje asiarodździe zvonku — razburaje jaho. Univiersitety i instytuty pieraŭtvarajucca ź miescaŭ, dzie panujuć navukovyja idei, u kantory pa zarablańni hrošaj, dzie sama navukovaja i navučalnaja dziejnaść pačynaje adychodzić na druhi płan.

Najbolš nahladna hety škodny praces prajaŭlajecca na prykładzie turkmienskich studentaŭ, jakich «dojać», nie źviartajučy ŭvahu na ŭzrovień samich pastupajučych da nas abituryjentaŭ i na ŭzrovień tych viedaŭ, jakija im dajucca (a vyšej, z-za ich papiaredniaj padrychtoŭki, časta prosta niemahčyma dać).

Zapałochvajučy vykładčyka — možna atrymać biazdumnaha štampoŭščyka, jaki štampuje daloka nie śpiecyjalistaŭ.

Vy mianie možacie zapytać — čamu ja tak mocna supraciŭlaŭsia svajmu zvalnieńniu, a ciapier sam chaču zvolnicca? Adkaz prosty. Liču sproby zvolnić mianie pa asabistym žadańni — niezakonnym ciskam na mianie.

Ź inšaha boku, za ŭsie maje vykazvańni ŭ internecie, za maje pohlady cisnuli nie tolki na mianie, ale i na maich kaleh pa pracy. Heta asablivaść našaj sučasnaj administratyŭnaj mašyny «presavać» načalnika, kab jon «presavaŭ» svaich padnačalenych i navodziŭ «paradak» ci vypraŭlaŭ niedachopy. Za amal 20 hadoŭ pracy na jurydyčnym fakultecie, ja nikomu z vykładčykaŭ ci z administracyi nie zrabiŭ anijakaha paskudstva. I zaraz, nie liču patrebnym pavodzić siabie tak, kab akramia mianie ciarpieŭ jašče niechta inšy.

Ja razumieju, što ja moh by jak minimum spakojna praciahvać pracavać da skančeńnia majho kantrakta viasnoj 2014 hoda. Bolš za toje, šmat chto z maich znajomych i kaleh schilajucca da taho, što heta lepšy sposab pavodzinaŭ u majoj situacyi.

Na ich dumku, «niešta moža źmianicca» ci niejak usio ŭładkujecca samo saboj. Heta narmalnaja biełaruskaja pazicyja — pačakać i pahladzieć što budzie…

Na maju dumku, ničoha nie źmienicca, kali my sami, kožny z nas nie pačniem rabić toje, što na našu dumku my rabić pavinny. Tolki tak možna dasiahnuć źmienaŭ da lepšaha.

Mienavita tamu prašu: paspryjać spynieńniu cisku na vykładčykaŭ i administracyju ŭstanovy adukacyi «Hrodzienski dziaržaŭny ŭniviersitet imia Janki Kupały»; Razhladać moj sychod z ustanovy adukacyi «Hrodzienski dziaržaŭny ŭniviersitet imia Janki Kupały» formaj PRATESTU suprać niezakonnaha pieraśledu vykładčykaŭ za ich hramadskija pohlady, niezakonnaha pieraśledu vykładčykaŭ za ich prava svabodna ad svajho imia vykazvać svaje mierkavańni».