 Jurhien Valdšmit |
Kalehi z mnohich krain śvietu nazyvali jaho «pijaneram dziciačaj chirurhii». U 1970‑ia Valdšmit adnym ź pieršych dziciačych chirurhaŭ u Eŭropie pačaŭ užyvać aperatyŭnyja metodyki biaz skalpelu. U 1990‑ia jon navučaŭ padobnym technalohijam biełaruskich kalehaŭ. Siońnia ŭsie jany ź vialikaj udziačnaściu zhadvajuć znanaha niamieckaha kalehu i vykazvajuć smutak z nahody jahonaj śmierci.
Suviaź Jurhiena Valdšmita ź Biełaruśsiu pačałasia ŭ 1990 hodzie. Heta adbyłosia nieŭzabavie paśla padzieńnia Berlinskaha muru.
Razam ź inšymi medyčnymi zorkami z Zachodniaha Berlina prafesar Valdšmit vyrašyŭ napisać słovy padziaki papularnamu tady ŭ Niamieččynie savieckamu hienseku Harbačovu. Zachodnieberlinskija lekary prapanavali Maskvie dabračynnuju prahramu «Berliner Bürger danken» — «Hramadzianie Berlina dziakujuć», kab padtrymlivać medyčnyja ŭstanovy ŭ paciarpiełaj ad radyjacyi Biełarusi.
Skončyŭšy himnaziju va Ŭschodniaj Niamieččynie, jon jak pradstaŭnik siamji z hłybokimi chryścijanskimi tradycyjami nia mieŭ prava atrymać medyčnuju adukacyju. Heta zabaraniali zakony tahačasnaj HDR.
Małady čałaviek vyrašyŭ uciačy ŭ Zachodni Berlin. Kab navučacca ŭ miascovym Volnym universytecie, jon musiŭ paćvierdzić svoj atestat stałaści i pierazdać niekatoryja dyscypliny. U 1962 hodzie Valdšmit paśpiachova zaviaršyŭ adukacyju ŭ Zachodnim Berlinie i nieŭzabavie abaraniŭ pieršuju dysertacyju.
«Ja pracavaŭ u roznych medyčnych specyjalizacyjach, stažavaŭsia ŭ viadučych prafesaraŭ Eŭropy i ZŠA, — zhadvaŭ Valdšmit. — Ad 1970‑ha pačaŭ kiravać klinikaj dziciačaj chirurhii pry zachodnieberlinskim Volnym universytecie. Mianie stali zaprašać na aperacyi i lekcyi ŭ roznyja kliniki śvietu. Adzinym miescam, dzie mianie nie chacieli bačyć, była rodnaja Ŭschodniaja Niamieččyna».
Prafesar byŭ pierakanany, što padzieńnie Berlinskaha muru dało najvialikšy šaniec usim jahonym uschodnieeŭrapiejskim kaleham.
Hałoŭny dziciačy chirurh Biełarusi, zahadčyk katedry dziciačaj chirurhii Vasil Avieryn, jak i inšyja jahonyja kalehi, ličyć siabie vučniem prafesara Valdšmita. Ź niamieckim kaleham jon pravioŭ dziasiatki supolnych aperacyjaŭ jak u Miensku, tak i u Berlinie.
«Ja voś tut skazaŭ našym chirurham pra Valdšmita, dyk jany vielmi smutkujuć, bo viedajuć jaho dobra jak adnaho ź pijaneraŭ łazernaj i małainvazijnaj chirurhii. Z padobnymi metodykami ŭ pacyjentaŭ značna mienš uskładnieńniaŭ paśla aperacyi. Dzieci pa sunaści ŭžo na druhi dzień lotajuć, im ničoha nie balić», — kaža Avieryn.
Siońnia ŭ Dziciačym chirurhičnym centry bryhada chirurhaŭ na čale z Avierynym praviała adnu z hałoŭnych aperacyjaŭ Valdšmita — rekanstrukcyju mačavoha puchira.
«Aperacyja rekanstrukcyi mačavoha puchira — kali puchir nia maje piaredniaj ścienki i ŭ chłopčyka pa sutnaści niama penisa. Kali ŭ 1990‑m Valdšmit da nas pryjaždžaŭ, to my takuju pieršuju aperacyju rabili. Ja tady byŭ u jaho asystentam. Z taho času prajšło bolš za dziesiać hadoŭ. Siońnia, voś tolki što, my skončyli padobnuju aperacyju — aperavali miesiačnaha chłopčyka. Chočacca dumać, što Valdšmit uchvaliŭ by našu pracu».
