Iranski navukoviec abviaściŭ, što vynajšaŭ «mašynu času», jakaja dazvalaje praniknuć u 2021 hod 7

Mašyna ŭ pieršuju čarhu budzie vykarystoŭvacca dla vyrašeńnia prablem dziaržaŭnaj važnaści, ale jak tolki jaje zapuściać u masavuju vytvorčaść, jaje pieravahi zmohuć acanić i prostyja iranskija hramadzianie, raskazaŭ vynachodnik Ali Raziehi ahienctvu FARS.

27-hadovy Ali Raziehi zajmaje pasadu dyrektara dziaržaŭnaha Centra vynachodnictvaŭ Irana. Pavodle jaho słovaŭ, jon dziesiać hadoŭ pracavaŭ u jaho ścienach nad prajektam «Mašyna dla padarožžaŭ u časie Aryayek». Adnačasna jon staŭ stvaralnikam 179 inšych navinak, ale svajho hałoŭnaha dasiahnieńnia damohsia tolki ciapier.

Iraniec raskazaŭ, što mašyna času, jakaja funkcyjanuje pry dapamozie ałharytmaŭ, zdolnaja pradkazać ad piaci da vaśmi hadoŭ žyćcia luboha čałavieka z dakładnaściu da 98%. Pry hetym usio, što patrabujecca ad čałavieka, — heta dakranucca da mašyny, zapeŭnivaje vynachodnik ahrehata.

Navukoviec rastłumačyŭ, što heta «mašyna času» nie ŭ naŭprostym sensie. Jana zusim nie padobnaja da vintažnaha aŭtamabila DeLorean, jak u filmie «Nazad u budučyniu». «Hety prybor pamieram nie bolšy za piersanalny kampjutar. Vy nie trapicie z dapamohaj jaho ŭ budučyniu, heta budučynia pryjdzie da vas», — skazaŭ navukoviec. U pracy jaho vynachodki značna mienš ramantyki — pradkazańni vydajucca ŭ vyhladzie razdrukovak.

«U mianie ŭžo ŭsio hatova»

Karyść ad takoha vynachodnictva vidavočnaja, ličyć Raziehi. Pa-pieršaje, heta dapamoža Iranu daviedacca situacyju najbližejšych hadoŭ na zamiežnapalityčnaj arenie, dzie ŭ jaho, jak viadoma, praź jadziernuju prahramu spravy iduć nie zusim hładka. Akramia taho, heta daść mahčymaść daviedacca, jak buduć źmianiacca ceny na naftu. «Praściej kažučy, urad zmoža zaścierahčysia ad źjavaŭ, jakija mohuć destabilizavać jaho rabotu», — tłumačyć navukoviec. Paśla taho jak ułady buduć zabiaśpiečanyja mašynami času, jon raźličvaje vyvieści vynachodnictva na masavy rynak. «Tady luby iranski spažyviec zmoža palepšyć svajo žyćcio», — spadziajecca vynachodnik.

Adnak pakul blizkija siabry, jakija pieršymi daviedalisia pra dasiahnieńnie Raziehi, nie ŭ zachapleńni ad jaho pracy.

Praŭda, heta datyčyć nie jakaściaŭ novaha prybora, a ich relihijnych ustanovak. «Jany abvinavačvajuć mianie, što ja biaru na siabie rolu Boha i hulaju ź losam», — pryznaŭsia navukoviec. Ale pa jaho słovach, jaho krytyki pamylajucca. «Heta nie maje nijakaha dačynieńnia da relihii. Nad stvareńniem mašyny času bjecca ŭvieś śviet. Amierykancy vydatkavali na hetyja sproby miljony dalaraŭ, a ŭ mianie ŭžo ŭsio hatova», — hanarycca iraniec.

Tym časam žurnalisty staviacca da vynachodki skieptyčna. «Jon vynajšaŭ mašynu času? Heta jana jamu tak skazała?» — iranizuje aŭstralijski sajt Gizmodo. «Jak ža my daviedajemsia, što pradkazańni — praŭda? Heta chutčej varažba, jakoj zajmajucca dziaŭčynki-padletki», — zrabiła svaju vysnovu hazieta The New York Observer.

A my taksama ŭmiejem

Kali ŭ 2008 hodzie rasijskija navukoŭcy Iryna Arefjeva i Ihar Vałovič sfarmulavali teoryju ab mahčymaści padarožža ŭ časie, niekatoryja ŚMI pisali, što jana vyklikała ŭ navukovym śviecie i hramadstvie «sapraŭdnuju siensacyju».

Arefjeva i Vałovič, supracoŭniki maskoŭskaha matematyčnaha instytuta imia Ściakłova, abviaścili, što pabudavany ŭ Jeŭrapiejskim centry jadziernych daśledavańniaŭ (CIERN) pad Ženievaj najnoŭšy paskaralnik zdolny stvaryć prastorava-časavy tunel, u jakim možna budzie pierasoŭvacca ŭ časie ŭ dvuch napramkach — u budučyniu i minułaje.

Rasijskija navukoŭcy nahadvali, što teoryja adnosnaści Ejnštejna, jakaja lažyć u asnovie razumieńnia siońniašniaj fizikaj materyjalnaha śvietu, nie vyklučaje mahčymaści padarožža ŭ časie. Na hetaj padstavie jany «nie vyklučali», što adnym z nastupstvaŭ stanie stvareńnie «časavych tunelaŭ».

Upłyvovy brytanski navukovy štotydniovik New Scientist tady supravadziŭ artykuł ab rabocie Iryny Arefjevaj i Ihara Vałoviča aptymistyčnym tłumačeńniem: voś-voś pačniecca novy adlik u historyi ziamnoj cyvilizacyi. Pa časie možna budzie padarožničać. Dziela spraviadlivaści treba adznačyć, što navukoŭcy ŭsio ž papiaredžvali: da źjaŭleńnia pierajmalnikaŭ Doktara Chto daviadziecca pieraadoleć jašče niamała pieraškod. Adna ź ich — toj fakt, što praz mini-čarviatočyny atrymajecca prajści tolki subatamnym čaścinkam.

U nastupnym hodzie, kali vialiki adronny kałajdar pačaŭ pracu, pra padarožžy ŭ časie ŭžo čamuści nie ŭspaminali.

Jak trapić u budučyniu

Padarožžy ŭ časie — adna z samych papularnych tem u navukovaj fantastycy z časoŭ Hierbierta Uełsa. Sučasnaja navuka na ŭzroŭni hipotez dapuskaje niekalki mahčymych sposabaŭ padarožža ŭ budučyniu.

Heta, naprykład, ruch z chutkaściu, blizkaj da chutkaści śviatła. Čas padarožža, vymierany pa hadzińniku taho, chto ruchaŭsia z takoj chutkaściu, zaŭsiody mienšy za vymierany pa hadzińniku taho, chto zastavaŭsia nieruchomym. Dadzienaje zaklučeńnie — adno z vynikaŭ teoryi adnosnaści, jakaja praduhledžvaje, što cieły ź vialikaj masaj skryŭlać prastoru-čas, a čas abjektaŭ, jakija ruchajucca z subśvietłavoj chutkaściu, zapavolvajecca.

Inšym varyjantam, što taksama vynikaje z teoryi Ejnštejna, mahło b stać traplańnie ŭ vobłaść zvyšvysokaj hravitacyi, naprykład, kudy-niebudź u rajon haryzontu padziej «čornaj dzirki».

Kožny abjekt, jaki dasiahaje jaho, usmoktvajecca ŭ nietry «čornaj dzirki», pryčym «zvonku» nie vidać, što adbyvajecca «ŭnutry». Jak miarkujecca, zakony fiziki ŭ hłybini «čornaj dzirki» pierastajuć dziejničać, i prastoravyja i časavyja kaardynaty, hruba kažučy, mianiajucca miescami, a padarožža ŭ prastory robicca padarožžam u časie.

Narešcie, dapuskajecca, hetak ža hipatetyčna, i bijałahičny sposab — poŭnaje spynieńnie mietabalizmu cieła z nastupnym jaho adnaŭleńniem. Z fantastyčnych piersanažaŭ hety sposab vyprabavaŭ na sabie, u pryvatnaści, hieroj multsieryjała «Futurama» — raznosčyk picy Filip Fraj.

hitech.newsru.com

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH