Dypłomny prajekt biełaruskich studentak-dyzajnieraŭ ŭchvalili ŭ Vatykanie 25

Hanna Radziuk i Natalla Skałkovič. Fota Alaksandra Korsakava, TUT.BY.

Farny kaścioł u Navahrudku, vid z zamkavaj hary. Fota Paŭła Piečanko.

Fota Alaksandra Korsakava, TUT.BY.

Fota Alaksandra Korsakava, TUT.BY.

Draŭlanyja makiety kaścielnych varot u poŭnym pamiery dziaŭčyny rabili svaimi rukami. Fota Alaksandra Korsakava, TUT.BY.

Dypłom vypusknic Biełaruskaj akademii mastactvaŭ najvyšejšuju adznaku ŭžo atrymaŭ — prajekt abnoŭlenaha interjera farnaha kaścioła ŭ Navahradku ŭchvalili ŭ Ministerstvie kultury i ŭ Vatykanie. Učora studentki abaraniali dypłom u Muziei sučasnaha mastactva, u Minsku. Što ž takoha prapanavali studentki-dyzajniery kultavamu zbudavańniu Biełarusi?

Studentki Hanna Radziuk i Natalla Skałkovič abaraniali ahulny dypłom: adna ŭ kirunku interjeru, druhaja — u kirunku mebli. Pryčym interjer i mebla pryjšłosia vyrabić dosyć niezvyčajnyja: dypłomnicy pracavali nad kultavym budynkam — farnym kaściołam u Navahradku.

Prezientacyja dziaŭčat uražvaje: vielizarny płanšet z čarciažami frahmientaŭ abnoŭlenaha interjera kaścioła i abjomnyja makiety z kardona i dreva. Usio heta dapamahło prysutnym lepš ujavić toje, pra što raspaviadali studentki. Architektar Aleh Varabjoŭ, jaki źjaŭlaŭsia členam pryjomnaj kamisii, adznačyŭ vydatny biełaruskuju movu — dziaŭčaty mienavita na rodnaj movie abaraniali dypłom, što vykładčykam davodzicca čuć redka.

Kaścioł u Navahradku znakamity tym, što mienavita ŭ im byŭ zaklučany šlub pamiž Jahajłam i Sofjaj Halšanskaj, tam ža byŭ achryščany Adam Mickievič. Za bolš čym 600-hadovuju historyju kaścioł nieadnarazova pierabudoŭvaŭsia.

Mocna ŭ interjer kaścioła maładyja dyzajniery nie ŭmiešvalisia — u pracy nad kultavymi budynkami hałoŭny pasył — nie naškodź. Tamu pracu nad interjerami kaścioła dziaŭčaty pabudavali na tym, kab vyłučyć dźvie śviatyni: ŭšanavać pamiać zakatavanych hiestapaŭcami ŭ 1943 hodzie manašak-nazarecianak i pamiać razburanych u savieckija hady kaściołaŭ.

Pieršaje, što my bačym, uvachodziačy ŭ kaścioł, heta zornaje nieba. Jano było namalavana jašče pry žyćci manašak-nazarecianak. U adnoj z kaścielnych ścien i zaraz možna ŭbačyć hrabnicu, u jakoj lažać mocy zabitych manašak. Da 70-hodździa kaścioł vyrašyŭ aformić hrabnicu pa-novamu, źviarnuŭšysia pa dapamohu pakul jašče studentak Akademii mastactvaŭ.

— Hrabnica zastajecca na tym ža miescy, ale nabyvaje krychu inšy vyhlad. Jana budzie ŭpryhožana asablivym azdableńniem. Na vierchniaj častcy hrabnicy źjavicca nadpis na biełaruskaj movie, raniej pra toje, što tut lažać moščy siaścior-nazarecianak, možna było pračytać tolki pa-polsku.

Źjaviacca navat imiony zakatavanych manašak. Adnak jany buduć «schavanyja» za asablivaj kanstrukcyjaj. Toje, što ich nielha prosta tak ŭbačyć, na dumku aŭtaraŭ prajekta, nadaść idei asablivy sakralny sens.

— Nasuprać hrabnicy možna ŭbačyć ŭvachod u maleńkuju kaplicu. Jana zvonku nie bačnaja. Na makiecie my zrabili razrez, kab vy mahli ŭbačyć, što tam budzie znachodzicca. Zaraz tam dapamožnaje pamiaškańnie, ale pa prajekcie było vyrašana pryśviacić hetuju kaplicu razburanym kaściołam.

U vakolicach Navahrudka viaskovyja žychary na ruinach kaściołaŭ źbirali doščački, jakija ŭmuroŭvalisia ŭ ścieny budučych kaściołaŭ. U ich znachodziacca moščy śviatoha, u honar jakoha budzie nazvany kaścioł. Dziaŭčaty sprajektavali sposab ekspanavańnia hetych śviatyń.

Pierad admysłovymi varotami kaściołaŭ možna «ŭklenčyć» i pahladzieć na vobrazy razburanych kaściołaŭ praz kraty. Jany buduć tak padśviečvacca ŭ ciemry, što budzie stvaracca adčuvańnie śviatyń, jakija latajuć ŭ prastory.

Pradstaŭleny dypłomny prajekt vyklikaŭ burnaje adabreńnie pryjomnaj kamisii. A architektar Aleh Varabjoŭ, jaki ŭvachodziŭ u kamisiju, asabliva pachvaliŭ dziaŭčat za vykarystańnie biełaruskaj movy pry abaronie dypłoma. Sapraŭdy, takoje davodzicca čuć nia časta. Recenzient i kiraŭniki paprasili dla dypłomnic samaj vysokaj acenki.

Adnak hetuju samuju vysokuju acenku Hanna Radziuk i Natalla Skałkovič ŭžo atrymali: ich prajekt zaćvierdžany va ŭpraŭleńni pa achovie pomnikaŭ Minkulta na realizacyju. Sučasnyja siostry-nazarecianki z Navahradka vazili prajekt studentak BDAM ŭ Vatykan — tam jaho taksama vysoka acanili. Cikava, što prajekt vypusknic pieramoh prajekt, zrobleny mastakami-restaŭratarami z Polščy.

Restaŭratar i kiraŭnik tvorčaj majsterni «Bastalija» Fiodar Saroka byŭ kiraŭnikom prajekta z punktu hledžańnia restaŭracyjnaj pracy. Jon adznačyŭ, što maładyja dyzajniery pranikajucca temaj pracy ŭžo niekalki hadoŭ.

Da Akademii mastactvaŭ dziaŭčyny skončyli mastacka-restaŭracyjnaje vučylišča ŭ Miry. U asiarodździ restaŭrataraŭ dapytlivych studentak piaščtona prazvali «Hanatki» — ad biełaruskich varyjantaŭ imionaŭ Hanna i Natalla.

Za realizacyju prajekta ŭ farnym kaściole voźmucca ŭžo hetym letam.

Dziaŭčaty paśpieli pryniać udzieł u adradžeńni takich abjektaŭ, jak Spaskaja carkva Spasa-Jeŭfrasińnieŭskaha manastyra, kaścioł u Hieranionach, pałac u Niaśvižy.

Śniažana Inaniec, TUT.BY

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH